Surkh Rekha Nov-Dec. 2015
Friday, 30 October 2015
ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਫੈਲ ਰਹੀ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਔਖ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਭਬੂਕਾ
ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਫੈਲ ਰਹੀ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਔਖ ਦਾ ਨਤੀਜਾ
ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਭਬੂਕਾ
ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਭਬੂਕਾ
-ਨਵਜੋਤ
ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਤਿੱਖੇ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਲਹਿਰ ਭੜਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਲਾਵੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਅੰਦਰ ਵਸਦੀ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੈਲਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਪਿੰਡ-ਦਰ-ਪਿੰਡ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰੋਸ ਮੁਜਾਹਰੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੌਮੀ ਸ਼ਾਹ ਰਾਹ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਸੜਕਾਂ ਜਾਮ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਬਜ਼ਾਰ ਬੰਦ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਕਾਫਲਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ਲਹਿਰਾ ਕੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠ ਕਰਕੇ ਰੋਸ ਮਤੇ ਪਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਦੇਸ਼ 'ਚੋਂ ਵੀ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਇਕੱਠਾਂ ਅਤੇ ਮੁਜਾਹਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਦਾ ਸੇਕ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਤੱਕ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਜ਼ੀਰਾਂ, ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡਾਂ/ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਇਸ ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫੇ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਤੱਕ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ।
ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਫੌਰੀ ਕਾਰਨ
ਇਸ ਰੋਸ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਚੁਆਤੀ ਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜੱਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਡੇਰਾ ਸਰਸਾ ਮੁਖੀ ਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਮੁਕਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਸ ਖਿਲਾਫ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ ਡੇਰਾ ਸਰਸਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵੱਲੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਵਾਂਗ ਰਚਣ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾਉਣ ਦੀ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ ਸੱਤ ਜਣਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਮ-ਏ-ਇੰਸਾਂ ਪਿਲਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਂਦਿਆਂ, ਪੰਜ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵੱਲੋਂ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦਾ ਸਮਾਜਿਕ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਕਾਲੀ-ਭਾਜਪਾ ਗੱਠਜੋੜ ਵੱਲੋਂ ਆ ਰਹੀਆਂ 2017 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਈ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਈ ਚੋਣਾਂ ਵਾਂਗ ਡੇਰਾ ਸਰਸਾ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਚਾਲ ਚੱਲੀ ਗਈ। ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਦਾ ਫੁਰਮਾਨ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ। ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਬੜੀ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੱਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੀ ਗਈ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਦੇ ਬਾਈਕਾਟ ਸਬੰਧੀ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਰੱਦ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲੀ ਚਰਚਾ 'ਚੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਉੱਭਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਵੱਲੋਂ ਨਾ ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਕਿਸ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ? ਇੱਕ ਹੋਰ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਸਖਤ ਇਤਰਾਜ਼ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਹੈ ਕਿ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਤੋਂ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ''ਭੁੱਲ ਬਖਸ਼ਾਉਣ'' ਲਈ ਅਕਾਲ ਤਖਤ 'ਤੇ ਖੁਦ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੈ। ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਕਾਲਾ ਅਫਗਾਨਾ (ਕੈਨੇਡਾ ਵਾਸੀ) ਅਤੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜਥੇਦਾਰ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਾਗੀ ਨੂੰ ਮਾਫੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਕਾਲ ਤਖਤ 'ਤੇ ਖੁਦ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ। ਇਸ ਲਈ, ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਗਲਤੀ ਮੰਨਿਆਂ, ਬਿਨਾ ਮਾਫੀ ਮੰਗਿਆਂ ਫਟਾਫਟ ਦੋਸ਼-ਮੁਕਤ ਕਰਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਤਖਤ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਦੇ ਕਠਪੁਤਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਣੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪੱਕਾ ਕਰਨ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ।
ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੇ
ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ
ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਤੇ ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾਨਾਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਆਮਦਨ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਿਆਦਾ ਦੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਦੁਰ-ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਖਿਲਾਫ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਧੁਖ ਰਹੀ ਔਖ ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਚੁਆਤੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸੀ ਖੇਡ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੋਹਰੀ ਧਿਰਾਂ— ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਈਆਂ ਫਾਂਕਾਂ) ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਵੱਲੋਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ 'ਤੇ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕੁੱਕੜਖੋਹੀ ਚੱਲਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕੁੱਕੜਖੋਹੀ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਪਲੜਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਭਾਰੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਉਂ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ''ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ'' ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਇਸ ਸੰਸਥਾ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੁੰਦਿਆਂ, ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਮਾਨਤਾ, ਆਰਥਿਕ ਸੋਮਿਆਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹਕੂਮਤੀ ਗੱਦੀ ਹਥਿਆਉਣ ਲਈ ਪੌੜੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਰਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੌੜੇ ਸਿਆਸੀ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੀ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਅਕਾਲੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ, ਵਾਜਬ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿਆਸਤ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਵੱਖ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਇੱਕ ਉਹ ਵੇਲਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਅਤੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ-ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਅਤੇ ਅਕੀਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਸਮਿਆਂ ਦੇ ਜਾਬਰ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਧੱਕੇ, ਜਬਰੋ-ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਲੁੱਟ-ਮਾਰ ਖਿਲਾਫ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਟੱਕਰ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸੋਮਿਆਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਵੇਲਾ ਉਹ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਮਹੰਤ ਟੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬਜ਼ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸਿਆਸੀ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦਾ ਸਿਰਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ 1919 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਮੌਕੇ ਜਦੋਂ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦਾ ਖ਼ੂਨੀ ਸਾਕਾ ਰਚਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਜਥੇਬੰਦ ਅਰੂੜ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸਾਕੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੁਜਰਮ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਪੁਲਸ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਨੂੰ ਸਿਰੋਪਾ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਨਿਹੱਥੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਭੁੰਨ ਸੁੱਟਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਦੇ ਸੋਹਲੇ ਗਾਏ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਗਲਬੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਕੇ ਬਾਗ, ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਜੈਤੋ ਦੇ ਮੋਰਚਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਹਨਾਂ ਮੋਰਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਸਿੱਖ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ-ਥਾਣਿਆਂ ਅੰਦਰ ਤਸੀਹਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਆਪਣੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਬੇਅਦਬੀ ਖਿਲਾਫ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਇਸ ਬੇਮਿਸਾਲ, ਅਣਲਿੱਫ ਅਤੇ ਜੂਝਾਰ ਉਭਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ੂਨ ਵਿੱਚ ਡਬੋਣ ਲਈ ਬਰਤਾਨਵੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੂਰਾ ਟਿੱਲ ਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਰ ਜਾਬਰ ਵਾਰ ਨਾਲ ਇਹ ਉਭਾਰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚੰਡ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ। ਆਖਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਜ਼ਾਕਤ ਪਛਾਣਦਿਆਂ, 1925 ਵਿੱਚ ਸਮੂਹ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ 'ਤੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦਾਨਾ ਤੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਹੱਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਬਾਕਾਇਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਕੌੜਾ ਅੱਕ ਚੱਬਣਾ ਪਿਆ।
ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਸਿਆਸੀ ਖੇਡ ਦਾ ਅਖਾੜਾ
ਅੱਜ ਫਿਰ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਨ— ਸਾਮਰਾਜ-ਸੇਵਕ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀ ਲੋਕ-ਦੁਸ਼ਮਣ ਸਿਆਸੀ ਖੇਡ ਦਾ ਅਖਾੜਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਸਭ ਹੱਦਾਂ ਲੰਘ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਟਿਕਟਾਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਿਆਦਾ ਦੀ ਪਾਲਣਹਾਰ ਕਿਸੇ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਨੂੰ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਆਪਣੀ ਜੁੰਡਲੀ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਥੇਦਾਰ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਟੌਹੜਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਇਹ ਅਮਲ ਹੋਰ ਵੀ ਨੰਗਾ-ਚਿੱਟਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਮਹਿਜ਼ ਇੱਕ ਡਰਾਮਾ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਹਰ ਵਰ੍ਹੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜਨਰਲ ਇਜਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਇਜਲਾਸ ਵੱਲੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੱਲੋਂ ਇਜਲਾਸ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਇੱਕ ਬੰਦ ਲਫਾਫੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬੰਦ ਲਿਫਾਫੇ ਵਿੱਚ ਭੇਜੀ ਪਰਚੀ 'ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੱਲੋਂ ਜਿਸਦਾ ਵੀ ਨਾਂ ਝਰੀਟਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨ ਦੀ ਲਾਟਰੀ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਹੱਦ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ 'ਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਬਲ ਬਣਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਥਾਪਣ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਪੈਮਾਨਾ ਇਹ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹਾ ਭਗਤ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਨੂੰ ਵਰਤਕੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੁਆਲੇ ਜੋੜ ਸਕਣ ਅਤੇ ਇਉਂ ਅਕਾਲੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੇ ਆਧਾਰ ਸਿਰਜਣ ਅਤੇ ਵਧਾਉਣ ਜੋਗਰਾ ਸਿਆਸੀ ਦਮ ਤੇ ਤੰਤ ਨਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਲੱਗਭੱਗ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚਲੇ ਆ ਰਹੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮੱਕੜ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਖੂੰਜੇ ਲਾ ਕੇ ਉਸਦੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਦਾ ਤਾਜ ਸਜਾਉਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਕੱਠਪੁਤਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਾਦਲਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੇ ਚਾਪਲੂਸ ਵਿਹਾਰ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਲਾਉਣ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਝੂਠੇ ਸੱਚੇ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਪਾਤਰ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਔਖ, ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਦੁਰਕਾਰ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਪਾਤਰ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਥੇ ਹੀ ਬੱਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵਾਲੋਂ ਪਿਛਲੇ 8-10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਰਸਮੀ ਹੈਸੀਅਤ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਨੰਗੀ-ਚਿੱਟੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਰੋਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਅਤੇ ਤਖਤ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਫੁਰਮਾਨ 'ਤੇ ਜਿਵੇਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਵਾਰ ਵਾਰ ਬਦਲਿਆ ਅਤੇ ਚੱਲਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਅਮਲ ਨੇ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਦੀ ਮਹਿਜ਼ ਕੱਠਪੁਤਲੀ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਕੱਠਪੁਤਲੀ ਜੱਥੇਦਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤਖਤਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਨ, ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਾਂ ਅੰਦਰ ਸਥਾਪਤ ਸਿਰਮੌਰ ਧਾਰਮਿਕ ਹੈਸੀਅਤ ਅਤੇ ਮਾਣ-ਮਰਿਆਦਾ ਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਰੋਲਣ ਦੀ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਖਿਲਾਫ ਤਿੱਖੇ ਰੋਸ ਅਤੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ 'ਚ
ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਔਖ ਦਾ ਪਸਾਰਾ
ਦੂਜਾ— ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂਤਵ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਫਾਸ਼ੀ ਹਮਲਾਵਰ ਰਵੱਈਆ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ 'ਤੇ ਕਾਤਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਿੱਢਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਇਸਨੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਸਮੇਤ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸੁਰੱਖਿਆ, ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਔਖ ਦੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਛੇੜੀਆਂ ਹਨ।
''ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ'' ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸਰਬ-ਉੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1984 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਹੱਥੀ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਰਚਾਉਣ ਦੀਆਂ ਇਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਅੰਦਰ ਇਸ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉੱਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਜੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤਾਂ ਵੱਲੋਂ 1984 ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਖਤ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਭਾਗੀਦਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨੇ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਮਿਸ਼ਨ ਬਿਠਾਉਣ ਦੇ ਦੰਭ ਰਚਦਿਆਂ, ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਬਚ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਰਾਹ ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਥਾਣਿਆਂ ਅੰਦਰ ਮੁਢਲੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤੱਕ ਦਰਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਹੇਠ ਫੜੇ ਗਏ ਦਰਜ਼ਨਾਂ ਸਿੱਖ ਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਰਿਹਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ। ਇਹਨਾਂ ਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਹੱਕੀ ਰਿਹਾਈ ਲਈ ਉੱਠਦੀ ਹਰ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਮਰਨ ਵਰਤ ਰੱਖ ਕੇ ਰੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਚ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਤਲੇਆਮ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਨਿਕਲੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਉਜਾੜੇ ਦਾ ਸੇਕ ਝੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਹ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਨਾ ਲਾ ਸਕਣ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਮੁੜ-ਵਸੇਵੇਂ ਲਈ ਅਖੌਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਐਲਾਨਾਂ 'ਤੇ ਅਮਲਦਾਰੀ ਦੀ ਝਾਕ ਵਿੱਚ ਦਫਤਰਾਂ ਦੀ ਖਾਕ ਛਾਣ ਰਹੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੀ ਝੰਡਾਬਰਦਾਰ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦਾ ਤਾਂ ਮੱਤ ਹੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਕੋਈ ਵੱਖਰਾ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਅੰਗ ਹੈ। ਇਸੇ ਸਮਝ ਅਨੁਸਾਰ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਨੱਥੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁੱਝ ਸਿੱਖ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ''ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ'' ਨਾਂ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂਤਵ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਸੋਚ ਨੂੰ ਵਾਜਬ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲਈ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧ ਕੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅੰਦਰ ਪੈਰ ਲਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਬਜਰੰਗ ਦਲੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸਾਈਆਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ''ਘਰ ਵਾਪਸੀ'' ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਜਬਰੀ ਮੁੜ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਣਚਾਹੇ ਦਖਲ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅਵਾਰਾ ਗਊਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ (ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ) ਵਿੱਚ ਫਿਰਦੇ ਝੁੰਡਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਕਾਫੀ ਉਜਾੜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਿਰਦਰਦੀ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਕਸਰ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਕੇ ਫੜਦਿਆਂ, ਟਰਾਲੀਆਂ-ਟਰੱਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਦ ਕੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਛੱਡ ਆਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਗਊ ਰਾਖੀ ਦੇ ਨਕਲੀ ਠੇਕੇਦਾਰ ਇਹਨਾਂ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਟੋਲਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਅਵਾਰਾ ਗਊਆਂ ਨੂੰ ਲਿਜਾ ਰਹੇ ਟਰਾਲੀਆਂ-ਟਰੱਕਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰਨ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਧੱਕਾ-ਮੁੱਕੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਜ਼ਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨ ਦਾ ਨੰਗਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਬਣਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿੱਖ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਆਰ ਲਾਉਣ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ।
ਸੋ, ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਬੇਹੁਰਮਤੀ, ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਧਾਰਨ ਕੀਤੇ ਫਿਰਕੂ ਪੁੱਠ ਵਾਲੇ ਧੱਕੜ ਤੇ ਜਾਬਰ ਰਵੱਈਏ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਖੋਲ੍ਹੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਮਲਾਵਰ ਮੋਰਚੇ ਦੇ ਕੁੱਲ ਮਿਲਵੇਂ ਅਸਰ ਦਾ ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਦੇਣ ਦੇ ਕਦਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੇ ਘਟਨਾ-ਵਿਕਾਸ ਦੌਰਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਗੱਠਜੋੜ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬਾਦਲ ਟੋਲੇ ਦੇ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਲਾਣੇ ਦੇ ਨਾਲ ਰਲੇ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਭਰਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪਹਿਲੂ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਕਾਬਲੇ-ਗੌਰ ਹੈ ਕਿ ਜਨਤਾ ਦੇ ਖਰੇ ਸਰੋਕਾਰ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਖਰੀਆਂ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਵਿਰੋਧੀ ਤਾਕਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮੂੰਹਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਅਗਾਈ ਵਾਲੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (1920) ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਪੱਖੀ ਫਿਰਕੂ ਤਾਕਤਾਂ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਜੋਂ ਮਘ-ਭਖ ਰਹੀ ਔਖ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੌੜੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੇ ਆਹਰ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਸੌੜੇ ਸਿਆਸੀ ਹਿਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਤ ਅਜਿਹੇ ਟੋਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਫਿਰਕੂ ਚਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਖਰੇ ਜਮਹੂਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਨਿਖੇੜਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਖੋਟੇ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਬਾਰੇ ਚੌਕਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ 'ਚ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਪਸਾਰਾ
ਹਾਲਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੀ ਵੱਡੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਬੇਜ਼ਮੀਨੀ, ਥੁੜ੍ਹ-ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਕਿਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਸੁਬਾਈ ਹਕੂਮਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਮੁੱਚੀ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਵਿਰੁੱਧ ਸੇਧਤ ਸਾਮਰਾਜੀ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਗੁਰਬਤ ਤੇ ਕੰਗਾਲੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਧੱਕੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ਾ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਧਸਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਕਮਾਂ ਹੱਥੋਂ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਇਹ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਅਨੇਕਾਂ ਕਿਸਾਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਤਿੱਖੀ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਗੂਸੈਲੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦੀ ਵਜਾਹ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਹਫਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਧਰਨਿਆਂ-ਮੁਜਾਹਰਿਆਂ ਅਤੇ ਰੇਲ ਰੋਕੋ ਮੋਰਚਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਇਸੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹੈ। ਅੱਠ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਅਗਲੇਰੇ ਘੋਲ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਾਈਨਮੈਨਾਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ-ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਮੰਗਾਂ/ਮਸਲਿਆਂ 'ਤੇ ਘੋਲ ਅਖਾੜਾ ਮਘਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇੱਕ ਪਾਸੇ— ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਤੇ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਖਿਲਾਫ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਵਿਤਕਰੇ, ਧੱਕੇ ਅਤੇ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਖਿਲਾਫ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਰੋਹ ਫੁਟਾਰਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਹ-ਫੁਟਾਰਾ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਦੇ ਗਲਬੇ ਲਈ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਹੱਕੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜਮਹੂਰੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਮੁਖਾਤਿਬ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖਰੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਖੇਮੇ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਖੱਟੀ ਵਿੱਚ ਢਾਲਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ— ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤਬਕਿਆਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਬਾਦਲ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਸਿਰਦਰਦੀ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਉਂ, ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬਾਦਲ-ਕੋੜਮਾ ਅਜਿਹੇ ਦੋਪਾਸੜ ਵਾਰਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਦੀ ਕਸੂਤੀ ਹਾਲਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਕਸੂਤੀ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਸੁੱਕਾ ਬਚ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਰੋਹਲੇ ਰੌਂਅ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਦੇ ਘੋਲ ਰੌਂਅ 'ਤੇ ਠੰਢਾ ਛਿੜਕਣ ਲਈ ਤਖਤ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਕੋਲੋਂ ਜਿੱਥੇ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰਦਾ ਗੁਰਮਤਾ ਰੱਦ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਕਦਮ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭੋਰ-ਚੋਰ ਨਾਲ ਵਰਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪਰ ਇਉਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਭੜਕੇ ਗੁਸੈਲੇ ਰੌਂਅ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ 'ਤੇ ਠੰਢਾ ਛਿੜਕਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਾਦਲ-ਕੋੜਮੇ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਤੀਰ ਨਾਲ ਦੋ ਪੰਛੀ ਫੁੰਡਣ ਦਾ ਭਟਕਾਊ ਪੱਤਾ ਖੇਡਣ ਦੀ ਚਾਲ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਗਰੰਥ ਅਤੇ ਪੋਥੀਆਂ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਤੇ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਜ਼ਾਮ ਦੇਣ ਦਾ ਤੋਰਾ ਤੋਰਦਿਆਂ, ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਅਤੇ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਣ ਦੀ ਚਾਲ ਚੱਲੀ ਗਈ. ਤਾਂ ਕਿ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਾਜਬ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਕੀ ਮੰਗਾਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਇਸ ਚਾਲ ਦਾ ਵੀ ਬਹੁਤਾ ਕੁੱਝ ਵੱਟਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਸਗੋਂ ਇਹ ਚਾਲ ਉਲਟੀ ਪੈ ਗਈ। ਇਸਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬਾਦਲ-ਕੋੜਮੇ ਖਿਲਾਫ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਰੌਂਅ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪਲੀਤਾ ਲਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਬਾਦਲ ਟੋਲੇ ਦੀਆਂ ਭਟਕਾਊ ਅਤੇ ਪਾਟਕਪਾਊ ਚਾਲਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਛੇੜਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਮੰਗਾਂ/ਮਸਲਿਆਂ 'ਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਰਾਹ ਡਟੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕੀਲ ਵਿੱਚ ਲਾ ਆਉਂਦਾ ਦੇਖਦਿਆਂ, ਇੱਕ ਹੱਥ ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 'ਚ ''ਵਿਦੇਸ਼ ਹੱਥ ਹੋਣ'' ਦਾ ਪੱਤਾ ਚੱਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ''ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹੱਥ'' ਨਾਲ ਤਾਰਾਂ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਥੱਪਦਿਆਂ, ਬਰਗਾੜੀ ਖੁਰਦ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ— ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਹੱਥ— ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਹਕੂਮਤੀ ਦਹਿਲ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬਲਾਂ ਦੀਆਂ 25 ਕੰਪਨੀਆਂ ਮੰਗ ਲਈਆਂ ਹਨ। ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ.ਐਫ. ਦੀਆਂ 15 ਕੰਪਨੀਆਂ ਪਹੁੰਚ ਵੀ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।
ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰੋ
ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਪੀੜਤ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਜੋਂ ਹੱਕੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਪੀੜਤ ਜਮਾਤ ਵਜੋਂ ਹੱਕੀ ਸਰੋਕਾਰਾਂ/ਮੰਗਾਂ-ਮਸਲਿਆਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਟਕਰਾਅ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸਾਂਝਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ— ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ, ਵੱਡੇ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦਾ ਗੱਠਜੋੜ ਅਤੇ ਇਸ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਸੂਬਾਈ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਹਕਮਤਾਂ, ਜਨਤਾ ਦੀ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਦੇ ਜੂਲੇ ਹੇਠ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਨੀਤੀਆਂ। ਇਸ ਲਈ, ਸਭਨਾਂ ਖਰੀਆਂ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ, ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਸਮੇਤ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕੀ ਮੰਗਾਂ/ਮਸਲਿਆਂ ਲਈ ਚੱਲਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਡਟ ਕੇ ਖੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਸਮੇਤ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਵਿਤਕਰੇ ਅਤੇ ਹਮਲੇ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਂਦਿਆਂ ਇਹ ਮੰਗ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ- (1) ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਦੁਰਗਤੀ ਅਤੇ s sਬੇਹੁਰਮਤੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਮੁਫਾਦਾਂ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਈ ਜਾਵੇ, (2) ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਅਸਲੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਨੰਗਾ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਖਤ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ, (3) 1984 ਦੇ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀਆਂ ਦੋਸ਼ੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਤਾਕਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਾਂਬੱਧ ਅਮਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾਵੇ, (4) ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਸਿੱਖ ਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, (5) ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਫਾਸ਼ੀ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਵਿੱਢੀਆਂ ਹਮਲਾਵਰ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਨੱਥ ਮਾਰੀ ਜਾਵੇ, (6) ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਬਰਾਬਰਤਾ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਹੋਂਦ ਦੀ ਜਮਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, (7) ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਜਾਂ ਨਾ ਮੰਨਣ, ਆਸਤਿਕ ਜਾਂ ਨਾਸਤਿਕ ਹੋਣ, ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪਸੰਦਗੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਪਹਿਨਣ-ਪਚਰਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਵਾਜਬ ਢੰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਜਾਮਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। (8) ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਫਾਸ਼ੀ ਜਨੂੰਨੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਤੇ ਰਸਨਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ-ਮਾਲ ਲਈ ਖਤਰਾ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਈ ਜਾਵੇ।
ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਤਿੱਖੇ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਲਹਿਰ ਭੜਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਲਾਵੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਅੰਦਰ ਵਸਦੀ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੈਲਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਪਿੰਡ-ਦਰ-ਪਿੰਡ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰੋਸ ਮੁਜਾਹਰੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੌਮੀ ਸ਼ਾਹ ਰਾਹ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਸੜਕਾਂ ਜਾਮ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਬਜ਼ਾਰ ਬੰਦ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਕਾਫਲਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ਲਹਿਰਾ ਕੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠ ਕਰਕੇ ਰੋਸ ਮਤੇ ਪਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਦੇਸ਼ 'ਚੋਂ ਵੀ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਇਕੱਠਾਂ ਅਤੇ ਮੁਜਾਹਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਦਾ ਸੇਕ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਤੱਕ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਜ਼ੀਰਾਂ, ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡਾਂ/ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਇਸ ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫੇ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਤੱਕ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ।
ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਫੌਰੀ ਕਾਰਨ
ਇਸ ਰੋਸ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਚੁਆਤੀ ਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜੱਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਡੇਰਾ ਸਰਸਾ ਮੁਖੀ ਗੁਰਮੀਤ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਮੁਕਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਸ ਖਿਲਾਫ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ ਡੇਰਾ ਸਰਸਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵੱਲੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਵਾਂਗ ਰਚਣ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾਉਣ ਦੀ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ ਸੱਤ ਜਣਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਮ-ਏ-ਇੰਸਾਂ ਪਿਲਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਂਦਿਆਂ, ਪੰਜ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵੱਲੋਂ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦਾ ਸਮਾਜਿਕ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਕਾਲੀ-ਭਾਜਪਾ ਗੱਠਜੋੜ ਵੱਲੋਂ ਆ ਰਹੀਆਂ 2017 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਈ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਈ ਚੋਣਾਂ ਵਾਂਗ ਡੇਰਾ ਸਰਸਾ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਚਾਲ ਚੱਲੀ ਗਈ। ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਦਾ ਫੁਰਮਾਨ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ। ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਬੜੀ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੱਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੀ ਗਈ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਦੇ ਬਾਈਕਾਟ ਸਬੰਧੀ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਰੱਦ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲੀ ਚਰਚਾ 'ਚੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਉੱਭਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਵੱਲੋਂ ਨਾ ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਕਿਸ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ? ਇੱਕ ਹੋਰ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਸਖਤ ਇਤਰਾਜ਼ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਹੈ ਕਿ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਤੋਂ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ''ਭੁੱਲ ਬਖਸ਼ਾਉਣ'' ਲਈ ਅਕਾਲ ਤਖਤ 'ਤੇ ਖੁਦ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੈ। ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਕਾਲਾ ਅਫਗਾਨਾ (ਕੈਨੇਡਾ ਵਾਸੀ) ਅਤੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜਥੇਦਾਰ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਾਗੀ ਨੂੰ ਮਾਫੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਕਾਲ ਤਖਤ 'ਤੇ ਖੁਦ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ। ਇਸ ਲਈ, ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਗਲਤੀ ਮੰਨਿਆਂ, ਬਿਨਾ ਮਾਫੀ ਮੰਗਿਆਂ ਫਟਾਫਟ ਦੋਸ਼-ਮੁਕਤ ਕਰਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਤਖਤ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਦੇ ਕਠਪੁਤਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਣੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪੱਕਾ ਕਰਨ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ।
ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੇ
ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ
ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਤੇ ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾਨਾਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਆਮਦਨ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਿਆਦਾ ਦੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਦੁਰ-ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਖਿਲਾਫ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਧੁਖ ਰਹੀ ਔਖ ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਚੁਆਤੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਸਭ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸੀ ਖੇਡ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੋਹਰੀ ਧਿਰਾਂ— ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਈਆਂ ਫਾਂਕਾਂ) ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਵੱਲੋਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ 'ਤੇ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕੁੱਕੜਖੋਹੀ ਚੱਲਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕੁੱਕੜਖੋਹੀ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਪਲੜਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਭਾਰੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਉਂ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ''ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ'' ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਇਸ ਸੰਸਥਾ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੁੰਦਿਆਂ, ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਮਾਨਤਾ, ਆਰਥਿਕ ਸੋਮਿਆਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹਕੂਮਤੀ ਗੱਦੀ ਹਥਿਆਉਣ ਲਈ ਪੌੜੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਰਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੌੜੇ ਸਿਆਸੀ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੀ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਅਕਾਲੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ, ਵਾਜਬ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿਆਸਤ ਅਤੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਵੱਖ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਇੱਕ ਉਹ ਵੇਲਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਅਤੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ-ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਅਤੇ ਅਕੀਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਸਮਿਆਂ ਦੇ ਜਾਬਰ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਧੱਕੇ, ਜਬਰੋ-ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਲੁੱਟ-ਮਾਰ ਖਿਲਾਫ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਟੱਕਰ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸੋਮਿਆਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਵੇਲਾ ਉਹ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਮਹੰਤ ਟੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬਜ਼ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸਿਆਸੀ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦਾ ਸਿਰਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ 1919 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਮੌਕੇ ਜਦੋਂ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦਾ ਖ਼ੂਨੀ ਸਾਕਾ ਰਚਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦੇ ਜਥੇਬੰਦ ਅਰੂੜ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸਾਕੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੁਜਰਮ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਪੁਲਸ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਨੂੰ ਸਿਰੋਪਾ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਨਿਹੱਥੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਭੁੰਨ ਸੁੱਟਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਦੇ ਸੋਹਲੇ ਗਾਏ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਗਲਬੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਕੇ ਬਾਗ, ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਜੈਤੋ ਦੇ ਮੋਰਚਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਹਨਾਂ ਮੋਰਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਸਿੱਖ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ-ਥਾਣਿਆਂ ਅੰਦਰ ਤਸੀਹਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਆਪਣੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਬੇਅਦਬੀ ਖਿਲਾਫ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਇਸ ਬੇਮਿਸਾਲ, ਅਣਲਿੱਫ ਅਤੇ ਜੂਝਾਰ ਉਭਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ੂਨ ਵਿੱਚ ਡਬੋਣ ਲਈ ਬਰਤਾਨਵੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੂਰਾ ਟਿੱਲ ਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਰ ਜਾਬਰ ਵਾਰ ਨਾਲ ਇਹ ਉਭਾਰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚੰਡ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ। ਆਖਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਜ਼ਾਕਤ ਪਛਾਣਦਿਆਂ, 1925 ਵਿੱਚ ਸਮੂਹ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ 'ਤੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦਾਨਾ ਤੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਹੱਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਬਾਕਾਇਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਕੌੜਾ ਅੱਕ ਚੱਬਣਾ ਪਿਆ।
ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਸਿਆਸੀ ਖੇਡ ਦਾ ਅਖਾੜਾ
ਅੱਜ ਫਿਰ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਨ— ਸਾਮਰਾਜ-ਸੇਵਕ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀ ਲੋਕ-ਦੁਸ਼ਮਣ ਸਿਆਸੀ ਖੇਡ ਦਾ ਅਖਾੜਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਸਭ ਹੱਦਾਂ ਲੰਘ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਟਿਕਟਾਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਿਆਦਾ ਦੀ ਪਾਲਣਹਾਰ ਕਿਸੇ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਨੂੰ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਆਪਣੀ ਜੁੰਡਲੀ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਥੇਦਾਰ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਟੌਹੜਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਇਹ ਅਮਲ ਹੋਰ ਵੀ ਨੰਗਾ-ਚਿੱਟਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਮਹਿਜ਼ ਇੱਕ ਡਰਾਮਾ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਹਰ ਵਰ੍ਹੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜਨਰਲ ਇਜਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਇਜਲਾਸ ਵੱਲੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੱਲੋਂ ਇਜਲਾਸ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਇੱਕ ਬੰਦ ਲਫਾਫੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬੰਦ ਲਿਫਾਫੇ ਵਿੱਚ ਭੇਜੀ ਪਰਚੀ 'ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੱਲੋਂ ਜਿਸਦਾ ਵੀ ਨਾਂ ਝਰੀਟਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਨ ਦੀ ਲਾਟਰੀ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਹੱਦ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ 'ਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਬਲ ਬਣਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਥਾਪਣ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਪੈਮਾਨਾ ਇਹ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹਾ ਭਗਤ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਨੂੰ ਵਰਤਕੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੁਆਲੇ ਜੋੜ ਸਕਣ ਅਤੇ ਇਉਂ ਅਕਾਲੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੇ ਆਧਾਰ ਸਿਰਜਣ ਅਤੇ ਵਧਾਉਣ ਜੋਗਰਾ ਸਿਆਸੀ ਦਮ ਤੇ ਤੰਤ ਨਾ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਲੱਗਭੱਗ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚਲੇ ਆ ਰਹੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮੱਕੜ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਖੂੰਜੇ ਲਾ ਕੇ ਉਸਦੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਦਾ ਤਾਜ ਸਜਾਉਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਕੱਠਪੁਤਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਾਦਲਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੇ ਚਾਪਲੂਸ ਵਿਹਾਰ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਲਾਉਣ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਝੂਠੇ ਸੱਚੇ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਪਾਤਰ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਔਖ, ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਦੁਰਕਾਰ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਪਾਤਰ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਥੇ ਹੀ ਬੱਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵਾਲੋਂ ਪਿਛਲੇ 8-10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਰਸਮੀ ਹੈਸੀਅਤ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਨੰਗੀ-ਚਿੱਟੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਰੋਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਅਤੇ ਤਖਤ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਫੁਰਮਾਨ 'ਤੇ ਜਿਵੇਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਵਾਰ ਵਾਰ ਬਦਲਿਆ ਅਤੇ ਚੱਲਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਅਮਲ ਨੇ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਦੀ ਮਹਿਜ਼ ਕੱਠਪੁਤਲੀ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਪੱਕਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਕੱਠਪੁਤਲੀ ਜੱਥੇਦਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤਖਤਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਨ, ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਾਂ ਅੰਦਰ ਸਥਾਪਤ ਸਿਰਮੌਰ ਧਾਰਮਿਕ ਹੈਸੀਅਤ ਅਤੇ ਮਾਣ-ਮਰਿਆਦਾ ਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਰੋਲਣ ਦੀ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਖਿਲਾਫ ਤਿੱਖੇ ਰੋਸ ਅਤੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ 'ਚ
ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਔਖ ਦਾ ਪਸਾਰਾ
ਦੂਜਾ— ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂਤਵ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਫਾਸ਼ੀ ਹਮਲਾਵਰ ਰਵੱਈਆ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ 'ਤੇ ਕਾਤਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਿੱਢਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਇਸਨੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਸਮੇਤ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸੁਰੱਖਿਆ, ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਔਖ ਦੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਛੇੜੀਆਂ ਹਨ।
''ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ'' ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸਰਬ-ਉੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1984 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਹੱਥੀ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਰਚਾਉਣ ਦੀਆਂ ਇਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਅੰਦਰ ਇਸ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉੱਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਜੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤਾਂ ਵੱਲੋਂ 1984 ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਖਤ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਭਾਗੀਦਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨੇ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਮਿਸ਼ਨ ਬਿਠਾਉਣ ਦੇ ਦੰਭ ਰਚਦਿਆਂ, ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਬਚ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਰਾਹ ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਥਾਣਿਆਂ ਅੰਦਰ ਮੁਢਲੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤੱਕ ਦਰਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਹੇਠ ਫੜੇ ਗਏ ਦਰਜ਼ਨਾਂ ਸਿੱਖ ਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਰਿਹਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ। ਇਹਨਾਂ ਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਹੱਕੀ ਰਿਹਾਈ ਲਈ ਉੱਠਦੀ ਹਰ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਮਰਨ ਵਰਤ ਰੱਖ ਕੇ ਰੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਚ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਤਲੇਆਮ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਨਿਕਲੇ ਅਨੇਕਾਂ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਉਜਾੜੇ ਦਾ ਸੇਕ ਝੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਹ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਨਾ ਲਾ ਸਕਣ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਮੁੜ-ਵਸੇਵੇਂ ਲਈ ਅਖੌਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਐਲਾਨਾਂ 'ਤੇ ਅਮਲਦਾਰੀ ਦੀ ਝਾਕ ਵਿੱਚ ਦਫਤਰਾਂ ਦੀ ਖਾਕ ਛਾਣ ਰਹੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੀ ਝੰਡਾਬਰਦਾਰ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦਾ ਤਾਂ ਮੱਤ ਹੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਕੋਈ ਵੱਖਰਾ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਅੰਗ ਹੈ। ਇਸੇ ਸਮਝ ਅਨੁਸਾਰ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਨੱਥੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁੱਝ ਸਿੱਖ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ''ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ'' ਨਾਂ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂਤਵ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਸੋਚ ਨੂੰ ਵਾਜਬ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲਈ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧ ਕੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅੰਦਰ ਪੈਰ ਲਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਬਜਰੰਗ ਦਲੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸਾਈਆਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ''ਘਰ ਵਾਪਸੀ'' ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਜਬਰੀ ਮੁੜ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਣਚਾਹੇ ਦਖਲ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅਵਾਰਾ ਗਊਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ (ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ) ਵਿੱਚ ਫਿਰਦੇ ਝੁੰਡਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਕਾਫੀ ਉਜਾੜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਿਰਦਰਦੀ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਕਸਰ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਕੇ ਫੜਦਿਆਂ, ਟਰਾਲੀਆਂ-ਟਰੱਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਦ ਕੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਛੱਡ ਆਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਗਊ ਰਾਖੀ ਦੇ ਨਕਲੀ ਠੇਕੇਦਾਰ ਇਹਨਾਂ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਟੋਲਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਅਵਾਰਾ ਗਊਆਂ ਨੂੰ ਲਿਜਾ ਰਹੇ ਟਰਾਲੀਆਂ-ਟਰੱਕਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰਨ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਧੱਕਾ-ਮੁੱਕੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਜ਼ਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨ ਦਾ ਨੰਗਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਬਣਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿੱਖ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਆਰ ਲਾਉਣ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ।
ਸੋ, ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਬੇਹੁਰਮਤੀ, ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਧਾਰਨ ਕੀਤੇ ਫਿਰਕੂ ਪੁੱਠ ਵਾਲੇ ਧੱਕੜ ਤੇ ਜਾਬਰ ਰਵੱਈਏ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਖੋਲ੍ਹੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਮਲਾਵਰ ਮੋਰਚੇ ਦੇ ਕੁੱਲ ਮਿਲਵੇਂ ਅਸਰ ਦਾ ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਦੇਣ ਦੇ ਕਦਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੇ ਘਟਨਾ-ਵਿਕਾਸ ਦੌਰਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਗੱਠਜੋੜ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬਾਦਲ ਟੋਲੇ ਦੇ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਲਾਣੇ ਦੇ ਨਾਲ ਰਲੇ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਭਰਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪਹਿਲੂ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਕਾਬਲੇ-ਗੌਰ ਹੈ ਕਿ ਜਨਤਾ ਦੇ ਖਰੇ ਸਰੋਕਾਰ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਖਰੀਆਂ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਵਿਰੋਧੀ ਤਾਕਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮੂੰਹਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਅਗਾਈ ਵਾਲੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (1920) ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਪੱਖੀ ਫਿਰਕੂ ਤਾਕਤਾਂ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਜੋਂ ਮਘ-ਭਖ ਰਹੀ ਔਖ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੌੜੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੇ ਆਹਰ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਸੌੜੇ ਸਿਆਸੀ ਹਿਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਤ ਅਜਿਹੇ ਟੋਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਫਿਰਕੂ ਚਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਖਰੇ ਜਮਹੂਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਨਿਖੇੜਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਖੋਟੇ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਬਾਰੇ ਚੌਕਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ 'ਚ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਪਸਾਰਾ
ਹਾਲਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੀ ਵੱਡੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਬੇਜ਼ਮੀਨੀ, ਥੁੜ੍ਹ-ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਕਿਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਸੁਬਾਈ ਹਕੂਮਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਮੁੱਚੀ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਵਿਰੁੱਧ ਸੇਧਤ ਸਾਮਰਾਜੀ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਗੁਰਬਤ ਤੇ ਕੰਗਾਲੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਧੱਕੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ਾ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਧਸਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਾਕਮਾਂ ਹੱਥੋਂ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਇਹ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਅਨੇਕਾਂ ਕਿਸਾਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਤਿੱਖੀ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਗੂਸੈਲੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦੀ ਵਜਾਹ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਹਫਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਧਰਨਿਆਂ-ਮੁਜਾਹਰਿਆਂ ਅਤੇ ਰੇਲ ਰੋਕੋ ਮੋਰਚਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਇਸੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹੈ। ਅੱਠ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਅਗਲੇਰੇ ਘੋਲ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਾਈਨਮੈਨਾਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ-ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਮੰਗਾਂ/ਮਸਲਿਆਂ 'ਤੇ ਘੋਲ ਅਖਾੜਾ ਮਘਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇੱਕ ਪਾਸੇ— ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਤੇ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਖਿਲਾਫ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਵਿਤਕਰੇ, ਧੱਕੇ ਅਤੇ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਖਿਲਾਫ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਰੋਹ ਫੁਟਾਰਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਹ-ਫੁਟਾਰਾ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਦੇ ਗਲਬੇ ਲਈ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਹੱਕੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜਮਹੂਰੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਮੁਖਾਤਿਬ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖਰੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਖੇਮੇ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਖੱਟੀ ਵਿੱਚ ਢਾਲਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ— ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤਬਕਿਆਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਬਾਦਲ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਸਿਰਦਰਦੀ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਉਂ, ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬਾਦਲ-ਕੋੜਮਾ ਅਜਿਹੇ ਦੋਪਾਸੜ ਵਾਰਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਦੀ ਕਸੂਤੀ ਹਾਲਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਬਾਦਲ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਕਸੂਤੀ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਸੁੱਕਾ ਬਚ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਰੋਹਲੇ ਰੌਂਅ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਦੇ ਘੋਲ ਰੌਂਅ 'ਤੇ ਠੰਢਾ ਛਿੜਕਣ ਲਈ ਤਖਤ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਕੋਲੋਂ ਜਿੱਥੇ ਡੇਰਾ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰਦਾ ਗੁਰਮਤਾ ਰੱਦ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਕਦਮ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭੋਰ-ਚੋਰ ਨਾਲ ਵਰਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪਰ ਇਉਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਭੜਕੇ ਗੁਸੈਲੇ ਰੌਂਅ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ 'ਤੇ ਠੰਢਾ ਛਿੜਕਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਾਦਲ-ਕੋੜਮੇ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਤੀਰ ਨਾਲ ਦੋ ਪੰਛੀ ਫੁੰਡਣ ਦਾ ਭਟਕਾਊ ਪੱਤਾ ਖੇਡਣ ਦੀ ਚਾਲ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਗਰੰਥ ਅਤੇ ਪੋਥੀਆਂ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਤੇ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਜ਼ਾਮ ਦੇਣ ਦਾ ਤੋਰਾ ਤੋਰਦਿਆਂ, ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਅਤੇ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਣ ਦੀ ਚਾਲ ਚੱਲੀ ਗਈ. ਤਾਂ ਕਿ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਾਜਬ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਕੀ ਮੰਗਾਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਇਸ ਚਾਲ ਦਾ ਵੀ ਬਹੁਤਾ ਕੁੱਝ ਵੱਟਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਸਗੋਂ ਇਹ ਚਾਲ ਉਲਟੀ ਪੈ ਗਈ। ਇਸਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬਾਦਲ-ਕੋੜਮੇ ਖਿਲਾਫ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਰੌਂਅ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪਲੀਤਾ ਲਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਬਾਦਲ ਟੋਲੇ ਦੀਆਂ ਭਟਕਾਊ ਅਤੇ ਪਾਟਕਪਾਊ ਚਾਲਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਛੇੜਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਮੰਗਾਂ/ਮਸਲਿਆਂ 'ਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਰਾਹ ਡਟੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕੀਲ ਵਿੱਚ ਲਾ ਆਉਂਦਾ ਦੇਖਦਿਆਂ, ਇੱਕ ਹੱਥ ਬਾਦਲ-ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 'ਚ ''ਵਿਦੇਸ਼ ਹੱਥ ਹੋਣ'' ਦਾ ਪੱਤਾ ਚੱਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ''ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹੱਥ'' ਨਾਲ ਤਾਰਾਂ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਥੱਪਦਿਆਂ, ਬਰਗਾੜੀ ਖੁਰਦ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ— ਰੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਹੱਥ— ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਹਕੂਮਤੀ ਦਹਿਲ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬਲਾਂ ਦੀਆਂ 25 ਕੰਪਨੀਆਂ ਮੰਗ ਲਈਆਂ ਹਨ। ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ.ਐਫ. ਦੀਆਂ 15 ਕੰਪਨੀਆਂ ਪਹੁੰਚ ਵੀ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।
ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰੋ
ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਪੀੜਤ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਜੋਂ ਹੱਕੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਪੀੜਤ ਜਮਾਤ ਵਜੋਂ ਹੱਕੀ ਸਰੋਕਾਰਾਂ/ਮੰਗਾਂ-ਮਸਲਿਆਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਟਕਰਾਅ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਪੱਖਾਂ ਤੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸਾਂਝਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ— ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ, ਵੱਡੇ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦਾ ਗੱਠਜੋੜ ਅਤੇ ਇਸ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀਆਂ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਸੂਬਾਈ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਹਕਮਤਾਂ, ਜਨਤਾ ਦੀ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਦੇ ਜੂਲੇ ਹੇਠ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਨੀਤੀਆਂ। ਇਸ ਲਈ, ਸਭਨਾਂ ਖਰੀਆਂ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ, ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਸਮੇਤ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕੀ ਮੰਗਾਂ/ਮਸਲਿਆਂ ਲਈ ਚੱਲਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਡਟ ਕੇ ਖੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਸਮੇਤ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਵਿਤਕਰੇ ਅਤੇ ਹਮਲੇ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਂਦਿਆਂ ਇਹ ਮੰਗ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ- (1) ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਦੁਰਗਤੀ ਅਤੇ s sਬੇਹੁਰਮਤੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਮੁਫਾਦਾਂ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਈ ਜਾਵੇ, (2) ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਅਸਲੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਨੰਗਾ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਖਤ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ, (3) 1984 ਦੇ ਸਿੱਖ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀਆਂ ਦੋਸ਼ੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਤਾਕਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਾਂਬੱਧ ਅਮਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾਵੇ, (4) ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਸਿੱਖ ਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, (5) ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਫਾਸ਼ੀ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਵਿੱਢੀਆਂ ਹਮਲਾਵਰ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਨੱਥ ਮਾਰੀ ਜਾਵੇ, (6) ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਬਰਾਬਰਤਾ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਹੋਂਦ ਦੀ ਜਮਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, (7) ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਜਾਂ ਨਾ ਮੰਨਣ, ਆਸਤਿਕ ਜਾਂ ਨਾਸਤਿਕ ਹੋਣ, ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪਸੰਦਗੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਪਹਿਨਣ-ਪਚਰਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਵਾਜਬ ਢੰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਜਾਮਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। (8) ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਫਾਸ਼ੀ ਜਨੂੰਨੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਤੇ ਰਸਨਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ-ਮਾਲ ਲਈ ਖਤਰਾ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਈ ਜਾਵੇ।
ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਖੇਤ-ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਬੰਧੀ ਕੁੱਝ ਨਿਰਖਾਂ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਸਬਕ
ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਖੇਤ-ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਬੰਧੀ
ਕੁੱਝ ਨਿਰਖਾਂ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਸਬਕ
ਪੰਜਾਬ
ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ (ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ) ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ
ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਅਖਾੜਾ ਭਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਪਾਹ-ਪੱਟੀ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟੇ
ਮੱਛਰ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਆਈ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਵਾਜਬ ਮੁਆਵਜੇ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਲਈ ਵਾਜਬ ਰਾਹਤ,
ਝੋਨੇ ਦੀ ਵਾਜਬ ਭਾਅ 'ਤੇ ਖਰੀਦ ਦੀ ਜਾਮਨੀ ਕਰਨ, ਕਰਜ਼ੇ 'ਤੇ ਲੀਕ ਮਾਰਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ
ਹਿੱਤੂ ਕਰਜ਼ਾ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਉਣ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਘੋਲ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ/ਮਸਲਿਆਂ 'ਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਰਗਰਮੀਆਂ
ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਿਹੜੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉੱਭਰਵੀਂ ਥਾਂ ਅਤੇ ਅਹਿਮੀਅਤ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤੀ
ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੰਚਾਇਤੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ 'ਚੋਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਣਦੇ
ਤੀਜੇ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਜਤਲਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ
ਸਸਤੇ ਠੇਕੇ 'ਤੇ ਦੇਣ ਲਈ ਰਾਖਵਾਂ ਰੱਖਣ ਦੀ ਮੰਗ ਲੈ ਕੇ ਵਿੱਢੀ ਜਚਵੀਂ, ਸਿਰੜੀ, ਲੰਮੀ
ਖਾੜਕੂ ਘੋਲ ਸਰਗਰਮੀ। ਚਾਹੇ ਇਹਨਾਂ ਖਾੜਕੂ ਘੋਲ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਅਘਾੜਾ ਕੁੱਝ ਚੋਣਵੇਂ
ਪਿੰਡ ਹੀ ਬਣੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਦੀ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ
ਬੇਹੱਦ ਅਹਿਮੀਅਤ ਅਤੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਦੀ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅੰਦਰ ਭਖਵੇਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਮੁੱਦੇ ਵਜੋਂ
ਅਹਿਮੀਅਤ ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਅੰਦਰ ਉਭਾਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਨਿੱਬੜੀਆਂ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਨਿਰਖਾਂ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਸਬਕ
ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਵੀ ਕਿਸਾਨਾਂ-ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਣਦੀ ਰਾਹਤ ਦਿਵਾਉਣ, ਚਿੱਟੇ ਮੱਛਰ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਕਪਾਹ ਪੱਟੀ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫੌਰੀ ਮੁਆਵਜਾ ਦਿਵਾਉਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਖਵੀਆਂ ਅਤੇ ਅਹਿਮ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਠਿੰਡਾ ਤੇ ਫਿਰ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨਾਂ 'ਤੇ ਧਰਨਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ 8 ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਬਦਲਵੀਆਂ ਸ਼ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੁਲਸੀ ਰੋਕਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ 23 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਰਜ਼ਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਕਾਲੀ-ਭਾਜਪਾ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਮੂਹਰੇ ਸਫਲ ਧਰਨੇ ਲਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਇਹਨਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅੰਦਰ ਝਲਕੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਜਨਤਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ, ਭੇੜੂ ਘੋਲ ਰੌਂਅ ਅਤੇ ਦਮਖ਼ਮ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀ 'ਚੋਂ ਕੁੱਝ ਅਹਿਮ ਸਿਆਸੀ ਨਿਰਖਾਂ ਅਤੇ ਸਬਕ ਉੱਭਰਦੇ ਹਨ:
(1) ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਦੇਸੀ-ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰਾਂ ਦੀ ਬੇਕਿਰਕ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਦੇ ਝੰਬੇ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਹੋਰ ਵੀ ਗੁਰਬਤ, ਕੰਗਾਲੀ ਅਤੇ ਮੰਦਹਾਲੀ ਦੀ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਧਸਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਮਾਰ ਹੰਢਾ ਰਹੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਮੰਦੇਹਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੋਰ ਵੀ ਦੁੱਭਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਹਾਕਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਨਫਰਤ, ਔਖ ਅਤੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਚੁਆਤੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਉਂ, ਲੋਕ-ਵੈਰੀ ਹਾਕਮਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਟਕਰਾਅ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤਿੱਖ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਜਥੇਬੰਦ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਜਥੇਬੰਦ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਫੁਟਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੱਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ-ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਮਸਾਲਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਸਾਜਗਾਰ ਪੱਖ ਬਣਦਾ ਹੈ।
(2) ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦਾ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਜਾਬਰ ਹਮਲਾ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਬੇਮੇਚਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਮਿਲਵੀਂ ਜਥੇਬੰਦ ਤਾਕਤ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਹੱਲੇ ਨਾਲ ਮੜਿੱਕਣ ਪੱਖੋਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਛੋਟੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਲੜਾਈ ਦੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪੱਧਰ ਪੱਖੋਂ ਕਮ-ਚੇਤਨ, ਕਮ-ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਕਮ-ਤਿਆਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਥੇਬੰਦਕ ਤਾਕਤ ਵੀ ਵੱਖ ਵੱਖਾਂ ਫਾਂਕਾਂ/ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ-ਖਿੰਡੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ, ਇਹ ਹਾਕਮਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਲਾਹੇਵੰਦ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ-ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ ਗੈਰ-ਲਾਹੇਵੰਦ ਪੱਖ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਗੈਰ-ਲਾਹੇਵੰਦ ਪੱਖ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਫੌਰੀ ਪ੍ਰਸੰਗ ਅੰਦਰ ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਖਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਾਂਝੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦੀ ਅਣਸਰਦੀ ਲੋੜ ਉੱਭਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਅਣਸਰਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਵੱਖ ਵੱਖ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦਾਨਾ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਅਤੇ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਤੁਰਿਆ ਸਾਂਝੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਅਮਲ ਸੁਆਗਤਯੋਗ ਹੈ।
3. ਦੂਰਗਾਮੀ ਹਿੱਤਾਂ ਪੱਖੋਂ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਤ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵੰਡੀ-ਪਾਟੀ ਕਿਸਾਨ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੰਡੀ ਪਾਟੀ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਲਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਚਾਹੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦ ਤਾਕਤ ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ ਫਾਂਕਾਂ/ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਹੇਠਲੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਝੰਡੇ ਹੇਠ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਮਹੂਰੀ ਲੀਹਾਂ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਦੀਆਂ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਐਲਾਨੀਆ/ਅਣ-ਐਲਾਨੀਆ ਵਿੰਗ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਪੁਗਾ ਵੀ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੀ ਇੱਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਹੋਂਦ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਅਮਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਬੇਮੇਲ ਹੈ। ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦੇ ਬੇਕਿਰਕ ਅਤੇ ਜਾਬਰ ਹੱਲੇ ਦੀ ਮਾਰ ਹੰਡਾ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਫੌਰੀ ਅਤੇ ਦੂਰਗਾਮੀ ਹਿੱਤਾਂ ਨਾਲ ਬੇਮੇਲ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰਨ ਤੇ ਹੇਠਲੀ ਉੱਤੇ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਬੇਮੇਲ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਾਡੀ ਮੁਰਾਦ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਂਬਦੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅੰਦਰ ਏਕਤਾ ਤੋਂ ਹੈ।
(4) ਘੋਲ ਸ਼ਕਲਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਹੋਰਨਾਂ ਪੱਖਾਂ (ਜਥੇਬੰਦਕ ਤਾਕਤ, ਘੋਲ ਰੌਂਅ, ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਜਾਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਰਵੱਈਆ ਤੇ ਪੈਂਤੜਾ ਚਾਲਾਂ ਵਗੈਰਾ) ਇੱਕ ਇਹ ਪੱਖ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਘੋਲ ਸ਼ਕਲਾਂ ਜਨਤਾ ਅਤੇ ਹਾਕਮਾਂ (ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ, ਸੂਬਾਈ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤਾਂ, ਰਾਜਭਾਗ ਦੀ ਦਬਸ਼ ਅਤੇ ਦਹਿਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਤਹਿਸੀਲ, ਜਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਪੱਧਰ ਦੇ ਸਿਵਲ ਅਤੇ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਹੈਡਕੁਆਟਰਾਂ ਵਗੈਰਾ) ਦਰਮਿਆਨ ਦੁਸ਼ਮਣਾਨਾ ਵਿਰੋਧਤਾਈ ਅਤੇ ਭੇੜ ਨੂੰ, ਜਨਤਕ ਹਿੱਤਾਂ ਅਤੇ ਹਾਕਮ ਹਿੱਤਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਉਘਾੜਨ-ਉਭਾਰਨ, ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਦੀ ਹਾਕਮਾਂ ਖਿਲਾਫ ਨਫਰਤ, ਲੜਾਕੂ ਰੌਂਅ ਅਤੇ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰੇ। ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਵੀ ਘੋਲ ਸ਼ਕਤ ਵਰਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਘੋਲ-ਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਵਾਹ ਲੱਗਦੀ ਚੁਣਨ ਤੋਂ ਜਾਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਉਭਰਵੀਂ ਅਤੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਘੋਲ ਸ਼ਕਲ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਾਕਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਕੋਈ ਆਂਚ ਆਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਾਧਾਰਨ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਣਚਾਹੀਆਂ ਦਿੱਕਤਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮਾਂ-ਕਾਰਾਂ ਅੰਦਰ ਵਿਘਨਕਾਰੀ ਹੋ ਨਿੱਬੜਦੀਆਂ ਹੋਣ ਅਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਅਰਥ-ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਜੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਅੰਦਰ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਘੋਲ ਵਿਰੁੱਧ ਹੀ ਬੁੜਬੁੜ, ਔਖ ਅਤੇ ਗੁੱਸਾ-ਗਿਲਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ।
(5) ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਅੰਦਰ ਜ਼ਰੱਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਗੁਲੀ ਅਤੇ ਮੋਹਰੀ ਟੁਕੜੀ ਬਣਦੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ/ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦ ਤਾਕਤ ਪੱਖੋਂ ਹਾਲਤ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨੀ (ਜਿਹੜੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜੱਟ ਕਿਸਾਨੀ ਹੀ ਹੈ) ਦੀ ਜਥੇਬੰਦ ਤਾਕਤ ਨਾਲੋਂ ਪਛੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ 12500 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਬਣਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਲਿਤ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 60 ਲੱਖ ਦੇ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਦਲਤਿ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਕੰਮ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨਾਲੋਂ ਆਪਣਾ ਸਬੰਧ ਉੱਕਾ ਹੀ ਤੋੜਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਵੀ ਦਲਿਤ ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਹੀ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਐਡੀ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਜੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਭਰ ਜ਼ੋਰ ਮਾਰ ਕੇ 5-7 ਹਜ਼ਾਰ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰ ਵੀ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਾਂ-ਪੱਖੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ-ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਆਏ ਹਨ। ਹਾਂ— ਜੇ ਸਭਨਾਂ ਸੋਧਵਾਦੀਆਂ, ਬੀ.ਐਸ.ਪੀ. ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠਲੀ ਦਲਿਤ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦ ਤਾਕਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ, ਪਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਕਤਾਂ ਲਈ ਇਹ ਕੋਈ ਤਸੱਲੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।
(6) ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਘੱਟ-ਵੱਧ ਅਹਿਮ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਚੱਲਦੇ ਘੋਲ ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ ਲਈ ਬਚਾਓਮੁਖੀ ਘੋਲ ਹਨ। (ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ, ਸਨਅੱਤੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਦੁਕਾਨਾਂ, ਸਨਅੱਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘੋਲ ਵੀ ਬਚਾਓਮੁਖੀ ਹਨ) ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਅੰਦਰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਧੁੱਸ, ਜੰਗਲ, ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ 'ਤੇ ਝਪਟਣ ਵੱਲ ਸੇਧਤ ਹੈ, ਖੇਤੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ ਸਸਤੇ ਭਾਅ ਹਥਿਆਉਣ, ਖੇਤੀ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਖਪਤਕਾਰੀ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨੀ ਦੀ ਛਿੱਲ ਪੁੱਟਣ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਦਖੋਰੀ ਕਰਜ਼ੇ ਰਾਹੀਂ ਰੱਤ-ਨਿਚੋੜਨ ਵੱਲ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਥੁੜ੍ਹ-ਜ਼ਮੀਨੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਹੱਥੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕੰਗਾਲੀਪੁਣੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਧੱਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ, ਰੋਟੀ-ਰੋਜ਼ੀ ਦੇ ਵਸੀਲੇ (ਜ਼ਮੀਨ) ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਰੁਤਬੇ ਦੇ ਖੁੱਸਣ ਦੇ ਸਿਰ ਮੰਡਲਾਉਂਦੇ ਖਤਰੇ ਅਤੇ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਵਟ ਰਹੇ ਖਤਰੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਥੁੜ੍ਹ-ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਖੇਤੀ ਕਿੱਤੇ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਲਈ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਰਹੀ ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਜ਼ੋਰ ਫੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਿੱਤੇ, ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਹੈਸੀਅਤ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਵੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਸਿਆਸੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋ ਕੇ ਤਿੱਖੇ ਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬਚਾਓਮੁਖੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ.
ਇਸਦੇ ਉਲਟ ਦਲਿਤ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ/ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ, ਜੰਗਲਾਂ/ਕਮਾਈ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਰਵੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ 'ਚੋਂ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਕੋਲ ਮਰਲੇ ਦੋ ਮਰਲੇ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਝੁੱਗੀਆਂ-ਢਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਕੱਚੇ-ਪੱਕੇ ਖੋਲਿਆਂ, ਅਤੇ ਟਾਵਿਆਂ-ਟੱਲਿਆਂ ਕੋਲ ਇੱਕ ਅੱਧੀ ਗਾਂ-ਬੱਕਰੀ ਆਦਿ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਛੱਡਿਆ ਹੀ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਿੱਧੀ/ਅਸਿੱਧੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਚਾਹੇ ਉਹ ਵੀ ਹਨ, ਜੇ ਕਮਾਈ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਗੁਆਉਣ ਲਈ ਨਾਮਾਤਰ ਸਾਧਨ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੋੜ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫੌਰੀ ਲੋੜ ਆਪਣੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਨਿੱਤਰਨ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਜੋ ਕੁੱਝ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਖੁੱਸ ਚੁਕਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਰੁਜ਼ਗਾਰ, ਜ਼ਮੀਨ, ਸਮਾਜਿਕ ਇੱਜਤ, ਸਵੈ-ਮਾਣ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਬਰਾਬਰਤਾ।
ਇਸ ਲਈ ਫੌਰੀ ਪ੍ਰਸੰਗ ਅੰਦਰ ਹਾਕਮ ਜਾਤੀ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਮਾਰ ਨਾਲੋਂ ਅਸਿੱਧੀ ਮਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੰਢਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਹਥਿਆਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਉਜਾੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਖੇਤੀ ਅੰਦਰ ਮਿਲਦੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਛੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਧੰਦਿਆਂ— ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ, ਲੁਹਾਰਾ-ਤਰਖਾਣਾ, ਉਸਾਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ- ਦਾ ਵੀ ਉਜਾੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਿਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਉਖੇੜਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰਬਾਰ ਵੀ ਝਪਟ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਸਿੱਧਾ ਸੇਕ ਹੰਢਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨੀ ਵੱਲੋਂ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਘੋਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰ ਬਣਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਰਚਾ ਕੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਲਾਟਾਂ, ਮਨਰੇਗਾ ਜਿਹੀਆਂ ਸੀਮਤ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀਆਂ ਬੁਰਕੀਆਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦਾ ਢਕਵੰਜ ਰਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਪਾਤੀ ਲਈ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੱਥ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਅਜਿਹੇ ਕੁੱਲ ਘੋਲ ਮੰਗਾਂ/ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਜਿਹੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਕਮ-ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ''ਜਿੰਨਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਲੈ ਲਓ'' ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਜਗਾਉਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਉਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਤਿੱਖੀ ਚੋਭ ਲਾਉਣ ਅਤੇ ਘੋਲ ਰੌਂਅ ਤੇ ਤਾਂਘ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ, ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਕਮਾਈ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਦੇ ਖੁੱਸਣ ਦਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਜ਼ਮੀਨ-ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ਦੀ ਹੈਸੀਅਤ ਤੋਂ ਗੈਰ-ਮਾਲਕ ਦੀ ਹੈਸੀਅਤ 'ਤੇ ਡਿਗਣ ਦਾ ਸਿਰ ਮੰਡਲਾਉਂਦਾ ਖਤਰਾ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਫੌਰੀ ਪ੍ਰਸੰਗ ਅੰਦਰ ਜਮੀਨ ਤੇ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਅਤੇ ਘੱਟ ਜ਼ੋਰ-ਖਪਾਈ ਨਾਲ ਘੋਲ ਭਬੂਕੇ ਵਾਂਗ ਉੱਠ ਖੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਕਾਫੀ ਹਿੱਸਾ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਘੋਲਾਂ ਨੂੰ ਆ ਮੋਢਾ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅੰਦਰ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਘੋਲ ਉਠਾਣ ਅਤੇ ਪਸਾਰਾ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਮੱਧਮ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਚੱਲਦੇ ਹਨ, ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਮੱਧਮ ਰਫਤਾਰ ਭਖਾਅ ਫੜਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ— ਜਦੋਂ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ, ਕਮਾਈ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਹੈਸੀਅਤ ਦੀ ਰਾਖੀ ਅਤੇ ਬਚਾਓ ਲਈ ਲੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਰਵੀ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਤੇ ਅਰਧ-ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦੀ ਮਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਢਾਸਣਾ ਦੇਣ ਲਈ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸੁੱਟੀਆਂ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਰਾਹਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਲੜਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਵਿੱਚ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨੀ ਦੇ ਘੋਲਾਂ ਦਾ ਪੱਖ ਹਾਵੀ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਘੋਲਾਂ ਦਾ ਪੱਖ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਪਛੜਿਆ ਰਹਿਣਾ ਹੈ।
(7) ਬਚਾਓਮੁਖੀ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਅੰਦਰ ਦਲਿਤ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦੀ ਗੁਲੀ ਤੇ ਮੋਹਰੀ ਟੁਕੜੀ ਦਾ ਰੋਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲਾਂ ਨੇ ਬਚਾਓਮੁਖੀ ਘੋਲਾਂ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਹਮਲਾਵਰਮੁਖੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਪਲਟਣਾ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮੁੜ-ਵੰਡ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਮੁਖਾਤਿਬ ਜ਼ਰੱਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਦੀ ਉਠਾਣ ਬੱਝਣੀ ਹੈ। ਜ਼ਰੱਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ, ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੱਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜੰਗ, ਜਿਸ ਅੰਦਰ ਦਲਿਤ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ/ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸਦੀ ਧੁਰੀ ਅਤੇ ਮੋਹਰੀ ਜੁਝਾਰ ਟੁਕੜੀ ਬਣਨਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅੰਦਰ ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਦੀ ਜਕੜ ਭੰਨਦਿਆਂ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਜਾਬਰ ਰਾਜਭਾਗ ਦੀ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਤਹਿਸ਼-ਨਹਿਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਕਿਸਾਨ ਤਾਕਤ ਦੁਆਲੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲੋਕ-ਸੱਤਾ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ, ਦਲਿਤ ਮੁਕਤੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਸਵੈਮਾਣ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰਤਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸਿਰਜਣ ਵੱਲ ਸੇਧਤ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਠੋਸ ਜ਼ਰੱਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਜ਼ੱਰਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜੰਗ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਢਣ ਦਾ ਅਮਲ ਚਲਾਏ ਬਗੈਰ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਅੰਦਰ ਦਲਿਤ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ/ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਤਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦੀ ਜੁਝਾਰ ਗੁਲੀ ਤੇ ਮੋਹਰੀ ਟੁਕੜੀ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਦਾਚਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।
੦-੦
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸਿਆਸੀ ਕਾਰਨ
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸਿਆਸੀ ਕਾਰਨ
ਕਿਸਾਨਾਂ, ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਗਰੀਬਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਪੰਜਾਬ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਵਰਤਾਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਤਾਰਾ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਹੋਰ ਵਡੇਰਾ ਆਕਾਰ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਭਖਵਾਂ ਅਤੇ ਉੱਭਰਵਾਂ ਮੁੱਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ, ਆਮ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਤੱਕ ਸਭਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਬਾਰੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਜਮਾਤੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਲੱਗਭੱਗ ਸਭਨਾਂ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਖੇਤ-ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਲੜੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਪਿੜ ਮੱਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਪੰਜ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਮੁਆਵਜੇ ਵਜੋਂ ਦੇਣ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਜੀਅ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਸਦਕਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਸੈਂਕੜੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਰਾਹਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਵੀ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨ-ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਡਟਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵਰਤਾਰਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਭਿਆਨਕ ਸ਼ਕਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਖੇ ਅੱਠ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਲਾਏ ਮੋਰਚੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਧਰਨੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠਿਆਂ ਹੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਜਾਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਬਲਾਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਠਿੰਡਾ ਲਾਗੇ ਸੀਵੀਆਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਆਗੂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਭਿਆਨਕਤਾ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਦਾ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਕਾਰਨ ਤਾਂ ਜੱਗ ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਨ ਹੈ— ਸਾਮਰਾਜੀ-ਜਾਗੀਰੂ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਤੇ ਦਾਬੇ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਨਵੇਂ ਸਾਮਰਾਜੀ ਨੀਤੀ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦਾ ਹੋਰ ਡੂੰਘੇਰਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਕਿਸਾਨੀ ਦਾ ਗੁਰਬਤ ਅਤੇ ਮੰਦਹਾਲੀ ਦਾ ਪਸਰਦੇ ਜਾਣਾ,, ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਪੰਡ ਦਾ ਭਾਰਾ ਅਤੇ ਅਸਹਿ ਹੁੰਦੇ ਜਾਣਾ, ਬੇਚੈਨੀ, ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਧਸਦੇ ਜਾਣਾ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪੱਖ ਹੈ।
ਹਾਲਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪੱਖ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਕਮਾਊ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਕਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਿਉਂ ਤਿਉਂ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਹਕੂਮਤਾਂ, ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ, ਰਾਜਭਾਗ ਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਜਾਗੀਰੂ ਚੌਧਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੂਦਖੋਰ ਜੋਕਾਂ ਖਿਲਾਫ ਜਮਾਤੀ ਨਫਰਤ, ਔਖ ਅਤੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਝੋਕਾ ਲਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਇਹ ਜਮਾਤੀ ਨਫਰਤ ਅਤੇ ਰੋਹ ਦਾ ਬਾਰੂਦ ਖਾੜਕੂ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਗਰਾਮ ਦਾ ਮਸਾਲਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ, (ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਰਹੇ ਇਸ ਜਮਾਤੀ ਨਫਰਤ ਤੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਫੌਰੀ ਰਾਹਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਘੋਲਾਂ ਦੀਆਂ ਵਲਗਣਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਾਮਰਾਜੀ-ਜਾਗੀਰੂ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਦੇ ਜੂਲੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਲੜੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਢਾਲਣ 'ਤੇ ਤਾਣ ਲਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਨਿਤਾਣੇਪਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਧਸਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਕਿਸਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਜੂਝ ਮਰਨ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਲਟ ਲਟ ਬਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਸਨਮੁੱਖ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਨਰਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਮੰਦਭਾਗੇ ਤੇ ਢਾਹੂ ਰਾਹ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ, ਦਾਬੇ ਅਤੇ ਜਲਾਲਤ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦਾ ਠੋਸ ਅਤੇ ਹਕੀਕੀ ਰਾਹ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਇਹ ਗੱਲ ਪੱਲੇ ਬੰਨ੍ਹਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਗਰਾਮ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਅੰਦਰ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਹਿਮ ਅਤੇ ਅਣਸਰਦਾ ਰੋਲ ਤਾਂ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇਹ ਸਹਾਈ ਰੋਲ ਹੀ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਗਰਾਮ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਕਦਾਚਿਤ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤ ਦਾ ਮੁਹਰੈਲ ਦਸਤਾ— ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੁਆਲੇ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਜਮਾਤੀ ਨਫਰਤ ਅਤੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿੱਧੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਪ੍ਰਚੰਡ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਟਾਕਰਾ ਸੰਗਰਾਮ 'ਚ ਢਾਲਦਿਆਂ, ਪਿਛਾਖੜੀ ਆਪਾਸ਼ਾਹ ਰਾਜ ਦੀ ਹਿੰਸਕ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮੁੜ-ਵੰਡ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਜਾਮਾ ਪਹਿਨਾਉਣ ਵੱਲ ਕਦਮ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ, ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮੜ੍ਹੀਆਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਲਛਮਣ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਆਪਣੇ ਦਮਖਮ ਅਤੇ ਪਸਾਰੇ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਮਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਅ ਲਈ ਨੌਕਰੀ-ਪੇਸ਼ੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਰਾਹਤਾਂ ਤਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਵਕਤੀ ਧਰਵਾਸ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗੁਰਬਤ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਉਸ ਨਰਕੀ ਤੇ ਜਲਾਲਤ ਭਰੀ ਹਾਲਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਦਿਵਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਕਦਾਚਿਤ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ, ਜਿਹੜੀ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਜਬਾੜ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਧੱਕਣ ਦੀ ਵਜਾਹ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਇਸ ਸੀਮਤਾਈ ਕਰਕੇ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ, ਮੰਦਹਾਲੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਫੌਰੀ/ਵਕਤੀ ਰਾਹਤਾਂ/ਲਾਹਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਤਾਂ ਆਸ ਦੀ ਚਿਣਗ ਜਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਨਰਕੀ ਤੇ ਜਲਾਲਤ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਲੋਚਦੀ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਇਸ ਛੁਟਕਾਰੇ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰਾਹ ਦਾ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧੁੰਧਲੇ ਅਤੇ ਬੇਨਕਸ਼ ਆਸ਼ਾਵਾਦ ਦਾ ਕੱਚ-ਪਿੱਲਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਜਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਹੜਾ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਧ ਫੈਲ ਰਹੇ ਮੰਦਭਾਗੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਵਜਾਹ ਬਣ ਰਹੀ ਬੇਉਮੀਦੀ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਨਿਤਾਣੇਪਣ ਦੇ ਫੈਲ-ਪਸਰ ਰਹੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ।
੦-੦
ਕਿਸਾਨਾਂ, ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਗਰੀਬਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਪੰਜਾਬ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਵਰਤਾਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਤਾਰਾ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਹੋਰ ਵਡੇਰਾ ਆਕਾਰ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਭਖਵਾਂ ਅਤੇ ਉੱਭਰਵਾਂ ਮੁੱਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ, ਆਮ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਤੱਕ ਸਭਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਬਾਰੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਜਮਾਤੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਲੱਗਭੱਗ ਸਭਨਾਂ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਖੇਤ-ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਲੜੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਪਿੜ ਮੱਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਪੰਜ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਮੁਆਵਜੇ ਵਜੋਂ ਦੇਣ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਜੀਅ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਸਦਕਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਸੈਂਕੜੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਰਾਹਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਵੀ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨ-ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਡਟਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵਰਤਾਰਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਭਿਆਨਕ ਸ਼ਕਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਖੇ ਅੱਠ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਲਾਏ ਮੋਰਚੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਧਰਨੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠਿਆਂ ਹੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਜਾਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਬਲਾਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਠਿੰਡਾ ਲਾਗੇ ਸੀਵੀਆਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਆਗੂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਭਿਆਨਕਤਾ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਦਾ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਕਾਰਨ ਤਾਂ ਜੱਗ ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਨ ਹੈ— ਸਾਮਰਾਜੀ-ਜਾਗੀਰੂ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਤੇ ਦਾਬੇ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਨਵੇਂ ਸਾਮਰਾਜੀ ਨੀਤੀ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦਾ ਹੋਰ ਡੂੰਘੇਰਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਕਿਸਾਨੀ ਦਾ ਗੁਰਬਤ ਅਤੇ ਮੰਦਹਾਲੀ ਦਾ ਪਸਰਦੇ ਜਾਣਾ,, ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਪੰਡ ਦਾ ਭਾਰਾ ਅਤੇ ਅਸਹਿ ਹੁੰਦੇ ਜਾਣਾ, ਬੇਚੈਨੀ, ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਧਸਦੇ ਜਾਣਾ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪੱਖ ਹੈ।
ਹਾਲਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪੱਖ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਕਮਾਊ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਕਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਿਉਂ ਤਿਉਂ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਹਕੂਮਤਾਂ, ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ, ਰਾਜਭਾਗ ਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਜਾਗੀਰੂ ਚੌਧਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੂਦਖੋਰ ਜੋਕਾਂ ਖਿਲਾਫ ਜਮਾਤੀ ਨਫਰਤ, ਔਖ ਅਤੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਝੋਕਾ ਲਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਇਹ ਜਮਾਤੀ ਨਫਰਤ ਅਤੇ ਰੋਹ ਦਾ ਬਾਰੂਦ ਖਾੜਕੂ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਗਰਾਮ ਦਾ ਮਸਾਲਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ, (ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਰਹੇ ਇਸ ਜਮਾਤੀ ਨਫਰਤ ਤੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਫੌਰੀ ਰਾਹਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਘੋਲਾਂ ਦੀਆਂ ਵਲਗਣਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਾਮਰਾਜੀ-ਜਾਗੀਰੂ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਦੇ ਜੂਲੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਲੜੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਢਾਲਣ 'ਤੇ ਤਾਣ ਲਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਨਿਤਾਣੇਪਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਧਸਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਕਿਸਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਜੂਝ ਮਰਨ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਲਟ ਲਟ ਬਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਸਨਮੁੱਖ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਨਰਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਮੰਦਭਾਗੇ ਤੇ ਢਾਹੂ ਰਾਹ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ, ਦਾਬੇ ਅਤੇ ਜਲਾਲਤ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦਾ ਠੋਸ ਅਤੇ ਹਕੀਕੀ ਰਾਹ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਇਹ ਗੱਲ ਪੱਲੇ ਬੰਨ੍ਹਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਗਰਾਮ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਅੰਦਰ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਹਿਮ ਅਤੇ ਅਣਸਰਦਾ ਰੋਲ ਤਾਂ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇਹ ਸਹਾਈ ਰੋਲ ਹੀ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਗਰਾਮ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਕਦਾਚਿਤ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤ ਦਾ ਮੁਹਰੈਲ ਦਸਤਾ— ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੁਆਲੇ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਜਮਾਤੀ ਨਫਰਤ ਅਤੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿੱਧੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਪ੍ਰਚੰਡ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਟਾਕਰਾ ਸੰਗਰਾਮ 'ਚ ਢਾਲਦਿਆਂ, ਪਿਛਾਖੜੀ ਆਪਾਸ਼ਾਹ ਰਾਜ ਦੀ ਹਿੰਸਕ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮੁੜ-ਵੰਡ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਜਾਮਾ ਪਹਿਨਾਉਣ ਵੱਲ ਕਦਮ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ, ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮੜ੍ਹੀਆਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਲਛਮਣ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਆਪਣੇ ਦਮਖਮ ਅਤੇ ਪਸਾਰੇ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਮਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਅ ਲਈ ਨੌਕਰੀ-ਪੇਸ਼ੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਰਾਹਤਾਂ ਤਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਵਕਤੀ ਧਰਵਾਸ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗੁਰਬਤ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਉਸ ਨਰਕੀ ਤੇ ਜਲਾਲਤ ਭਰੀ ਹਾਲਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਦਿਵਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਕਦਾਚਿਤ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ, ਜਿਹੜੀ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਜਬਾੜ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਧੱਕਣ ਦੀ ਵਜਾਹ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਇਸ ਸੀਮਤਾਈ ਕਰਕੇ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ, ਮੰਦਹਾਲੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਫੌਰੀ/ਵਕਤੀ ਰਾਹਤਾਂ/ਲਾਹਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਤਾਂ ਆਸ ਦੀ ਚਿਣਗ ਜਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਨਰਕੀ ਤੇ ਜਲਾਲਤ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਲੋਚਦੀ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਇਸ ਛੁਟਕਾਰੇ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰਾਹ ਦਾ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧੁੰਧਲੇ ਅਤੇ ਬੇਨਕਸ਼ ਆਸ਼ਾਵਾਦ ਦਾ ਕੱਚ-ਪਿੱਲਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਜਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਹੜਾ ਕਿਸਾਨ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਧ ਫੈਲ ਰਹੇ ਮੰਦਭਾਗੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਵਜਾਹ ਬਣ ਰਹੀ ਬੇਉਮੀਦੀ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਨਿਤਾਣੇਪਣ ਦੇ ਫੈਲ-ਪਸਰ ਰਹੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ।
੦-੦
ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋ
ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ
ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋ
—ਨਵਜੋਤ
ਉੱਘੀ ਲੇਖਿਕਾ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਭਾਣਜੀ ਨਾਇਣਤਾਰਾ ਸਹਿਗਲ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣਾ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਕਦਮ ''ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ'' ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਿੱਢੇ ਹਮਲੇ ਖਿਲਾਫ ਰੋਸ ਵਜੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਲੇਖਕਾਂ ਐਮ.ਐਮ. ਕੁਲਬਰਗੀ, ਗੋਬਿੰਦ ਪਨਸਾਰੇ (ਹਿੰਦ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ) ਅਤੇ ਨਰਿੰਦਰ ਦਭੋਲਕਰ ਦੇ ਕਤਲਾਂ ਅਤੇ ਗਊ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣ ਦੀ ਅਫਵਾਹ 'ਤੇ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਭੜਕਾਈ ਹਿੰਸਕ ਭੀੜ ਵੱਲੋਂ ਦਾਦਰੀ ਵਿਖੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਨੂੰ ਮਾਰ ਸੁੱਟਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ''ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਫ ਪੈਰ ਘੜੀਸਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਸ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੇ ਰਾਜ ਬਾਰੇ ਚੁੱਪ ਧਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਮੰਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਹਮਾਇਤੀ ਇਹਨਾਂ ਕਾਲੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਦਾ ਜੇਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।'' (ਯਾਦ ਰਹੇ ਕਿ ਐੱਮ. ਐੱਮ. ਕਲਬੁਰਗੀ ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਧਰਵਾੜ ਵਿਖੇ 30 ਅਗਸਤ 2015, ਗੋਬਿੰਦ ਪਨਸਾਰੇ ਨੂੰ ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕੋਹਲਾਪੁਰ ਵਿਖੇ ਫਰਵਰੀ 2015 ਅਤੇ ਨਰਿੰਦਰ ਦਭੋਲਕਰ ਨੂੰ ਪੂਨਾ ਵਿਖੇ 2013 ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।) ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਸਹਿਗਲ ਦੇ ਰੋਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਿਆਂ, ਉੱਘੇ ਹਿੰਦੀ ਲੇਖਕ ਅਸ਼ੋਕ ਵਾਜਪਾਈ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਜਾਗਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਜੁਰਅੱਤਮੰਦ ਕਦਮਾਂ ਨੇ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ, ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਹਾਂਦਰੂ ਲੇਖਣੀ ਤੇ ਸਾਹਿਤ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਏ ਹਲਕਿਆਂ ਅੰਦਰ ਹਲੂਣਵੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਛੇੜੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਲੇਖਕਾਂ, ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਤੇ ਸੁਬਾਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿੱਚ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਪ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਰੋਸ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਵਰਿਆਮ ਸੰਧੂ, ਕਵੀ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ, ਨਾਵਲਿਸਟ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸੜਕਨਾਮਾ, ਉੱਘੇ ਰੰਗ-ਕਰਮੀ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਔਲਖ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ. ਆਤਮਜੀਤ ਹੋਰੀਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਜਿਉਂਦੀ-ਜਾਗਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮਾਲਕ ਇਹਨਾਂ ਨਾਮੀ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਹ ਰੋਸ ਆਵਾਜ਼ ਸਿਰਫ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਨਾਲ ਘਿਓ-ਖਿਚੜੀ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਖਿਲਾਫ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਕੇਂਦਰੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਪਹਿਨਣ-ਪਚਰਨ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ 'ਤੇ ਬੋਲੇ ਹਮਲੇ ਬਾਰੇ ਕਾਇਰਤਾ ਭਰੀ ਜਾਂ ਸਾਜਸ਼ੀ ਚੁੱਪ ਧਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਦਾ ਇਹ ਜੁਰਅੱਤਮੰਦ ਰੋਸ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ, ਇਨਸਾਫਪਸੰਦ, ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੋਚ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਲੇਖਕਾਂ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਹਲੂਣਵਾਂ ਪੈਗ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਇਨਾਮਾ-ਕਿਨਾਮਾਂ ਤੋਂ ਬੇਪ੍ਰਵਾਹ ਸੋਚ (ਲਾਲਚ ਮੁਕਤ ਸੋਚ) ਅਤੇ ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਸਨਮੁੱਖ ਨਿੱਡਰ ਸੋਚ (ਡਰ ਮੁਕਤ ਸੋਚ) ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਸਾਬਤ-ਸਬੂਤਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਧੜਕਦਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮਾਂ-ਕਿਨਾਮਾਂ ਅਤੇ ਰੁਤਬਿਆਂ ਦੇ ਲਾਲਚਾਂ ਮੂਹਰੇ ਵਿਛ ਕੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਮੂਹਰੇ ਲਿਫ਼ ਕੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸੋਚ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ, ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਦਾ ਕਾਣੀ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਠਰ ਜਾਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹਨਾਂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਆਈ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਵੇਲੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਤੌਖਲਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਮੋਹਰ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਬਣਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੱਥ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਮਾਊ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੋਟੀ-ਰੋਜ਼ੀ ਅਤੇ ਕਮਾਈ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ 'ਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਵੇਂ ਜਬਰੋ-ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਹੱਲੇ ਨੇ ਹੋਰ ਉਚਾਈਆਂ ਛੂਹਣੀਆਂ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹ ਮੱਚਣੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਲੋਕਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹਮਲਾ ਇੱਕ ਬਾਕਾਇਦਾ ਬੱਝਵੇਂ, ਬਹੁ-ਪਸਾਰੀ, ਭਰਵੇਂ ਅਤੇ ਇੱਕਜੁੱਟ ਐਲਾਨੀਆ ਰੁਝਾਨ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਛਤਰੀ ਹੇਠਲੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਫਿਰਕੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ (ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ, ਬਜਰੰਗ ਦਲ ਆਦਿ) ਆਪਣੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ਰੇਆਮ ਐਲਾਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਨਾਲ ਐਲਾਨੀਆ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਏਜੰਡੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਮੁਖੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਵੱਲੋਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਨੀਤੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਬਿਆਨ ਦਾਗੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੂਬਾਈ ਮੰਤਰੀਆਂ, ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਏਜੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬਿਆਨ ਦਾਗੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਰੁਝਾਨ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ
ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਛਤਰੀ ਹੇਠਲੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਯਾਨੀ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਸੰਕਲਪ 'ਤੇ ਟਿਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂਤਵ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਬੜੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਸੰਕਲਪ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਦੰਭ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਮੁਤਾਬਕ ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਗਮਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮੁੱਚਾ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਇੱਕ-ਧਰਮੀ ਹਿੰਦੂ ਮੁਲਕ ਸੀ। ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਦਾ ਰਾਜ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਗੁਪਤ ਮੋਰੀਆ ਅਤੇ ਅਸ਼ੋਕ ਦੇ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤਵਰਸ਼ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹਿੰਦੂ ਮੁਲਕ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ (ਕੌਮ) ਸੀ। ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਅਤੇ ਮਾਣ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚਾ ਮੁਲਕ ਨਾ ਸਿਰਫ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮੀ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਹਿੰਦੂ ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ, ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਯਾਨੀ ਸਮੁੱਚੇ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜਿਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਤਰਜ਼ੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਇੱਕਜੁੱਟ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੰਗ ਪਛਾਣ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਹਿੰਦੂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਧਰਮ ਬਦਲੀ ਕਰਕੇ, ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਧਰਮ-ਭ੍ਰਸ਼ਟੀ ਦਾ ਖੋਟ ਰਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਇਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਹੋਰ ਹਿੰਦੂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦਾ ਜਬਰਨ ਧਰਮ ਪਰੀਵਰਤਨ ਕਰਕੇ ਇਸਾਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਲਈ, ਅੱਜ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਪਹਿਲਪ੍ਰਿਥਮੇ ਸਭਨਾਂ ਧਰਮ-ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੋਏ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ''ਘਰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ'' ਅਰਥਾਤ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਮੁਲਕ ਨੂੰ ਖਾਲਸ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮੀ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਿਆਂ, ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇਸ ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਧਰਮ (ਹਿੰਦੂ) ਇੱਕ ਬੋਲੀ (ਹਿੰਦੀ ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ) ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੌਮ (ਹਿੰਦੂ ਕੌਮ) ਹੋਣ ਨਾਲ ਇਹ ਅਸਲੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਨੋਟ ਕਰਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਰਸਾ ਬਰਤਾਨਵੀ ਬਸਤੀਵਾਦ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਆਗਮਨ ਤੋਂ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਗਰਦਾਨਦਾ ਹੈ।
ਇਉਂ ਇਹ ਸਿਰੇ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਤੁਅੱਸਬਾਂ ਅਤੇ ਜਨੂੰਨ ਦੀ ਪਾਹ ਚੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਇੱਕ ਫਾਸ਼ੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਬੀਲਿਆਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਮੁਸਲਿਮ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਇਸਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਕੌਮੀ (ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ) ਮੁਲਕ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਕੌਮੀਅਤਾਂ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ''ਹਿੰਦੂਤਵ'' ਦੇ ਨੱਕੇ ਰਾਹੀਂ ਲੰਘਾਉਣ ਦਾ ਭਰਮ ਪਾਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਨ, ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਮੁਤਾਬਕ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਪਹਿਨਣ-ਪਚਰਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਦੀ ਜਮਹੂਰੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੋਚ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਉੱਲਟ, ਇਹ ਇਹ ਮਨੂੰਵਾਦੀ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦੀ ਪਿਛਾਖੜੀ, ਮੱਧਯੁੱਗੀ-ਜਾਗੀਰੂ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਆਲੰਬਰਦਾਰ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਬੇਸਿਰ ਪੈਰ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਦੀ ਜਮਾਤੀ/ਤਬਕਾਤੀ ਏਕਤਾ, ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੇ ਜੜ੍ਹੀਂ ਤੇਲ ਦੇਣ ਵੱਲ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੰਤਵ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਲੀਹਾਂ 'ਤੇ ਪਾੜਨਾ-ਵੰਡਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਰਾਮਾਰ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਧੂਹਣਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸੋਚ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅੱਜ ਸਾਮਰਾਜ, ਦਲਾਲ ਵੱਡੀ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਮੁਲਕ ਦਾ ਆਪਾਸ਼ਾਹ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਕੌਮੀਅਤਾਂ, ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੋਕਾਈ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਖਰੇ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਇਸ ਸੰਘ-ਲਾਣੇ ਦਾ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਏਜੰਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ-ਭਗਤ ਹਾਕਮ ਲਾਣੇ ਦੀ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਨਾਲ ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ, ਕਬੀਲਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ, ਦਲਿਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਜਬਰੀ ਹਿੰਦੂ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਨੂੰਵਾਦੀ-ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦੀ ਤਰਜ਼ੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਬੂਲ ਕਰਵਾਉਂਦਿਆਂ, ਅਖੌਤੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਕਲਪਿਤ ਪੁਰਾਣੀ ਆਣ-ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਮੁੜ-ਬਹਾਲ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਰੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ, ਕਬੀਲਾਈ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਫਿਰਕੂਜਨੂੰਨੀ ਜਹਾਦ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਾਰਤੀ ਦਲਾਲ ਹਾਕਮ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਦਾ ਕੋਈ ਟਕਰਾਅ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅੰਨ੍ਹੀਂ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨ ਦੀ ਡੰਗੀ ਹੋਈ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸੋਚ ਨਿਹੱਥੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਇਨਸਾਨੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਨਰਮਦਿਲੀ ਤੋਂ ਸੱਖਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਿਰੇ ਦਾ ਕਰੂਰ, ਵਹਿਸ਼ੀ ਤੇ ਹਿੰਸਕ ਵਿਹਾਰ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਾ ਇਸਦਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ
ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਜਮਹੂਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਮੰਨੀ-ਪ੍ਰਮੰਨੀ ਸਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੋ ਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਹੋਣਗੇ, ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਉਹੋ ਜਿਹੇ ਢੰਗ-ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਲਈ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ-ਜਚਾਉਣ ਰਾਹੀਂ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਢੰਗ-ਤਰੀਕੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ, ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭਲੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਰ-ਸਵੇਰ ਹੁੰਗਾਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਅਤੇ ਪਿਛਾਖੜੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਲਈ ਗੈਰ-ਜਮਹੂਰੀ, ਧੱਕੜ ਅਤੇ ਜਾਬਰ ਢੰਗ-ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭਲੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਹੋ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭੁਗਤਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਜਨਤਾ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਚਿੱਤੋਂ-ਮਨੋਂ ਹੁੰਗਾਰਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਅਤੇ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਭਵ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਤੇ ਮੜ੍ਹਨ ਵਾਸਤੇ ਜਿੱਥੇ ਗੁੰਮਰਾਹੀ ਹਰਬਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਬਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਘ ਰਾਹੀਂ ਲੰਘਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਹਿੰਸਕ ਢੰਗ-ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਸਕ ਢੰਗ-ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਹਥਿਆਰ ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਟੇਕ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਝੰਡੇ ਹੇਠ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਗਰੋਹਾਂ ਨੂੰ ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਖਿਲਾਫ ਹਿੰਸਕ ਭੀੜਾਂ ਭੜਕਾਉਣ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਾਸਤੇ ਸਿੱਖਿਆ-ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਧਯੁੱਗੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਖੌਤੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕਾਲ ਮਿਥਹਾਸਕ ਇਤਿਹਾਸ (ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ) ਦਾ ਪਾਠ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਿਆਂ, ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਹੰਕਾਰ ਦੀ ਪਾਣ ਚਾੜ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਕਲੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਣ ਤੇ ਅਖੌਤੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਜੂਲੇ ਹੇਠ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਗਰਦਾਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਇਸਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਕੁੱਟ ਕੁੱਟ ਕੇ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ- ਇਹ ਨਕਲੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹੰਕਾਰ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਦੂ ਗਰੋਹਾਂ ਦੀ ਜਨਤਾ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਚਾਲਕ ਸ਼ਕਤੀ (ਮੋਟੀਵੇਟਿੰਗ ਫੋਰਸ) ਬਣਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਤੋਂ 1947 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ ਅਖੌਤੀ ਗੁਲਾਮੀ ਤੇ ਜਬਰ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀ ਮੁਸਲਿਮ ਤੇ ਇਸਾਈ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹਮਲਾਵਰ ਤੇ ਦੋਸ਼ੀ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਇਸ ਭੰਨ-ਤੋੜ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਤੀਰ ਨਾਲ ਦੋ ਪੰਛੀ ਫੁੰਡਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ: ਇੱਕ— ਮੁਗਲ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ (ਰਾਜਪੂਤ, ਮਰਹੱਟੇ ਆਦਿ) ਰਾਜਿਆਂ ਰਜਵਾੜਿਆਂ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੇ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਦੀ ਖਸਲਤ, ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਅਤੇ ਜਬਰ-ਜ਼ੁਲਮ 'ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦੂਜਾ— ਹਿੰਦੂ ਧਰਮੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਤੇ ਇਸਾਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਗਲਤ ਅਤੇ ਕਲਪਿਤ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਬਚਾਅਮੁਖੀ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਗੁਆਚੀ ਹੈਸੀਅਤ ਤੇ ਮਾਣ-ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਮੁੜ-ਬਹਾਲੀ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੀ ਵਾਜਬੀਅਤ ਘੜਨਾ।
ਨੋਟ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਲਤਨਤ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਣ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਕਤੱਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆ ਗਿਆ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਿਆਂ, ਰਜਵਾੜਿਆਂ, ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਅਹਿਲਕਾਰਾਂ ਦਾ ਰਲਿਆ-ਮਿਲਿਆ ਰਾਜ ਸੀ। ਚਾਹੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਤਖਤ 'ਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬੈਠਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਹੇਠਾਂ ਹਿੰਦੂ ਰਿਆਸਤਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦਾ ਪੂਰੇ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਪਸਰਿਆ ਹੋਇਆ ਤਾਣਾ-ਬਾਣਾ ਸੀ। ਮੁਲਕ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਅਤੇ ਅਹਿਲਕਾਰਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਉੱਭਰਵੀਂ ਸੀ। ਅਕਬਰ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਨੌਂ ਰਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਬੀਰਬਲ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਖਜ਼ਾਨਾ ਮੰਤਰੀ ਦਿਵਾਨ ਟੋਡਰ ਮੱਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਫੌਜੀ ਜਰਨੈਲ ਰਾਜਾ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਸਭ ਹਿੰਦੂ ਸਨ। ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਰਾਜਪੂਤ ਤੇ ਮਰਹੱਟੇ ਰਜਵਾੜੇ ਮੁਗਲ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਮਾਤਹਿਤ ਹੋ ਕੇ ਚੱਲਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਜਾਬਰ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਨਾਲ ਟੱਕਰ ਲਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਬਾਈਧਾਰ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਦੇ ਪੌਡੇ ਬਣ ਕੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ।
ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ
ਪਿਛਲੇ ਲੱਗਭੱਗ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੇ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਸਿਆਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ 'ਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰਿਆਂ ਇਹ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਘ-ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਾਲਫ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਿੱਢਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਿਲਸਿਲੇ ਦਾ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਆਗਾਜ਼ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਐਲ.ਕੇ. ਅਡਵਾਨੀ ਵੱਲੋਂ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਪਲੀਤਾ ਲਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ, ਜਿੱਥੋਂ ਜਿੱਥੋਂ ਦੀ ਇਹ ਅਡਵਾਨੀ ਰੱਥ ਲੰਘਿਆ, ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਟੋਲਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ, ਘਰਾਂ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨ-ਮਾਲ 'ਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਂਦਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1992 ਵਿੱਚ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿਖੇ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਥਾਂ ਜਬਰੀ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਢਾਹੁਣ ਖਿਲਾਫ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਨਤਾ ਦੇ ਰੋਸ ਇਕੱਠਾਂ ਅਤੇ ਮੁਜਾਹਰਿਆਂ 'ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਗਰੋਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਭੀੜਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਘਰਬਾਰ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਗਨਭੇਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਕੱਲੀ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੈਂਕੜੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ।
ਫਿਰ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ 2002 ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਨਤਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਤਲੇਆਮ ਰਚਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਬੱਚਿਆਂ, ਬੁੱਢਿਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਅੰਦਰ ਸਾੜ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਸਮੂਹਿਕ ਬਲਾਤਕਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਘਰਾਂ, ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 2013 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਜੱਫਰਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ 'ਤੇ ਬੋਲੇ ਧਾੜਵੀ ਹੱਲੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਜਖ਼ਮ ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਾ ਸਿਰਫ ਅੱਲੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਉਜਾੜੇ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਸੈਂਕੜੇ ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਵਸਣ ਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ ਹੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ। ਇਸਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਕੰਧਮਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅੰਦਰ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਧਾਵਾ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਦਰਜ਼ਨਾਂ ਇਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਘਰਬਾਰ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਕਈਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁਪ ਕੇ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਗਈ। ਇੱਕ ਇਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸਟੇਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜੀਪ ਵਿੱਚ ਸੁਤੇ ਪਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਕੇ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਇਉਂ, ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਘੱਟਗਿਣਤੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਮੱਠਾ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਕਦੇ ਭਖਾਉਂਦਿਆਂ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅੰਦਰ ਧਾਰਾ 370 ਖਤਮ ਕਰਨ, ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਮੁੜ-ਵਸਾਉਣ, ਸਾਂਝਾ ਸਿਵਲ ਕੋਡ ਬਣਾਉਣ, ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਦੀ ਥਾਂ ''ਰਾਮ ਮੰਦਰ'' ਬਣਾਉਣ, ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਅਤੇ ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਣ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ 'ਚੋਂ ਆਏ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜਣ ਪਰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੇਣ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਾਤਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਅਖੌਤੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਭੇਜਣ ਰਾਹੀਂ ਗੜਬੜ ਫੈਲਾਉਣ ਬਦਲੇ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਸੁਰ ਉੱਚੀ ਚੁੱਕਦਿਆਂ, ਨਕਲੀ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦੀ ਪਾਹ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਤੁਅੱਸਬ ਤੇ ਨਫਰਤ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਭਖਾਉਣ-ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਅਮਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇਸਦੇ ਮੱਧ-ਵਰਗੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਆਧਾਰ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਾਰਾ-ਪਸਾਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਫਲਤਾ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪਿਛਲੀਆਂ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸ਼ਰੇਆਮ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਦੀ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦਿਆ ਗਿਆ। ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਅੰਦਰ ਭਾਰੀ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਵੱਲੋਂ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਦੀ ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਮਰੋੜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਦੱਸ ਸਾਲਾ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਸਰਕਾਰ ਖਿਲਾਫ ਲੋਕ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਔਖ ਦਾ ਲਾਹਾ ਖੱਟਦਿਆਂ ਅਤੇ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਤੇ ਦੇਸੀ-ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਲਾਣੇ ਦੇ ਖੰਭਾਂ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦਿਆਂ, ਆਖਰ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਦੀ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਿੰਘਾਸਨ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਗਈ।
ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਚੜ੍ਹ ਮੱਚੀਆਂ
ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦਾ ਥਾਪੜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਗੱਦੀ ਸੰਭਾਲਣ ਨਾਲ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਚੜ੍ਹ ਮੱਚੀਆਂ। ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਗਿਰਝਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਏਜੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿੰਨ ਦਿਸ਼ਾਵੀ ਕਦਮ ਲੈਣ ਦੀ ਧੁੱਸ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ: ਇੱਕ— ਵਿਦੇਸ਼ੀ-ਦੇਸੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਜੋਕਾਂ ਦੇ ਵਾਰੇ-ਨਿਆਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਢੁਕਵੀਆਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਮਰਾਜੀ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਲਕ ਦੇ ਦੌਲਤ-ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਰੋਕਟੋਕ ਤੇ ਰੱਜ ਕੇ ਲੁੱਟਣ ਲਈ ਪੂਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਾਹੌਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯਕੀਨਦਹਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਤੋਰਿਆ ਗਿਆ। ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਅੰਦਰ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਪੱਖੀ ਝੁਕਾਓ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤੀ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਅਮਰੀਕਾ, ਜਪਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜੀ-ਪਿਛਾਖੜੀ ਗੱਠਜੋੜ ਨਾਲ ਟੋਚਨ ਹੋਣ ਦੇ ਕਦਮਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜੀ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ; ਦੂਜਾ— ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਜੋਕਾਂ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਦਾ ਰਾਹ ਸਾਫ ਕਰਨ ਲਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਸੀ.ਪੀ.ਆਈ. (ਮਾਓਵਾਦੀ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਕਿਸਾਨ ਟਾਕਰਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਦੇ ਆਪਾ-ਨਿਰਣੇ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਲਈ ਜਾਰੀ ਫੌਜੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪਸਾਰਾ ਅਤੇ ਖੂੰਖਾਰ ਮਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦੇ ਕਦਮ ਲਏ ਗਏ; ਤੀਜਾ— ਇੱਕ ਹੱਥ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਹਿੰਦੂ, ਹਿੰਦੀ, ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਜਾਮਾ ਪਹਿਨਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀਆਂ ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਹਕੂਮਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬਾਕਾਇਦਾ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਦਮਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਿੱਢਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ— ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਸਮੇਤ ਸਭਨਾਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ/ਅਸਿੱਧੀ ਹਕੂਮਤੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦਿਆਂ, ਖੁੱਲ੍ਹ-ਖੇਡਣ, ਫਿਰਕੂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਤਾਣੇ-ਬਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸਾਰਨ ਅਤੇ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਹੁਣ ਹਕੂਮਤੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਕਦਮਾਂ ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਵਿੱਢੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਬਿਠਾ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਅਮਲ ਕੋਈ ਛੁਪੀ ਹੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਸੰਘ-ਲਾਣੇ ਦੇ ਏਜੰਡੇ 'ਤੇ ਅਮਲਦਾਰੀ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਕਦਮਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ
ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਮੋਦੀ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬੋਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਫਿਰਕੂ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਤਵ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਰੰਗਤ ਅਤੇ ਸੁਰ ਮੂੰਹ-ਜ਼ੋਰ ਸੀ, ਉੱਘੜਵੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦੇ ਦਿਓਕੱਦ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਅਖੌਤੀ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਪਛਾਣ ਦੇ ਚੀਥੜੇ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੱਟੜ ਫਿਰਕੂ ਜ਼ਹਿਨੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਨੂੰ ਮੁਲਕ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਦੇ ਅਸਲੀ ਹੱਕਦਾਰ ਬਣਦੇ ਦਿਓਕੱਦ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਵਜੋਂ ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ 182 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਬੁੱਤ ਲਾਉਣ ਲਈ ਲੋਹਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਮਕਸਦ ਮੁਲਕ ਦੀ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਅਖੌਤੀ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦੇ ਧੂਰੇ ਦੀ ਬਜਾਇ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਧੁਰੇ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨਾ ਸੀ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ-ਦੇਸੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਇਆ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣਾ ਇਹ ਮਕਸਦ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਫਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਹਕੂਮਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਸਾਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਧਵੀ ਨਿਰੰਜਣ ਜਿਓਤੀ ਅਤੇ ਗਿਰੀਰਾਜ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਤੇ ਸਾਧਵੀ ਪਰਾਚੀ, ਸਾਕਸ਼ੀ ਮਹਾਰਾਜ ਅਤੇ ਯੋਗੀ ਅਦਿੱਤਿਆ ਵਰਗੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਫਿਰਕੂ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਪਾਲਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦੇਣ ਲਈ ਚੱਕਵੇਂ ਫਿਰਕੂ ਬਿਆਨਾਂ ਦਾ ਰਾਗ ਅਲਾਪਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਧਵੀ ਨਿਰੰਜਣ ਜਿਓਤੀ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ— ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਰਾਮਜ਼ਾਦੇ (ਹਿੰਦੂ) ਅਤੇ ਰਾਮਚੰਦਰ ਨੂੰ ਨਾ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਹਰਾਮਜ਼ਾਦੇ (ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਧਰਮ ਤੇ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਲੋਕ)। ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਖਿਲਾਫ ਇਤਰਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਅਤੇ ਰੌਲਾਰੱਪਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅਤੇ ਖਰੀਆਂ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਤਾਕਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਰੋਸ ਜਤਾਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਤੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਫਿਰਕੂ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਹੀ ਬੱਸ ਨਹੀਂ— ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਨੰਗੇ-ਚਿੱਟੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਹਕੂਮਤੀ ਕਦਮਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਿੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਨਮਸਕਾਰ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਯੋਗਾ ਸੈਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੇ ਫੁਰਮਾਨ ਚਾੜ੍ਹੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਅਤੇ ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਣ ਦੀ ਸੁਰ ਉੱਚੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾਈ ਹਕੂਮਤ ਵਾਲੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਗਊ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਂਦੇ ਕਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਜਿਵੇਂ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਗੁਜਰਾਤ, ਹਰਿਆਣਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਆਦਿ ਆਦਿ।
ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਚੋਣਵਾਂ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਤਿਹਾਸ, ਸਾਇੰਸ, ਮੈਡੀਸਨ, ਖੋਜ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਦੀ ਪਟੜੀ ਚਾੜ੍ਹਨ ਲਈ ਠੋਸ ਕਦਮ ਲਏ ਗਏ। ਇਹ ਮਕਸਦ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚਾਲਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਧੁਤੂਆਂ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਪਤ ਯੋਗਤਾ ਮਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਛਿੱਕੇ ਟੰਗ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਟਰੇਨਿੰਗ (ਐਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ.), ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਹਿਸਟਰੀ ਰਾਇਟਿੰਗ, ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕੈਡਮੀ, ਪੂਨਾ ਫਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਰਾਂਟਸ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਫਿਲਮ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਆਦਿ ਨੂੰ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀ ਹਜੂਰੀਆਂ ਨਾਲ ਤੂੜਨ ਦੇ ਕਦਮ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ 'ਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਖੀਆਂ ਵਜੋਂ ਥੋਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਉੱਭਰਵਾਂ ਯੋਗਦਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਨਾਮ-ਨਿਹਾਦ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਰਾਓ ਨੂੰ ਆਈ.ਸੀ.ਐਚ.ਆਰ. ਦਾ ਮੁਖੀਆ ਥਾਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਧਰਿਤਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਰੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਗਜੇਂਦਰ ਚੌਹਾਨ ਨੂੰ ਪੂਨਾ ਫਿਲਮ ਇਸੰਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਥਾਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਿਨੇਮਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਭਰਵੇਂ ਰੋਲ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਨਾਮਵਰ ਹਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਕਿਤੇ ਊਣੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਲਾਉਣ ਖਿਲਾਫ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਸਿੱਖਿਆਰਥੀ ਤਕਰੀਬਨ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਹੜਤਾਲ 'ਤੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਫਿਲਮ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦੇ ਕੰਮ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਧੱਕੜ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਸਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਅਤੇ ਕਈ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਜਪਾ ਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਐਲਾਨੀਆ ਝੋਲੀਚੁੱਕ ਪ੍ਰਲਾਹਦ ਨਿਹਲਾਨੀ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਮੁਖੀਆ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚੇ ਇਤਾਹਸ ਨੂੰ ਮੁੜ-ਲਿਖਣ ਦਾ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਦਾ ਬੀੜਾ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਿਥਿਹਾਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ, ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਆਧਾਰਤ ਊਲ-ਜਲੂਲ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸਕ ਦੌਰ ਦੇ ਬੇਹੱਦ ਅਣ-ਵਿਕਸਤ ਸਮਾਜ ਦੇ ਅਣਲਿਖਤ ਪ੍ਰਮਾਣ ਰਹਿਤ ਅਤੇ ਅਣਖੋਜੇ ਦੌਰ (ਜਦੋਂ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ) ਨੂੰ ਅਖੌਤੀ ਭਾਰਤਵਰਸ਼/ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕਾਲ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨ ਆਰੰਭੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੇਦਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖਾ ਗਿਆਨ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅਨਮੋਲ ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਵਜੋਂ ਉਚਿਆਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਸਿਲੇਬਸਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੋਜ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਜੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਠੋਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਸੋਚ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਸਿਰੇ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਭਾਰਤੀ ਸਾਇੰਸ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਗਣੇਸ਼ ਦੇ ਹਾਥੀ ਦਾ ਸਿਰ ਲੱਗੇ ਹੋਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਉੱਚਰਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਵਿਕਸਤ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਰਜਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾ ਹੈ।
ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਦੌਰ ਜਾਰੀ
ਇੱਕ ਪਾਸੇ— ਭਾਜਪਾਈ ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਹਕੂਮਤੀ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਨੂੰ ਸਿਧਾਉਣ ਅਤੇ ਵਰਤਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਕਦਮ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ— ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਹਿੰਸਕ ਤਾਣੇਬਾਣੇ ਨੂੰ ਪਸਾਰਿਆ ਅਤੇ ਮਜਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਬੇਰੋਕਟੋਕ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਸਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਇੱਕ ਹੱਥ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਖਿਲਾਫ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਿਤੇ ''ਲਵ ਜਹਾਦ'' ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਘੜ ਕੇ, ਕਿਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ 'ਤੇ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਤੇ ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਮੜ੍ਹ ਕੇ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਜੱਫਰਨਗਰ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਅਤੇ ਉਜਾੜਾ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ''ਲਵ-ਜਿਹਾਦ'' ਦੇ ਸੋਸ਼ੇ ਛੱਡ ਕੇ ਭੜਕਾਈ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ। ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਣ ਦੀ ਅਫਵਾਹ ਫੈਲਾ ਕੇ ਯੂ.ਪੀ. ਦੇ ਬਿਸਹੇੜਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦਾ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਹਨ ਲਾਗੇ ਸਹਾਰਨਪੁਰ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਨੌਜਵਾਨ ਨੋਮਨ ਦਾ ਕਤਲ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਦੋ ਮੁਸਲਿਮ ਟਰੱਕ ਡਰਾਇਵਰਾਂ ਦੇ ਕਤਲ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਉੱਭਰਵੀਆਂ ਮਿਸਾਲਾਂ ਹਨ।
ਦੂਜੇ ਹੱਥ— ਇਹਨਾਂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਅਗਾਂਹਵਧੂ, ਜਮਹੂਰੀ, ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੋਚ ਦੇ ਮਾਲਕ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਿਰਤਾਂ, ਸਾਹਿਤਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ 'ਚੋਂ ਉੱਭਰਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਸੁਰ ''ਹਿੰਦੂਤਵ'' ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਏਜੰਡੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀ ਜਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਕਾਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੋਝੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਡਾ. ਨਰਿੰਦਰ ਦਭੋਲਕਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਸੀ.ਪੀ.ਆਈ. ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਆਗੂ ਗੋਬਿੰਦ ਪਨਸਾਰੇ ਦਾ ਕੋਹਲਾਪੁਰ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ-ਖੋਜਾਰਥੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਵਾਇਸ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਮ.ਐਮ. ਕਲਬੁਰਗੀ ਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਉਪਰੋਕਤ ਵਿਆਖਿਆ 'ਚੋਂ ਇਹ ਸਾਫ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ''ਹਿੰਦੂਤਵ'' ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਈ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਬਾਕਾਇਦਾ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਨਾਲ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਹ ਗੱਲ ਜੱਗ-ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਇਹਨਾਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਸਰਬ-ਉੱਚ ਨੀਤੀ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੇ ਉਸਦੀ ਵਜ਼ਾਰਤੀ ਜੁੰਡਲੀ ਨਾ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਨੂੰ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਮੁਲਕ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੈ। ਉਹ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਦਾ ਵਿਖਾਵਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਜੇ ਉਹ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਨੂੰ। ਇਸ ਜੁੰਡਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਹੈੱਡਕੁਆਟਰ ਨਾਗਪੁਰ ਤੋਂ ਹਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਦੀ ਸਿਰੇ ਦੀ ਉੱਭਰਵੀਂ ਮਿਸਾਲ ਹੈ ਕਿ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਵੱਲੋਂ ਆਏ ਵਰ੍ਹੇ ਦਸਹਿਰੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਹੈੱਡਕੁਆਟਰ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿਖੇ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਆਗੂ, ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ, ਮੰਤਰੀ, ਐਮ.ਪੀ. ਅਤੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ 'ਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਮੁਖੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣਾ ਪਲਿਸੀ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਦੇ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਸਲਾਮੀ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਕਾਰਵਾਈ ਅਤੇ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਮੁਖੀ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਨਸ਼ਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਮੁਖੀ ਦਾ ਇਹ ਪਾਲਿਸੀ ਭਾਸ਼ਣ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਨੀਤੀ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਐਲਾਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਇੱਕ ਹੱਥ— ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਰਾਜਭਾਗ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਅਨਸਰਾਂ ਨੂੰ ਭਰਤੀ ਕਰਨ, ਅਹਿਮ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਕੂਮਤੀ ਨੀਤੀ-ਨਿਰਣਿਆਂ ਨੂੰ ''ਹਿੰਦੂਤਵ'' ਦੇ ਸੰਚੇ ਵਿੱਚ ਢਾਲਣ ਦੇ ਕਦਮ ਲੈਂਦਿਆਂ, ਰਾਜਭਾਗ ਦੇ ਭਗਵੇਂਕਰਨ ਦਾ ਅਮਲ ਵਿੱਢਣ ਲਈ ਰੱਸੇ ਪੈੜੇ ਵੱਟੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਹੱਥ— ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਫਿਰਕੂ ਪਾਲਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦੇਣ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰਾਮਾਰ ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦਾਂ ਮੂੰਹ ਧੱਕਣ ਅਤੇ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਕ ਮਾਰ ਹੇਠ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਫਿਰਕੂ ਅਤੇ ਕਾਤਲੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਦਾ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਬੁਤ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਵਜ਼ਾਰਤੀ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਕਦੇ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਤੇ ਸਾਫ ਸਪਸ਼ਟ ਨਿਖੇਧੀ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਚੁੱਪ ਵੱਟੀ ਗਈ ਹੈ ਜਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਰੌਲੇ-ਰੱਪੇ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਰੋਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ, ਗੋਲਮੋਲ ਤੇ ਆਮ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮਸਲੇ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਇਹਨਾਂ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਧਿਰ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਘ੍ਰਿਣਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵੀ ਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮੁੱਕਦੀ ਗੱਲ— ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਮੜ੍ਹਨ ਲਈ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਦੋ-ਪਾਸੜ ਹਮਲਾ ਵਿੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਮਲਾ ਮੁਲਕ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੋਕਾਈ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣਦੇ ਸਨਅੱਤੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ, ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਹ ਹਮਲਾ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ, ਆਦਿਵਾਸੀ ਵਰਗਾਂ ਅਤੇ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ, ਇਨਸਾਫਪਸੰਦ, ਵਿਗਿਆਨਕ, ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਸੋਚ ਤੇ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤੀ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਭਰਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਵੱਡੇ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੇ ਜਾਗੀਰੂ ਜਮਾਤਾਂ ਦੀ ਅਧੀਨਗੀ ਅਤੇ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਂਦਿਆਂ, ਹਕੀਕੀ ਲੋਕ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਮੁਲਕ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਜੂਝ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਲਈ, ਲੋਕ-ਦਰਦੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਪਾਲੇ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਮਨੀਂ ਵਸਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਮਹਿਜ਼ ਭਟਕਾਉਣ-ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ, ਪਾਟਕ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਭਰਾਮਾਰ ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦ ਭੜਕਾਉਣ ਰਾਹੀਂ ਪਾਲਾਬੰਦੀ ਕਰਨ ਦੇ ਮਕਸਦ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਹ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸੀ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰੂ ਚਲੇ ਆ ਰਹੇ ਅਖੌਤੀ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਰੁਝਾਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਰਹੇ ਪਿਛਾਖੜੀ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਰੁਝਾਨ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ, ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਲੜਾਈ ਦਾ ਕਾਰਜ ਇੱਕ ਸੀਮਤ, ਵਕਤੀ ਜਾਂ ਚਲੰਤ ਕਾਰਜ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹਾਸਲ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਭਨਾਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ, ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਫਾ-8 'ਤੇ ਦਰਜ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ, ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹਨਾਂ ਪਿਛਾਖੜੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਜਿਹੜੀਆਂ ਵੀ ਖਰੀਆਂ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ, ਇਨਸਾਫਪਸੰਦ, ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੋਚ ਦੀਆਂ ਮਾਲਕ ਕੌਮਪ੍ਰਸਤ, ਦੇਸ਼ਭਗਤ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਪਿਛਾਖੜੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਭਵ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਂਝੀਆਂ/ਤਾਲਮੇਲਵੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਤੋਰਾ ਤੋਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ ਲਈ ਕੌਮੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਲੋਂ ਦਾਦਰੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲੋਂ ਸੋਚੀ-ਸਮਝੀ ਵਿਉਂਤ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਕਰਾਰ
ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਲਈ ਕੌਮੀ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਐਨ.ਸੀ.ਐਮ.) ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤ ਵਲੋਂ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਮੁਲਕ ਵਿਚਲੀਆਂ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ''ਸੰਵਿਧਾਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ'' ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਾਂ ਮਿਥਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਲੋਂ ਦਾਦਰੀ ਨੇੜੇ ਬਿਸਹੇੜਾ ਪਿੰਡ 'ਚ ਹਿੰਦੂ ਫ਼ਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖ਼ਲਾਕ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰੀਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਜਖ਼ਮੀ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਪੜਤਾਲੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ''ਟੀਮ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦੇ ਲਾਊਡ ਸਪੀਕਰ ਤੋਂ ਐਲਾਨ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਮਿੰਟਾਂ ਅੰਦਰ ਹੀ ਐਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਭੀੜ ਦਾ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਣਾ, ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਉਸ ਵਕਤ ਜਦੋਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਬਸ਼ਿੰਦੇ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਗੱਲ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈਂ ਗਿਣੀ ਮਿਥੀ ਵਿਉਂਤ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਸੀ।'' ਰਿਪੋਰਟ ਵਲੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਮਹੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾਂ ਵਲੋਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਆਪ-ਮੁਹਾਰੀ ਵਾਪਰੀ ਘਟਨਾ ਕਰਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ''ਇੱਕ ਨਿਹੱਥੇ ਪ੍ਰੀਵਾਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਕਸਾਉਣ-ਭੜਕਾਉਣ ਲਈ ਮੰਦਰ ਵਰਗੇ ਇੱੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸੰਸਥਾਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਹਿਣਾ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਬਣਾਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ।''
ਕਮਿਸ਼ਨ ਕੋਲ ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 'ਚ ਵਧ-ਫੈਲ ਰਹੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਧਰਮ 'ਤੇ ਨਿਗਾਹਦਾਰੀ ਰੱਖਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਲਾਮਤ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋ
—ਨਵਜੋਤ
ਉੱਘੀ ਲੇਖਿਕਾ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਭਾਣਜੀ ਨਾਇਣਤਾਰਾ ਸਹਿਗਲ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣਾ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਕਦਮ ''ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ'' ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਿੱਢੇ ਹਮਲੇ ਖਿਲਾਫ ਰੋਸ ਵਜੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਲੇਖਕਾਂ ਐਮ.ਐਮ. ਕੁਲਬਰਗੀ, ਗੋਬਿੰਦ ਪਨਸਾਰੇ (ਹਿੰਦ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ) ਅਤੇ ਨਰਿੰਦਰ ਦਭੋਲਕਰ ਦੇ ਕਤਲਾਂ ਅਤੇ ਗਊ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣ ਦੀ ਅਫਵਾਹ 'ਤੇ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਭੜਕਾਈ ਹਿੰਸਕ ਭੀੜ ਵੱਲੋਂ ਦਾਦਰੀ ਵਿਖੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਨੂੰ ਮਾਰ ਸੁੱਟਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ''ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਫ ਪੈਰ ਘੜੀਸਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਸ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੇ ਰਾਜ ਬਾਰੇ ਚੁੱਪ ਧਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਮੰਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਹਮਾਇਤੀ ਇਹਨਾਂ ਕਾਲੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਦਾ ਜੇਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।'' (ਯਾਦ ਰਹੇ ਕਿ ਐੱਮ. ਐੱਮ. ਕਲਬੁਰਗੀ ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਧਰਵਾੜ ਵਿਖੇ 30 ਅਗਸਤ 2015, ਗੋਬਿੰਦ ਪਨਸਾਰੇ ਨੂੰ ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕੋਹਲਾਪੁਰ ਵਿਖੇ ਫਰਵਰੀ 2015 ਅਤੇ ਨਰਿੰਦਰ ਦਭੋਲਕਰ ਨੂੰ ਪੂਨਾ ਵਿਖੇ 2013 ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।) ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਸਹਿਗਲ ਦੇ ਰੋਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਿਆਂ, ਉੱਘੇ ਹਿੰਦੀ ਲੇਖਕ ਅਸ਼ੋਕ ਵਾਜਪਾਈ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਜਾਗਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਜੁਰਅੱਤਮੰਦ ਕਦਮਾਂ ਨੇ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ, ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਹਾਂਦਰੂ ਲੇਖਣੀ ਤੇ ਸਾਹਿਤ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਏ ਹਲਕਿਆਂ ਅੰਦਰ ਹਲੂਣਵੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਛੇੜੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਲੇਖਕਾਂ, ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਤੇ ਸੁਬਾਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿੱਚ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਪ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਰੋਸ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਵਰਿਆਮ ਸੰਧੂ, ਕਵੀ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ, ਨਾਵਲਿਸਟ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸੜਕਨਾਮਾ, ਉੱਘੇ ਰੰਗ-ਕਰਮੀ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਔਲਖ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ. ਆਤਮਜੀਤ ਹੋਰੀਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਜਿਉਂਦੀ-ਜਾਗਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮਾਲਕ ਇਹਨਾਂ ਨਾਮੀ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਹ ਰੋਸ ਆਵਾਜ਼ ਸਿਰਫ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਨਾਲ ਘਿਓ-ਖਿਚੜੀ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਖਿਲਾਫ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਕੇਂਦਰੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਪਹਿਨਣ-ਪਚਰਨ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕਾਂ 'ਤੇ ਬੋਲੇ ਹਮਲੇ ਬਾਰੇ ਕਾਇਰਤਾ ਭਰੀ ਜਾਂ ਸਾਜਸ਼ੀ ਚੁੱਪ ਧਾਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਦਾ ਇਹ ਜੁਰਅੱਤਮੰਦ ਰੋਸ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ, ਇਨਸਾਫਪਸੰਦ, ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੋਚ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਲੇਖਕਾਂ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਹਲੂਣਵਾਂ ਪੈਗ਼ਾਮ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਇਨਾਮਾ-ਕਿਨਾਮਾਂ ਤੋਂ ਬੇਪ੍ਰਵਾਹ ਸੋਚ (ਲਾਲਚ ਮੁਕਤ ਸੋਚ) ਅਤੇ ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਸਨਮੁੱਖ ਨਿੱਡਰ ਸੋਚ (ਡਰ ਮੁਕਤ ਸੋਚ) ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਸਾਬਤ-ਸਬੂਤਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਧੜਕਦਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮਾਂ-ਕਿਨਾਮਾਂ ਅਤੇ ਰੁਤਬਿਆਂ ਦੇ ਲਾਲਚਾਂ ਮੂਹਰੇ ਵਿਛ ਕੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਮੂਹਰੇ ਲਿਫ਼ ਕੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸੋਚ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ, ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਦਾ ਕਾਣੀ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਠਰ ਜਾਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹਨਾਂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਆਈ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਵੇਲੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਤੌਖਲਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਮੋਹਰ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਬਣਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੱਥ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਮਾਊ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੋਟੀ-ਰੋਜ਼ੀ ਅਤੇ ਕਮਾਈ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ 'ਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਵੇਂ ਜਬਰੋ-ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਹੱਲੇ ਨੇ ਹੋਰ ਉਚਾਈਆਂ ਛੂਹਣੀਆਂ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹ ਮੱਚਣੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਲੋਕਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹਮਲਾ ਇੱਕ ਬਾਕਾਇਦਾ ਬੱਝਵੇਂ, ਬਹੁ-ਪਸਾਰੀ, ਭਰਵੇਂ ਅਤੇ ਇੱਕਜੁੱਟ ਐਲਾਨੀਆ ਰੁਝਾਨ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਛਤਰੀ ਹੇਠਲੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਫਿਰਕੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ (ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ, ਬਜਰੰਗ ਦਲ ਆਦਿ) ਆਪਣੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ਰੇਆਮ ਐਲਾਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਨਾਲ ਐਲਾਨੀਆ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਏਜੰਡੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਮੁਖੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਵੱਲੋਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਨੀਤੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਬਿਆਨ ਦਾਗੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੂਬਾਈ ਮੰਤਰੀਆਂ, ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਏਜੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬਿਆਨ ਦਾਗੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਰੁਝਾਨ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ
ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਛਤਰੀ ਹੇਠਲੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਯਾਨੀ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਸੰਕਲਪ 'ਤੇ ਟਿਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂਤਵ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਬੜੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਸੰਕਲਪ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਦੰਭ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਮੁਤਾਬਕ ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਗਮਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮੁੱਚਾ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਇੱਕ-ਧਰਮੀ ਹਿੰਦੂ ਮੁਲਕ ਸੀ। ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਦਾ ਰਾਜ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਗੁਪਤ ਮੋਰੀਆ ਅਤੇ ਅਸ਼ੋਕ ਦੇ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤਵਰਸ਼ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹਿੰਦੂ ਮੁਲਕ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ (ਕੌਮ) ਸੀ। ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਅਤੇ ਮਾਣ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚਾ ਮੁਲਕ ਨਾ ਸਿਰਫ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮੀ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਹਿੰਦੂ ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ, ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਯਾਨੀ ਸਮੁੱਚੇ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜਿਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਤਰਜ਼ੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਇੱਕਜੁੱਟ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੰਗ ਪਛਾਣ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਹਿੰਦੂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਧਰਮ ਬਦਲੀ ਕਰਕੇ, ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਧਰਮ-ਭ੍ਰਸ਼ਟੀ ਦਾ ਖੋਟ ਰਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਇਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਹੋਰ ਹਿੰਦੂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦਾ ਜਬਰਨ ਧਰਮ ਪਰੀਵਰਤਨ ਕਰਕੇ ਇਸਾਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਲਈ, ਅੱਜ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਪਹਿਲਪ੍ਰਿਥਮੇ ਸਭਨਾਂ ਧਰਮ-ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੋਏ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ''ਘਰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ'' ਅਰਥਾਤ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਮੁਲਕ ਨੂੰ ਖਾਲਸ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮੀ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਿਆਂ, ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇਸ ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਧਰਮ (ਹਿੰਦੂ) ਇੱਕ ਬੋਲੀ (ਹਿੰਦੀ ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ) ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੌਮ (ਹਿੰਦੂ ਕੌਮ) ਹੋਣ ਨਾਲ ਇਹ ਅਸਲੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਨੋਟ ਕਰਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਰਸਾ ਬਰਤਾਨਵੀ ਬਸਤੀਵਾਦ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਆਗਮਨ ਤੋਂ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਗਰਦਾਨਦਾ ਹੈ।
ਇਉਂ ਇਹ ਸਿਰੇ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਤੁਅੱਸਬਾਂ ਅਤੇ ਜਨੂੰਨ ਦੀ ਪਾਹ ਚੜ੍ਹੀ ਹੋਈ ਇੱਕ ਫਾਸ਼ੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਬੀਲਿਆਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਮੁਸਲਿਮ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਇਸਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਕੌਮੀ (ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ) ਮੁਲਕ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਕੌਮੀਅਤਾਂ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ''ਹਿੰਦੂਤਵ'' ਦੇ ਨੱਕੇ ਰਾਹੀਂ ਲੰਘਾਉਣ ਦਾ ਭਰਮ ਪਾਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਨ, ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਮੁਤਾਬਕ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਪਹਿਨਣ-ਪਚਰਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਦੀ ਜਮਹੂਰੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੋਚ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਉੱਲਟ, ਇਹ ਇਹ ਮਨੂੰਵਾਦੀ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦੀ ਪਿਛਾਖੜੀ, ਮੱਧਯੁੱਗੀ-ਜਾਗੀਰੂ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਆਲੰਬਰਦਾਰ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਬੇਸਿਰ ਪੈਰ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਦੀ ਜਮਾਤੀ/ਤਬਕਾਤੀ ਏਕਤਾ, ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੇ ਜੜ੍ਹੀਂ ਤੇਲ ਦੇਣ ਵੱਲ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੰਤਵ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਲੀਹਾਂ 'ਤੇ ਪਾੜਨਾ-ਵੰਡਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਰਾਮਾਰ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਧੂਹਣਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸੋਚ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅੱਜ ਸਾਮਰਾਜ, ਦਲਾਲ ਵੱਡੀ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਮੁਲਕ ਦਾ ਆਪਾਸ਼ਾਹ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਕੌਮੀਅਤਾਂ, ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੋਕਾਈ ਦੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਖਰੇ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਇਸ ਸੰਘ-ਲਾਣੇ ਦਾ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਏਜੰਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਏਜੰਡਾ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ-ਭਗਤ ਹਾਕਮ ਲਾਣੇ ਦੀ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਨਾਲ ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ, ਕਬੀਲਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ, ਦਲਿਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਜਬਰੀ ਹਿੰਦੂ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਨੂੰਵਾਦੀ-ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦੀ ਤਰਜ਼ੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਬੂਲ ਕਰਵਾਉਂਦਿਆਂ, ਅਖੌਤੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਕਲਪਿਤ ਪੁਰਾਣੀ ਆਣ-ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਮੁੜ-ਬਹਾਲ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਰੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ, ਕਬੀਲਾਈ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਫਿਰਕੂਜਨੂੰਨੀ ਜਹਾਦ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਾਰਤੀ ਦਲਾਲ ਹਾਕਮ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਦਾ ਕੋਈ ਟਕਰਾਅ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅੰਨ੍ਹੀਂ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨ ਦੀ ਡੰਗੀ ਹੋਈ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸੋਚ ਨਿਹੱਥੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਇਨਸਾਨੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਨਰਮਦਿਲੀ ਤੋਂ ਸੱਖਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਿਰੇ ਦਾ ਕਰੂਰ, ਵਹਿਸ਼ੀ ਤੇ ਹਿੰਸਕ ਵਿਹਾਰ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਾ ਇਸਦਾ ਹਥਿਆਰ ਹੈ
ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਜਮਹੂਰੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਜਮਹੂਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਮੰਨੀ-ਪ੍ਰਮੰਨੀ ਸਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੋ ਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਹੋਣਗੇ, ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਉਹੋ ਜਿਹੇ ਢੰਗ-ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਲਈ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ-ਜਚਾਉਣ ਰਾਹੀਂ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਢੰਗ-ਤਰੀਕੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ, ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭਲੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਰ-ਸਵੇਰ ਹੁੰਗਾਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਅਤੇ ਪਿਛਾਖੜੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਲਈ ਗੈਰ-ਜਮਹੂਰੀ, ਧੱਕੜ ਅਤੇ ਜਾਬਰ ਢੰਗ-ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭਲੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਹੋ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭੁਗਤਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਜਨਤਾ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਚਿੱਤੋਂ-ਮਨੋਂ ਹੁੰਗਾਰਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਅਤੇ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਲੋਕ-ਦੋਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਭਵ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਤੇ ਮੜ੍ਹਨ ਵਾਸਤੇ ਜਿੱਥੇ ਗੁੰਮਰਾਹੀ ਹਰਬਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਬਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਘ ਰਾਹੀਂ ਲੰਘਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਹਿੰਸਕ ਢੰਗ-ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਸਕ ਢੰਗ-ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਹਥਿਆਰ ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਟੇਕ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਝੰਡੇ ਹੇਠ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਗਰੋਹਾਂ ਨੂੰ ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਖਿਲਾਫ ਹਿੰਸਕ ਭੀੜਾਂ ਭੜਕਾਉਣ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਾਸਤੇ ਸਿੱਖਿਆ-ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਧਯੁੱਗੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਖੌਤੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕਾਲ ਮਿਥਹਾਸਕ ਇਤਿਹਾਸ (ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ) ਦਾ ਪਾਠ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਿਆਂ, ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਹੰਕਾਰ ਦੀ ਪਾਣ ਚਾੜ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਕਲੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਣ ਤੇ ਅਖੌਤੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਜੂਲੇ ਹੇਠ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਗਰਦਾਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਇਸਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਕੁੱਟ ਕੁੱਟ ਕੇ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ- ਇਹ ਨਕਲੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹੰਕਾਰ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਦੂ ਗਰੋਹਾਂ ਦੀ ਜਨਤਾ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਚਾਲਕ ਸ਼ਕਤੀ (ਮੋਟੀਵੇਟਿੰਗ ਫੋਰਸ) ਬਣਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਤੋਂ 1947 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ ਅਖੌਤੀ ਗੁਲਾਮੀ ਤੇ ਜਬਰ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀ ਮੁਸਲਿਮ ਤੇ ਇਸਾਈ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹਮਲਾਵਰ ਤੇ ਦੋਸ਼ੀ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਇਸ ਭੰਨ-ਤੋੜ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਤੀਰ ਨਾਲ ਦੋ ਪੰਛੀ ਫੁੰਡਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ: ਇੱਕ— ਮੁਗਲ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ (ਰਾਜਪੂਤ, ਮਰਹੱਟੇ ਆਦਿ) ਰਾਜਿਆਂ ਰਜਵਾੜਿਆਂ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੇ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਦੀ ਖਸਲਤ, ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਅਤੇ ਜਬਰ-ਜ਼ੁਲਮ 'ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦੂਜਾ— ਹਿੰਦੂ ਧਰਮੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਤੇ ਇਸਾਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਗਲਤ ਅਤੇ ਕਲਪਿਤ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਬਚਾਅਮੁਖੀ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਗੁਆਚੀ ਹੈਸੀਅਤ ਤੇ ਮਾਣ-ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਮੁੜ-ਬਹਾਲੀ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੀ ਵਾਜਬੀਅਤ ਘੜਨਾ।
ਨੋਟ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਲਤਨਤ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਣ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਕਤੱਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆ ਗਿਆ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਿਆਂ, ਰਜਵਾੜਿਆਂ, ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਅਹਿਲਕਾਰਾਂ ਦਾ ਰਲਿਆ-ਮਿਲਿਆ ਰਾਜ ਸੀ। ਚਾਹੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਤਖਤ 'ਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬੈਠਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਹੇਠਾਂ ਹਿੰਦੂ ਰਿਆਸਤਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦਾ ਪੂਰੇ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਪਸਰਿਆ ਹੋਇਆ ਤਾਣਾ-ਬਾਣਾ ਸੀ। ਮੁਲਕ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਅਤੇ ਅਹਿਲਕਾਰਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਉੱਭਰਵੀਂ ਸੀ। ਅਕਬਰ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਨੌਂ ਰਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਬੀਰਬਲ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਖਜ਼ਾਨਾ ਮੰਤਰੀ ਦਿਵਾਨ ਟੋਡਰ ਮੱਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਫੌਜੀ ਜਰਨੈਲ ਰਾਜਾ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਸਭ ਹਿੰਦੂ ਸਨ। ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਰਾਜਪੂਤ ਤੇ ਮਰਹੱਟੇ ਰਜਵਾੜੇ ਮੁਗਲ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਮਾਤਹਿਤ ਹੋ ਕੇ ਚੱਲਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਜਾਬਰ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਨਾਲ ਟੱਕਰ ਲਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਬਾਈਧਾਰ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਰਾਜ-ਭਾਗ ਦੇ ਪੌਡੇ ਬਣ ਕੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ।
ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ
ਪਿਛਲੇ ਲੱਗਭੱਗ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੇ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਸਿਆਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ 'ਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰਿਆਂ ਇਹ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਘ-ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਾਲਫ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਿੱਢਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਿਲਸਿਲੇ ਦਾ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਆਗਾਜ਼ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਐਲ.ਕੇ. ਅਡਵਾਨੀ ਵੱਲੋਂ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਪਲੀਤਾ ਲਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ, ਜਿੱਥੋਂ ਜਿੱਥੋਂ ਦੀ ਇਹ ਅਡਵਾਨੀ ਰੱਥ ਲੰਘਿਆ, ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਟੋਲਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ, ਘਰਾਂ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨ-ਮਾਲ 'ਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਂਦਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1992 ਵਿੱਚ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿਖੇ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਥਾਂ ਜਬਰੀ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਢਾਹੁਣ ਖਿਲਾਫ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਨਤਾ ਦੇ ਰੋਸ ਇਕੱਠਾਂ ਅਤੇ ਮੁਜਾਹਰਿਆਂ 'ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਗਰੋਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਭੀੜਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਘਰਬਾਰ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਗਨਭੇਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਕੱਲੀ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੈਂਕੜੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ।
ਫਿਰ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ 2002 ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਨਤਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਤਲੇਆਮ ਰਚਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਬੱਚਿਆਂ, ਬੁੱਢਿਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਅੰਦਰ ਸਾੜ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਸਮੂਹਿਕ ਬਲਾਤਕਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਘਰਾਂ, ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 2013 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁਜੱਫਰਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ 'ਤੇ ਬੋਲੇ ਧਾੜਵੀ ਹੱਲੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਜਖ਼ਮ ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਾ ਸਿਰਫ ਅੱਲੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਉਜਾੜੇ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਸੈਂਕੜੇ ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਵਸਣ ਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ ਹੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ। ਇਸਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਕੰਧਮਾਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅੰਦਰ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਧਾਵਾ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਦਰਜ਼ਨਾਂ ਇਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਘਰਬਾਰ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਕਈਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁਪ ਕੇ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਗਈ। ਇੱਕ ਇਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸਟੇਨਜ਼ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜੀਪ ਵਿੱਚ ਸੁਤੇ ਪਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਕੇ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਇਉਂ, ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਘੱਟਗਿਣਤੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਮੱਠਾ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਕਦੇ ਭਖਾਉਂਦਿਆਂ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅੰਦਰ ਧਾਰਾ 370 ਖਤਮ ਕਰਨ, ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਮੁੜ-ਵਸਾਉਣ, ਸਾਂਝਾ ਸਿਵਲ ਕੋਡ ਬਣਾਉਣ, ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਦੀ ਥਾਂ ''ਰਾਮ ਮੰਦਰ'' ਬਣਾਉਣ, ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਅਤੇ ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਣ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ 'ਚੋਂ ਆਏ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜਣ ਪਰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੇਣ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਾਤਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਅਖੌਤੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਭੇਜਣ ਰਾਹੀਂ ਗੜਬੜ ਫੈਲਾਉਣ ਬਦਲੇ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਸੁਰ ਉੱਚੀ ਚੁੱਕਦਿਆਂ, ਨਕਲੀ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦੀ ਪਾਹ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਤੁਅੱਸਬ ਤੇ ਨਫਰਤ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਭਖਾਉਣ-ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਅਮਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇਸਦੇ ਮੱਧ-ਵਰਗੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਆਧਾਰ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਾਰਾ-ਪਸਾਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਫਲਤਾ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਪਿਛਲੀਆਂ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸ਼ਰੇਆਮ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਦੀ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦਿਆ ਗਿਆ। ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਅੰਦਰ ਭਾਰੀ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਵੱਲੋਂ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਦੀ ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਮਰੋੜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਦੱਸ ਸਾਲਾ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਸਰਕਾਰ ਖਿਲਾਫ ਲੋਕ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਔਖ ਦਾ ਲਾਹਾ ਖੱਟਦਿਆਂ ਅਤੇ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਤੇ ਦੇਸੀ-ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਲਾਣੇ ਦੇ ਖੰਭਾਂ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦਿਆਂ, ਆਖਰ ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਦੀ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਿੰਘਾਸਨ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਗਈ।
ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਚੜ੍ਹ ਮੱਚੀਆਂ
ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦਾ ਥਾਪੜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਗੱਦੀ ਸੰਭਾਲਣ ਨਾਲ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਚੜ੍ਹ ਮੱਚੀਆਂ। ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਗਿਰਝਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਏਜੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿੰਨ ਦਿਸ਼ਾਵੀ ਕਦਮ ਲੈਣ ਦੀ ਧੁੱਸ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ: ਇੱਕ— ਵਿਦੇਸ਼ੀ-ਦੇਸੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਜੋਕਾਂ ਦੇ ਵਾਰੇ-ਨਿਆਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਢੁਕਵੀਆਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਮਰਾਜੀ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਲਕ ਦੇ ਦੌਲਤ-ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਰੋਕਟੋਕ ਤੇ ਰੱਜ ਕੇ ਲੁੱਟਣ ਲਈ ਪੂਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਾਹੌਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯਕੀਨਦਹਾਨੀਆਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਤੋਰਿਆ ਗਿਆ। ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਅੰਦਰ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਮਰਾਜੀ ਪੱਖੀ ਝੁਕਾਓ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤੀ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਅਮਰੀਕਾ, ਜਪਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜੀ-ਪਿਛਾਖੜੀ ਗੱਠਜੋੜ ਨਾਲ ਟੋਚਨ ਹੋਣ ਦੇ ਕਦਮਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜੀ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ; ਦੂਜਾ— ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਜੋਕਾਂ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਹੱਲੇ ਦਾ ਰਾਹ ਸਾਫ ਕਰਨ ਲਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਸੀ.ਪੀ.ਆਈ. (ਮਾਓਵਾਦੀ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਕਿਸਾਨ ਟਾਕਰਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਦੇ ਆਪਾ-ਨਿਰਣੇ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਲਈ ਜਾਰੀ ਫੌਜੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪਸਾਰਾ ਅਤੇ ਖੂੰਖਾਰ ਮਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦੇ ਕਦਮ ਲਏ ਗਏ; ਤੀਜਾ— ਇੱਕ ਹੱਥ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਹਿੰਦੂ, ਹਿੰਦੀ, ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅਮਲੀ ਜਾਮਾ ਪਹਿਨਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀਆਂ ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਹਕੂਮਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬਾਕਾਇਦਾ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਦਮਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਿੱਢਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ— ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਸਮੇਤ ਸਭਨਾਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ/ਅਸਿੱਧੀ ਹਕੂਮਤੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦਿਆਂ, ਖੁੱਲ੍ਹ-ਖੇਡਣ, ਫਿਰਕੂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਤਾਣੇ-ਬਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸਾਰਨ ਅਤੇ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਹੁਣ ਹਕੂਮਤੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਕਦਮਾਂ ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਵਿੱਢੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਬਿਠਾ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਅਮਲ ਕੋਈ ਛੁਪੀ ਹੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਸੰਘ-ਲਾਣੇ ਦੇ ਏਜੰਡੇ 'ਤੇ ਅਮਲਦਾਰੀ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਕਦਮਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ
ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਮੋਦੀ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬੋਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਫਿਰਕੂ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਤਵ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਰੰਗਤ ਅਤੇ ਸੁਰ ਮੂੰਹ-ਜ਼ੋਰ ਸੀ, ਉੱਘੜਵੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦੇ ਦਿਓਕੱਦ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਅਖੌਤੀ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਪਛਾਣ ਦੇ ਚੀਥੜੇ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੱਟੜ ਫਿਰਕੂ ਜ਼ਹਿਨੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਨੂੰ ਮੁਲਕ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਦੇ ਅਸਲੀ ਹੱਕਦਾਰ ਬਣਦੇ ਦਿਓਕੱਦ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਵਜੋਂ ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ 182 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਬੁੱਤ ਲਾਉਣ ਲਈ ਲੋਹਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਮਕਸਦ ਮੁਲਕ ਦੀ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਅਖੌਤੀ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦੇ ਧੂਰੇ ਦੀ ਬਜਾਇ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਧੁਰੇ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨਾ ਸੀ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ-ਦੇਸੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਇਆ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣਾ ਇਹ ਮਕਸਦ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਫਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਹਕੂਮਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਸਾਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਧਵੀ ਨਿਰੰਜਣ ਜਿਓਤੀ ਅਤੇ ਗਿਰੀਰਾਜ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਤੇ ਸਾਧਵੀ ਪਰਾਚੀ, ਸਾਕਸ਼ੀ ਮਹਾਰਾਜ ਅਤੇ ਯੋਗੀ ਅਦਿੱਤਿਆ ਵਰਗੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਫਿਰਕੂ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਪਾਲਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦੇਣ ਲਈ ਚੱਕਵੇਂ ਫਿਰਕੂ ਬਿਆਨਾਂ ਦਾ ਰਾਗ ਅਲਾਪਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਧਵੀ ਨਿਰੰਜਣ ਜਿਓਤੀ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ— ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਰਾਮਜ਼ਾਦੇ (ਹਿੰਦੂ) ਅਤੇ ਰਾਮਚੰਦਰ ਨੂੰ ਨਾ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਹਰਾਮਜ਼ਾਦੇ (ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਧਰਮ ਤੇ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਲੋਕ)। ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਖਿਲਾਫ ਇਤਰਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਅਤੇ ਰੌਲਾਰੱਪਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅਤੇ ਖਰੀਆਂ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਤਾਕਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਰੋਸ ਜਤਾਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਤੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਫਿਰਕੂ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਹੀ ਬੱਸ ਨਹੀਂ— ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਨੰਗੇ-ਚਿੱਟੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਹਕੂਮਤੀ ਕਦਮਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਵਿੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਨਮਸਕਾਰ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਯੋਗਾ ਸੈਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੇ ਫੁਰਮਾਨ ਚਾੜ੍ਹੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਅਤੇ ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਣ ਦੀ ਸੁਰ ਉੱਚੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾਈ ਹਕੂਮਤ ਵਾਲੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਗਊ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਂਦੇ ਕਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਜਿਵੇਂ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਗੁਜਰਾਤ, ਹਰਿਆਣਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਆਦਿ ਆਦਿ।
ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਚੋਣਵਾਂ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਤਿਹਾਸ, ਸਾਇੰਸ, ਮੈਡੀਸਨ, ਖੋਜ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਦੀ ਪਟੜੀ ਚਾੜ੍ਹਨ ਲਈ ਠੋਸ ਕਦਮ ਲਏ ਗਏ। ਇਹ ਮਕਸਦ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚਾਲਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਧੁਤੂਆਂ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਪਤ ਯੋਗਤਾ ਮਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਛਿੱਕੇ ਟੰਗ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਟਰੇਨਿੰਗ (ਐਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ.), ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਹਿਸਟਰੀ ਰਾਇਟਿੰਗ, ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕੈਡਮੀ, ਪੂਨਾ ਫਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਰਾਂਟਸ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਫਿਲਮ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਆਦਿ ਨੂੰ ਸੰਘ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀ ਹਜੂਰੀਆਂ ਨਾਲ ਤੂੜਨ ਦੇ ਕਦਮ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ 'ਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਖੀਆਂ ਵਜੋਂ ਥੋਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਉੱਭਰਵਾਂ ਯੋਗਦਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਨਾਮ-ਨਿਹਾਦ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਰਾਓ ਨੂੰ ਆਈ.ਸੀ.ਐਚ.ਆਰ. ਦਾ ਮੁਖੀਆ ਥਾਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਧਰਿਤਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਰੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਗਜੇਂਦਰ ਚੌਹਾਨ ਨੂੰ ਪੂਨਾ ਫਿਲਮ ਇਸੰਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਥਾਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਿਨੇਮਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਭਰਵੇਂ ਰੋਲ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਨਾਮਵਰ ਹਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਕਿਤੇ ਊਣੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਲਾਉਣ ਖਿਲਾਫ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਸਿੱਖਿਆਰਥੀ ਤਕਰੀਬਨ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਹੜਤਾਲ 'ਤੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਫਿਲਮ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦੇ ਕੰਮ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਧੱਕੜ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਸਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਅਤੇ ਕਈ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਜਪਾ ਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਐਲਾਨੀਆ ਝੋਲੀਚੁੱਕ ਪ੍ਰਲਾਹਦ ਨਿਹਲਾਨੀ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਮੁਖੀਆ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚੇ ਇਤਾਹਸ ਨੂੰ ਮੁੜ-ਲਿਖਣ ਦਾ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਦਾ ਬੀੜਾ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਿਥਿਹਾਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ, ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਆਧਾਰਤ ਊਲ-ਜਲੂਲ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸਕ ਦੌਰ ਦੇ ਬੇਹੱਦ ਅਣ-ਵਿਕਸਤ ਸਮਾਜ ਦੇ ਅਣਲਿਖਤ ਪ੍ਰਮਾਣ ਰਹਿਤ ਅਤੇ ਅਣਖੋਜੇ ਦੌਰ (ਜਦੋਂ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ) ਨੂੰ ਅਖੌਤੀ ਭਾਰਤਵਰਸ਼/ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕਾਲ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨ ਆਰੰਭੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੇਦਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖਾ ਗਿਆਨ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅਨਮੋਲ ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਵਜੋਂ ਉਚਿਆਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਸਿਲੇਬਸਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੋਜ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਜੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਠੋਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਸੋਚ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਸਿਰੇ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਭਾਰਤੀ ਸਾਇੰਸ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਗਣੇਸ਼ ਦੇ ਹਾਥੀ ਦਾ ਸਿਰ ਲੱਗੇ ਹੋਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਉੱਚਰਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਵਿਕਸਤ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਰਜਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾ ਹੈ।
ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਦੌਰ ਜਾਰੀ
ਇੱਕ ਪਾਸੇ— ਭਾਜਪਾਈ ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਹਕੂਮਤੀ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਨੂੰ ਸਿਧਾਉਣ ਅਤੇ ਵਰਤਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਕਦਮ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ— ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਹਿੰਸਕ ਤਾਣੇਬਾਣੇ ਨੂੰ ਪਸਾਰਿਆ ਅਤੇ ਮਜਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਬੇਰੋਕਟੋਕ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਸਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਇੱਕ ਹੱਥ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਖਿਲਾਫ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਿਤੇ ''ਲਵ ਜਹਾਦ'' ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਘੜ ਕੇ, ਕਿਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ 'ਤੇ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਤੇ ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਮੜ੍ਹ ਕੇ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਜੱਫਰਨਗਰ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਅਤੇ ਉਜਾੜਾ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ''ਲਵ-ਜਿਹਾਦ'' ਦੇ ਸੋਸ਼ੇ ਛੱਡ ਕੇ ਭੜਕਾਈ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ। ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਣ ਦੀ ਅਫਵਾਹ ਫੈਲਾ ਕੇ ਯੂ.ਪੀ. ਦੇ ਬਿਸਹੇੜਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦਾ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਹਨ ਲਾਗੇ ਸਹਾਰਨਪੁਰ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਨੌਜਵਾਨ ਨੋਮਨ ਦਾ ਕਤਲ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਦੋ ਮੁਸਲਿਮ ਟਰੱਕ ਡਰਾਇਵਰਾਂ ਦੇ ਕਤਲ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਉੱਭਰਵੀਆਂ ਮਿਸਾਲਾਂ ਹਨ।
ਦੂਜੇ ਹੱਥ— ਇਹਨਾਂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਅਗਾਂਹਵਧੂ, ਜਮਹੂਰੀ, ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੋਚ ਦੇ ਮਾਲਕ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਿਰਤਾਂ, ਸਾਹਿਤਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ 'ਚੋਂ ਉੱਭਰਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਸੁਰ ''ਹਿੰਦੂਤਵ'' ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਏਜੰਡੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀ ਜਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਕਾਲੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੋਝੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਡਾ. ਨਰਿੰਦਰ ਦਭੋਲਕਰ ਦਾ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਸੀ.ਪੀ.ਆਈ. ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਆਗੂ ਗੋਬਿੰਦ ਪਨਸਾਰੇ ਦਾ ਕੋਹਲਾਪੁਰ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਕ-ਖੋਜਾਰਥੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਵਾਇਸ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਮ.ਐਮ. ਕਲਬੁਰਗੀ ਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਉਪਰੋਕਤ ਵਿਆਖਿਆ 'ਚੋਂ ਇਹ ਸਾਫ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ''ਹਿੰਦੂਤਵ'' ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਈ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਬਾਕਾਇਦਾ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਨਾਲ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਹ ਗੱਲ ਜੱਗ-ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਇਹਨਾਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਸਰਬ-ਉੱਚ ਨੀਤੀ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੇ ਉਸਦੀ ਵਜ਼ਾਰਤੀ ਜੁੰਡਲੀ ਨਾ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਨੂੰ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਮੁਲਕ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੈ। ਉਹ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਦਾ ਵਿਖਾਵਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਜੇ ਉਹ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਨੂੰ। ਇਸ ਜੁੰਡਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਹੈੱਡਕੁਆਟਰ ਨਾਗਪੁਰ ਤੋਂ ਹਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਦੀ ਸਿਰੇ ਦੀ ਉੱਭਰਵੀਂ ਮਿਸਾਲ ਹੈ ਕਿ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਵੱਲੋਂ ਆਏ ਵਰ੍ਹੇ ਦਸਹਿਰੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਹੈੱਡਕੁਆਟਰ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿਖੇ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੇ ਆਗੂ, ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ, ਮੰਤਰੀ, ਐਮ.ਪੀ. ਅਤੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ 'ਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਮੁਖੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣਾ ਪਲਿਸੀ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਦੇ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਸਲਾਮੀ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਕਾਰਵਾਈ ਅਤੇ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਮੁਖੀ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਨਸ਼ਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਮੁਖੀ ਦਾ ਇਹ ਪਾਲਿਸੀ ਭਾਸ਼ਣ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਨੀਤੀ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਐਲਾਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਇੱਕ ਹੱਥ— ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਰਾਜਭਾਗ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਅਨਸਰਾਂ ਨੂੰ ਭਰਤੀ ਕਰਨ, ਅਹਿਮ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਕੂਮਤੀ ਨੀਤੀ-ਨਿਰਣਿਆਂ ਨੂੰ ''ਹਿੰਦੂਤਵ'' ਦੇ ਸੰਚੇ ਵਿੱਚ ਢਾਲਣ ਦੇ ਕਦਮ ਲੈਂਦਿਆਂ, ਰਾਜਭਾਗ ਦੇ ਭਗਵੇਂਕਰਨ ਦਾ ਅਮਲ ਵਿੱਢਣ ਲਈ ਰੱਸੇ ਪੈੜੇ ਵੱਟੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਹੱਥ— ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਫਿਰਕੂ ਪਾਲਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦੇਣ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰਾਮਾਰ ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦਾਂ ਮੂੰਹ ਧੱਕਣ ਅਤੇ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਕ ਮਾਰ ਹੇਠ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਫਿਰਕੂ ਅਤੇ ਕਾਤਲੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਦਾ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਬੁਤ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਵਜ਼ਾਰਤੀ ਜੁੰਡਲੀ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਕਦੇ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਤੇ ਸਾਫ ਸਪਸ਼ਟ ਨਿਖੇਧੀ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਚੁੱਪ ਵੱਟੀ ਗਈ ਹੈ ਜਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਰੌਲੇ-ਰੱਪੇ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਰੋਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ, ਗੋਲਮੋਲ ਤੇ ਆਮ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮਸਲੇ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਇਹਨਾਂ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਧਿਰ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਘ੍ਰਿਣਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵੀ ਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮੁੱਕਦੀ ਗੱਲ— ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਮੜ੍ਹਨ ਲਈ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਦੋ-ਪਾਸੜ ਹਮਲਾ ਵਿੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਮਲਾ ਮੁਲਕ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੋਕਾਈ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣਦੇ ਸਨਅੱਤੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ, ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਇਹ ਹਮਲਾ ਸਭਨਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ, ਆਦਿਵਾਸੀ ਵਰਗਾਂ ਅਤੇ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ, ਇਨਸਾਫਪਸੰਦ, ਵਿਗਿਆਨਕ, ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਸੋਚ ਤੇ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤੀ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸੇਧਤ ਹੈ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਭਰਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਵੱਡੇ ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ ਤੇ ਜਾਗੀਰੂ ਜਮਾਤਾਂ ਦੀ ਅਧੀਨਗੀ ਅਤੇ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਂਦਿਆਂ, ਹਕੀਕੀ ਲੋਕ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਮੁਲਕ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਜੂਝ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਲਈ, ਲੋਕ-ਦਰਦੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਪਾਲੇ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸਭਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਮਨੀਂ ਵਸਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁਲਕ ਅੰਦਰ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਮਹਿਜ਼ ਭਟਕਾਉਣ-ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ, ਪਾਟਕ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਭਰਾਮਾਰ ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦ ਭੜਕਾਉਣ ਰਾਹੀਂ ਪਾਲਾਬੰਦੀ ਕਰਨ ਦੇ ਮਕਸਦ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਹ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸੀ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰੂ ਚਲੇ ਆ ਰਹੇ ਅਖੌਤੀ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਰੁਝਾਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਰਹੇ ਪਿਛਾਖੜੀ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਰੁਝਾਨ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ, ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਹਿੰਸਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਲੜਾਈ ਦਾ ਕਾਰਜ ਇੱਕ ਸੀਮਤ, ਵਕਤੀ ਜਾਂ ਚਲੰਤ ਕਾਰਜ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹਾਸਲ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਭਨਾਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ, ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਫਾ-8 'ਤੇ ਦਰਜ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ, ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲੰਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹਨਾਂ ਪਿਛਾਖੜੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਜਿਹੜੀਆਂ ਵੀ ਖਰੀਆਂ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ, ਇਨਸਾਫਪਸੰਦ, ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੋਚ ਦੀਆਂ ਮਾਲਕ ਕੌਮਪ੍ਰਸਤ, ਦੇਸ਼ਭਗਤ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਦੀਆਂ ਪਿਛਾਖੜੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਭਵ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਂਝੀਆਂ/ਤਾਲਮੇਲਵੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦਾ ਤੋਰਾ ਤੋਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ ਲਈ ਕੌਮੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਲੋਂ ਦਾਦਰੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲੋਂ ਸੋਚੀ-ਸਮਝੀ ਵਿਉਂਤ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਕਰਾਰ
ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਲਈ ਕੌਮੀ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਐਨ.ਸੀ.ਐਮ.) ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤ ਵਲੋਂ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਮੁਲਕ ਵਿਚਲੀਆਂ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ''ਸੰਵਿਧਾਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ'' ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਾਂ ਮਿਥਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਲੋਂ ਦਾਦਰੀ ਨੇੜੇ ਬਿਸਹੇੜਾ ਪਿੰਡ 'ਚ ਹਿੰਦੂ ਫ਼ਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖ਼ਲਾਕ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰੀਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਜਖ਼ਮੀ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਪੜਤਾਲੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ''ਟੀਮ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦੇ ਲਾਊਡ ਸਪੀਕਰ ਤੋਂ ਐਲਾਨ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਮਿੰਟਾਂ ਅੰਦਰ ਹੀ ਐਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਭੀੜ ਦਾ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਣਾ, ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਉਸ ਵਕਤ ਜਦੋਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਬਸ਼ਿੰਦੇ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਗੱਲ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈਂ ਗਿਣੀ ਮਿਥੀ ਵਿਉਂਤ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਸੀ।'' ਰਿਪੋਰਟ ਵਲੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਮਹੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾਂ ਵਲੋਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਆਪ-ਮੁਹਾਰੀ ਵਾਪਰੀ ਘਟਨਾ ਕਰਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ''ਇੱਕ ਨਿਹੱਥੇ ਪ੍ਰੀਵਾਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਕਸਾਉਣ-ਭੜਕਾਉਣ ਲਈ ਮੰਦਰ ਵਰਗੇ ਇੱੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸੰਸਥਾਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਹਿਣਾ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਬਣਾਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ।''
ਕਮਿਸ਼ਨ ਕੋਲ ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 'ਚ ਵਧ-ਫੈਲ ਰਹੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਧਰਮ 'ਤੇ ਨਿਗਾਹਦਾਰੀ ਰੱਖਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਲਾਮਤ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੇ ਕਾਤਲਾਂ ਦੀ ਨੰਗੀ-ਚਿੱਟੀ ਮੱਦਦ 'ਚ ਨਿੱਤਰੀ
ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੇ ਕਾਤਲਾਂ ਦੀ ਨੰਗੀ-ਚਿੱਟੀ ਮੱਦਦ 'ਚ ਨਿੱਤਰੀ
ਦਾਦਰੀ ਦੇ ਬਿਸਹੇੜਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਕਰਕੇ ਕੁੱਟ ਕੁੱਟ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸਦੀ ਬੁੱਢੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਗਊ ਦਾ ਮਾਸ ਰੱਖਿਆ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਸੀ। ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰਚਾਏ ਇਸ ਵਹਿਸ਼ੀ ਹੱਤਿਆ ਕਾਂਡ ਵੱਲੋਂ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਪਿਛਾਖੜੀ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਰਾਸ ਨਾ ਬਹਿੰਦੇ ਜਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿੱਢੀਆਂ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਕਤਲ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਔਖ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ 'ਤੇ ਤੇਲ ਪਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਜਾਗਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੇ ਲੇਖਕਾਂ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਸਰਕਾਰੀ ਇਨਾਮਾਂ-ਕਿਨਾਮਾਂ ਨੂੰ ਲੱਤ ਮਾਰਦਿਆਂ, ਇਹਨਾਂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਰੋਸ ਦੀ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲੀ ਲਹਿਰ ਛੇੜਨ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ, ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫਪਸੰਦ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਇਸ ਖਿਲਾਫ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਗਈ।
ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਉੱਠੀ ਰੋਸ ਅਤੇ ਰੋਹ ਦੀ ਜਬਰਦਸਤ ਲਹਿਰ ਕਰਕੇ ਯੂ.ਪੀ. ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਕਾਤਲੀ ਟੋਲੇ 'ਚੋਂ ਗਿਆਰਾਂ ਜਣਿਆਂ ਖਿਲਾਫ ਧਾਰਾ 302 ਤਹਿਤ ਕਤਲ ਅਤੇ ਧਾਰਾ 307 ਤਹਿਤ ਇਰਾਦਾ ਕਤਲ ਦੇ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਹੈ।
ਐਡੀ ਮੁਲਕ ਵਿਆਪੀ ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਚਰਚਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸੋਚੀ-ਸਮਝੀ ਚੁੱਪ ਦਾ ਸਾਫ ਮਤਲਬ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਾਤਲੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ । ਐਨੀ ਤੋਏ ਤੋਏ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਹਫਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਹਾਰ ਅੰਦਰ ਚੋਣ ਰੈਲੀ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਦੋਵਾਂ ਫਿਰਕਿਆਂ— ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲੜਨ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦੀ ਆਮ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੋਦੀ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਧੱਕੇ-ਧੋੜਿਆਂ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਮੁਸਲਿਮ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਪੰਗੇ ਲੈਣ ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਮੁੱਲ ਲੈਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਂਦਿਆਂ, ਦਾਦਰੀ ਕਾਂਡ ਦੇ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਮੁਜਰਮਾਂ ਨੂੰ ਟੇਢੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਰੀ ਕਰਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਮੋਦੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮਹੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਸੰਜੇ ਬਲਿਆਣ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨੂੰ ਵਾਜਬ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਬਿਆਨ ਦਾਗ਼ੇ ਗਏ। ਮਹੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ''ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਗੱਲ ਉਡਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰ ਤੇ ਲੋਕ (ਉਸ ਥਾਂ) ਵੱਲ ਦੌੜਦੇ ਹਨ। ਗਊ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ (ਉਸ ਥਾਂ) ਵੱਲ ਦੌੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਤਲ (ਗਊ ਹੱਤਿਆ) ਦੀ ਉਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ 17 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਧੀ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਛੂਹਿਆ ਤੱਕ ਨਹੀਂ।'' ਇਉਂ, ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਕਤਲ ਨੂੰ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਵਾਪਰੀ ਇੱਕ ਵਾਰਦਾਤ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਾਜਬੀਅਤ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਕਾਤਲੀ ਟੋਲੇ ਦੇ ਨੈਤਿਕ ਜਬਤ ਅਤੇ ਖਰੀ ਇਨਸਾਫਪਸੰਦਗੀ ਦੀ ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਟੋਲੇ ਨੇ 17 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਲਾਇਆ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਦੇ ਹਲਕਾ ਸਰਦਾਨਾ ਤੋਂ ਚੁਣੇ ਐਮ.ਐਲ.ਏ. ਸੰਗੀਤ ਸੋਮ ਵੱਲੋਂ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਦਾਖਲੇ 'ਤੇ ਲਾਈ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਚ ਜਾਣਦਿਆਂ, ਪਿੰਡ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਮੁਜੱਫਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ-ਜਾਟ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਝੂਠੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਖਿਲਾਫ ਫਿਰਕੂ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮਾਰਧਾੜ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਤਲੇਆਮ ਮਚਾਉਣ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਮੁਜੱਫਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਫਿਰਕੂ ਘਟਨਾਕਰਮ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਹੁਣ ਫਿਰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ ਮੂਹਰੇ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨ ਦੀ ਅੱਗ ਉਗਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ''ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਲਟਾ ਐਨ ਇੱਕਪਾਸੜ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ, ਮਾਸੂਮਾਂ ਨੂੰ ਫਸਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ।'' (''ਦਾ ਹਿੰਦੂ'', ਅਕਤੂਬਰ 5, 2015) ਉਸਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਯਾਨੀ ਮੁਹੰਮਦ ਇਖਲਾਕ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਮਾਸੂਮ ਹਨ। ਹਕੂਮਤ ਉਹਨਾਂ 'ਤੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਰਜ਼ ਕਰਕੇ ਬਿਲਕੁਲ ਇੱਕਪਾਸੜ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਪੱਖ ਪੂਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਿੰਦੂ ਰਕਸ਼ਾ ਦਲ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਭੂਪਿੰਦਰ ਤੋਮਰ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਪਧਾਰਿਆ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ (ਇਕੱਤਰਤਾ) ਸੱਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਟੋਲੇ ਦੇ ਕਾਤਲੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਗਊਆਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਇਕਾਈ ਦੇ ਉੱਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ੍ਰੀਚੰਦ ਸ਼ਰਮਾ ਵੱਲੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਵਾਜਬੀਅਤ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ''ਹਿੰਦੂ ਲੋਕ ਗਊ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਦੇ ਹਨ। ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਹੁੰਦੀ ਦੇਖਦਿਆਂ, ਕਿਹੜਾ ਖੂਨ ਉਬਾਲਾ ਨਹੀਂ ਖਾਵੇਗਾ'' ਸਾਬਕਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਨਵਾਬ ਸਿੰਘ ਨਾਗਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ''ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਗਊ ਮਾਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਲਈ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਇਹ ਠਾਕੁਰਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਬਰਦਸਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ (ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ- ਲੇਖਕ) ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਹੋਵੇਗਾ।'' (ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ, ਪਹਿਲੀ ਅਕਤੂਬਰ) ਦੀ ਇੱਕ ਖਬਰ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵੀਰਪੁਰ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਵਿਅਕਤੀ ਗੋਬਿੰਦ ਚੌਧਰੀ ਵੱਲੋਂ ਸਮਾਧਾਨ ਸੈਨਾ ਨਾਂ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਥੇਬੰਦੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚਲੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਗਊ ਹੱਤਿਆ, ਮਸਜ਼ਿਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਜਦੇ ਲਾਊਡ ਸਪੀਕਰਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਵਸੋਂ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਅਤੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ
ਇਉਂ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਚੌਧਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੇ ਕਤਲ ਨੂੰ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਖਿਲਾਫ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦੱਸਦਿਆਂ, ਵਾਜਬ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਤਲੀ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਟੋਲੇ ਖਿਲਾਫ ਕਤਲ ਦੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਕੇਸ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਾਤਲੀ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਟੋਲੇ 'ਤੇ ਕਤਲ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਰਜ਼ ਕਰਨ ਨੂੰ ''ਮੁਸਲਿਮ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਰਿਝਾਉਣ'' ਵਾਲੀ ਇੱਕਪਾਸੜ ਕਾਰਵਾਈ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਸਲੀ ਮੁਜਰਮ ਤਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ, ਜੋ ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਿੰਦੂ ਤਾਂ ਮਹਿਜ਼ ਇਸ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਹੱਕੀ ਹੈ, ਦਰੁਸਤ ਹੈ। ਜੇ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਕੋਈ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ''ਹੱਕੀ'' ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਹੈ?
ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੇਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਦੇ ਪਰਚੇ ''ਪੰਚਜਨ'' ਵੱਲੋਂ ਦਾਦਰੀ ਕਾਂਡ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਢੋਈ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦਿਆਂ, ਇੱਕ ਆਰਟੀਕਲ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ''ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਗਊ ਹੱਥਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲਓ। ਸਾਡੇ 'ਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸੁਆਲ ਹੈ।'' ਅੱਗੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸਿੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ''ਨਿਊਟਨ ਵੱਲੋਂ 1687 ਵਿੱਚ ਹਰ ਕਾਰਵਾਈ ਖਿਲਾਫ ਉਲਟ-ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਲੋਕ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕੇ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਸੋਚ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਅਖਲਾਕ ਐਡੇ ਭਿਆਨਕ ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਵਜਾਹ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਪਾਪ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਕਿਉਂ ਹੋ ਗਿਆ?'' ਅੰਤ ਇਹ ਆਰਟੀਕਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ''ਜੇ ਤੁਸੀਂ 80 ਫੀਸਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।'' ਚਾਹੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦਾਦਰੀ ਕਾਂਡ ਦੀ ਵਿਚਰਾਧਾਰਕ ਵਾਜਬੀਅਤ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਖਿਲਾਫ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਕਰਕੇ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਦੰਭੀ ਯਤਨ ਵਜੋਂ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਲੋਂ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਦਾ ਵਿਖਾਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਦੰਭ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਵਿਚਲੀ ਇਹੀ ਫਾਸ਼ੀ ਫਿਰਕੂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਭਾਜਪਾ ਸਮੇਤ ਸਮੁੱਚੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਫੱਕੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਫਿਰਕੂ ਅੱਗ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹੈ।
ਦਾਦਰੀ ਦੇ ਬਿਸਹੇੜਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਕਰਕੇ ਕੁੱਟ ਕੁੱਟ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸਦੀ ਬੁੱਢੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਗਊ ਦਾ ਮਾਸ ਰੱਖਿਆ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਸੀ। ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰਚਾਏ ਇਸ ਵਹਿਸ਼ੀ ਹੱਤਿਆ ਕਾਂਡ ਵੱਲੋਂ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਪਿਛਾਖੜੀ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਰਾਸ ਨਾ ਬਹਿੰਦੇ ਜਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿੱਢੀਆਂ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਕਤਲ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਿਲਾਫ ਔਖ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ 'ਤੇ ਤੇਲ ਪਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੁਲਕ ਭਰ ਦੇ ਜਾਗਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਵਾਲੇ ਲੇਖਕਾਂ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਸਰਕਾਰੀ ਇਨਾਮਾਂ-ਕਿਨਾਮਾਂ ਨੂੰ ਲੱਤ ਮਾਰਦਿਆਂ, ਇਹਨਾਂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਰੋਸ ਦੀ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲੀ ਲਹਿਰ ਛੇੜਨ ਦਾ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ, ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫਪਸੰਦ ਤਾਕਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਇਸ ਖਿਲਾਫ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਗਈ।
ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਉੱਠੀ ਰੋਸ ਅਤੇ ਰੋਹ ਦੀ ਜਬਰਦਸਤ ਲਹਿਰ ਕਰਕੇ ਯੂ.ਪੀ. ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਕਾਤਲੀ ਟੋਲੇ 'ਚੋਂ ਗਿਆਰਾਂ ਜਣਿਆਂ ਖਿਲਾਫ ਧਾਰਾ 302 ਤਹਿਤ ਕਤਲ ਅਤੇ ਧਾਰਾ 307 ਤਹਿਤ ਇਰਾਦਾ ਕਤਲ ਦੇ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਹੈ।
ਐਡੀ ਮੁਲਕ ਵਿਆਪੀ ਰੋਸ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਚਰਚਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸੋਚੀ-ਸਮਝੀ ਚੁੱਪ ਦਾ ਸਾਫ ਮਤਲਬ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਾਤਲੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ । ਐਨੀ ਤੋਏ ਤੋਏ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਹਫਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਹਾਰ ਅੰਦਰ ਚੋਣ ਰੈਲੀ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਦੋਵਾਂ ਫਿਰਕਿਆਂ— ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲੜਨ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦੀ ਆਮ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੋਦੀ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਧੱਕੇ-ਧੋੜਿਆਂ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਮੁਸਲਿਮ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਪੰਗੇ ਲੈਣ ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਮੁੱਲ ਲੈਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਂਦਿਆਂ, ਦਾਦਰੀ ਕਾਂਡ ਦੇ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਮੁਜਰਮਾਂ ਨੂੰ ਟੇਢੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਰੀ ਕਰਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਮੋਦੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮਹੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਸੰਜੇ ਬਲਿਆਣ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨੂੰ ਵਾਜਬ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਬਿਆਨ ਦਾਗ਼ੇ ਗਏ। ਮਹੇਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ''ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਗੱਲ ਉਡਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰ ਤੇ ਲੋਕ (ਉਸ ਥਾਂ) ਵੱਲ ਦੌੜਦੇ ਹਨ। ਗਊ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ (ਉਸ ਥਾਂ) ਵੱਲ ਦੌੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਤਲ (ਗਊ ਹੱਤਿਆ) ਦੀ ਉਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ 17 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਧੀ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਛੂਹਿਆ ਤੱਕ ਨਹੀਂ।'' ਇਉਂ, ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਕਤਲ ਨੂੰ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਵਾਪਰੀ ਇੱਕ ਵਾਰਦਾਤ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਾਜਬੀਅਤ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨੀ ਕਾਤਲੀ ਟੋਲੇ ਦੇ ਨੈਤਿਕ ਜਬਤ ਅਤੇ ਖਰੀ ਇਨਸਾਫਪਸੰਦਗੀ ਦੀ ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਟੋਲੇ ਨੇ 17 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਲਾਇਆ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. ਦੇ ਹਲਕਾ ਸਰਦਾਨਾ ਤੋਂ ਚੁਣੇ ਐਮ.ਐਲ.ਏ. ਸੰਗੀਤ ਸੋਮ ਵੱਲੋਂ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਦਾਖਲੇ 'ਤੇ ਲਾਈ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਚ ਜਾਣਦਿਆਂ, ਪਿੰਡ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਮੁਜੱਫਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ-ਜਾਟ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਝੂਠੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਖਿਲਾਫ ਫਿਰਕੂ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਮਾਰਧਾੜ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਤਲੇਆਮ ਮਚਾਉਣ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਮੁਜੱਫਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਫਿਰਕੂ ਘਟਨਾਕਰਮ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਹੁਣ ਫਿਰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ ਮੂਹਰੇ ਫਿਰਕੂ ਜਨੂੰਨ ਦੀ ਅੱਗ ਉਗਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ''ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਲਟਾ ਐਨ ਇੱਕਪਾਸੜ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ, ਮਾਸੂਮਾਂ ਨੂੰ ਫਸਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੇ।'' (''ਦਾ ਹਿੰਦੂ'', ਅਕਤੂਬਰ 5, 2015) ਉਸਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਯਾਨੀ ਮੁਹੰਮਦ ਇਖਲਾਕ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਮਾਸੂਮ ਹਨ। ਹਕੂਮਤ ਉਹਨਾਂ 'ਤੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਰਜ਼ ਕਰਕੇ ਬਿਲਕੁਲ ਇੱਕਪਾਸੜ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਪੱਖ ਪੂਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਿੰਦੂ ਰਕਸ਼ਾ ਦਲ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਭੂਪਿੰਦਰ ਤੋਮਰ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਪਧਾਰਿਆ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ (ਇਕੱਤਰਤਾ) ਸੱਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਟੋਲੇ ਦੇ ਕਾਤਲੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਗਊਆਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਇਕਾਈ ਦੇ ਉੱਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ੍ਰੀਚੰਦ ਸ਼ਰਮਾ ਵੱਲੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਵਾਜਬੀਅਤ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ''ਹਿੰਦੂ ਲੋਕ ਗਊ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਦੇ ਹਨ। ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਹੁੰਦੀ ਦੇਖਦਿਆਂ, ਕਿਹੜਾ ਖੂਨ ਉਬਾਲਾ ਨਹੀਂ ਖਾਵੇਗਾ'' ਸਾਬਕਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਨਵਾਬ ਸਿੰਘ ਨਾਗਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ''ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਗਊ ਮਾਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਲਈ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਇਹ ਠਾਕੁਰਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਬਰਦਸਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ (ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ- ਲੇਖਕ) ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਹੋਵੇਗਾ।'' (ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ, ਪਹਿਲੀ ਅਕਤੂਬਰ) ਦੀ ਇੱਕ ਖਬਰ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵੀਰਪੁਰ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਵਿਅਕਤੀ ਗੋਬਿੰਦ ਚੌਧਰੀ ਵੱਲੋਂ ਸਮਾਧਾਨ ਸੈਨਾ ਨਾਂ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਜਥੇਬੰਦੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚਲੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ ਅੰਦਰ ਗਊ ਹੱਤਿਆ, ਮਸਜ਼ਿਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਜਦੇ ਲਾਊਡ ਸਪੀਕਰਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਵਸੋਂ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਖਿਲਾਫ ਫਿਰਕੂ ਨਫਰਤ ਅਤੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ
ਇਉਂ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਚੌਧਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੇ ਕਤਲ ਨੂੰ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਖਿਲਾਫ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦੱਸਦਿਆਂ, ਵਾਜਬ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਤਲੀ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਟੋਲੇ ਖਿਲਾਫ ਕਤਲ ਦੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਕੇਸ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਾਤਲੀ ਹਿੰਦੂ ਜਨੂੰਨੀ ਟੋਲੇ 'ਤੇ ਕਤਲ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਰਜ਼ ਕਰਨ ਨੂੰ ''ਮੁਸਲਿਮ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਰਿਝਾਉਣ'' ਵਾਲੀ ਇੱਕਪਾਸੜ ਕਾਰਵਾਈ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਸਲੀ ਮੁਜਰਮ ਤਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ, ਜੋ ਗਊ ਮਾਸ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਿੰਦੂ ਤਾਂ ਮਹਿਜ਼ ਇਸ ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਹੱਕੀ ਹੈ, ਦਰੁਸਤ ਹੈ। ਜੇ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਕੋਈ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ''ਹੱਕੀ'' ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਹੈ?
ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੇਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਦੇ ਪਰਚੇ ''ਪੰਚਜਨ'' ਵੱਲੋਂ ਦਾਦਰੀ ਕਾਂਡ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਫਾਸ਼ੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਢੋਈ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦਿਆਂ, ਇੱਕ ਆਰਟੀਕਲ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ''ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਗਊ ਹੱਥਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲਓ। ਸਾਡੇ 'ਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸੁਆਲ ਹੈ।'' ਅੱਗੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਖਲਾਕ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਜਨਤਾ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸਿੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ''ਨਿਊਟਨ ਵੱਲੋਂ 1687 ਵਿੱਚ ਹਰ ਕਾਰਵਾਈ ਖਿਲਾਫ ਉਲਟ-ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਲੋਕ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕੇ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਸੋਚ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਅਖਲਾਕ ਐਡੇ ਭਿਆਨਕ ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਵਜਾਹ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਪਾਪ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਕਿਉਂ ਹੋ ਗਿਆ?'' ਅੰਤ ਇਹ ਆਰਟੀਕਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ''ਜੇ ਤੁਸੀਂ 80 ਫੀਸਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।'' ਚਾਹੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦਾਦਰੀ ਕਾਂਡ ਦੀ ਵਿਚਰਾਧਾਰਕ ਵਾਜਬੀਅਤ ਠਹਿਰਾਉਂਦੇ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਖਿਲਾਫ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਕਰਕੇ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਦੰਭੀ ਯਤਨ ਵਜੋਂ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਲੋਂ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਦਾ ਵਿਖਾਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਦੰਭ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਵਿਚਲੀ ਇਹੀ ਫਾਸ਼ੀ ਫਿਰਕੂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਭਾਜਪਾ ਸਮੇਤ ਸਮੁੱਚੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਫੱਕੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਫਿਰਕੂ ਅੱਗ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹੈ।
ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਦਾ ਹੇਜ
ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਦਾ ਹੇਜ
ਚਾਹੇ ਮੁੰਬਈ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਚਾਹੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਤਾਜ ਹੋਟਲ ਆਦਿ 'ਤੇ ਬੰਦੂਕਧਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਬੋਲੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ— ਸਭਨਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਸਮੇਤ ਸਮੁੱਚੇ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਕਥਿਤ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਫਾਂਸੀ 'ਤੇ ਲਟਕਾਉਣ ਦੀ ਵਾਰ ਵਾਰ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਬਿਆਨਾਂ ਦੀ ਵਾਛੜ ਕਰਦਿਆਂ, ਆਪਣੀ ਨਕਲੀ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦਾ ਦੰਭੀ ਰਾਗ ਅਲਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸਪਸ਼ਟ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਦੇ ਸਭ ਕਥਿਤ ਦੋਸ਼ੀ ਮੁਸਲਿਮ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ।
ਪਰ ਹਿੰਦੂ ਫਾਸ਼ੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਬਾਰੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਦਾ ਨਕਲੀ-ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦਾ ਭਰੜਾਇਆ ਰਾਗ ਠੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਿੱਧੇ/ਅਸਿੱਧੇ ਢੰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਹਨਾਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਥਾਪੜਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਮਿਸਾਲਾਂ ਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਕਰ ਹਨ। ਇੱਕ 2008 ਵਿੱਚ ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਮਾਲੇਗਾਉਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 8 ਵਿਅਕਤੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸੌ ਦੇ ਕਰੀਬ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਿੰਦੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਾਧਵੀ ਪ੍ਰੱਗਿਆ ਸਿੰਘ ਠਾਕੁਰ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਸ੍ਰੀਕਾਂਤ ਪ੍ਰੋਹਿਤ, ਰਾਕੇਸ਼ ਧਾਵੜੇ, ਸੁਧਾਕਰ ਦਿਵੇਦੀ ਉਰਫ ਦਿਆਨੰਦ ਪਾਂਡੇ ਅਤੇ ਰਾਮੇਸ਼ ਉਪਾਧਿਆਏ ਨੂੰ ਸੀ.ਬੀ.ਆਈ. ਵੱਲੋਂ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਹੜਾ ਅੱਜ ਤੱਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ 2009 ਵਿੱਚ ਫੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਰੌਲਾ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਰੁਣ ਜੇਤਲੀ ਸਮੇਤ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਚੌਧਰੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਡੈਪੂਟੇਸ਼ਨ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਗ ਪੱਤਰ ਸੌਂਪਦਿਆਂ, ਇਹ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਹਨ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ 2014 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜਿਵੇਂ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਟਿੱਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਹਾਲ ਫਾਂਸੀ 'ਤੇ ਲਟਕਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਮਾਲੇਗਾਉਂ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਟਿੱਕੇ ਇਹਨਾਂ ਹਿੰਦੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼-ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਭਾਂਡਾ, ਮਾਲੇਗਾਉਂ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪਬਲਿਕ ਪਰਾਸੀਕਿਊਟਰ (ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲ) ਰੋਹਿਣੀ ਸਲਿਆਣ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨ ਨੇ ਭੰਨਿਆ ਹੈ।
ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ''ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਣਯੋਗ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਮੁਜਰਮਾਂ 'ਤੇ ਇੱਜਤ ਹੱਤਕ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਖਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ ਦੇ ਤਕਾਜ਼ਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੈਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਟਿੰਗ ਏਜੰਸੀ (ਐਨ.ਆਈ.ਏ.) ਦੇ ਉਸ ਅਫਸਰ ਦਾ ਨਾਂ ਨਸ਼ਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਦੂਤ ਵਜੋਂ ਇਨਸਾਫ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਦਾ ਨਾਂ ਸ੍ਰੀ ਸੁਹਾਸ ਵਾਰਕੇ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਐਨ.ਆਈ.ਏ. ਦੀ ਮੁੰਬਈ ਬਰਾਂਚ ਦਾ ਐਸ.ਪੀ. ਹੈ।'' ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ''ਮੈਂ 12 ਜੂਨ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਕਿ ਉਹੀ ਅਫਸਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਪਰੋਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਆਈਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਬਜਾਇ ਹੋਰ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰੇਗਾ।'' ਇਹ ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨ ਮੁੰਬਈ ਹਾਈਕੋਰਟ ਰਾਹੀਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਸਲਿਆਣ ਵੱਲੋਂ ਅਖਬਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ''ਹਕੂਮਤ ਤਬਦੀਲੀ ਤੋਂ ਫੌਰੀ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਐਨ.ਆਈ.ਏ. ਅਫਸਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਰਮ ਪੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 12 ਜੂਨ ਨੂੰ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਮੈਨੂੰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੀ।'' ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਸਲਿਆਣ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨਰਮ ਪੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੇ ਅਮਲ 'ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਨਿਹੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਪਾ ਕੇ ਇੱਕ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਮੁਸਲਿਮ ਯਕੂਬ ਮੈਨਨ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ 'ਤੇ ਟੰਗਣ ਲਈ ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋਈ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਮਾਲੇਗਾਉਂ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤਾ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਧਮਾਕਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਦਰਜ਼ਨਾਂ ਨਿਹੱਥਿਆਂ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਤੁਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਜ਼ਾਹਰਾ ਮਿਸਾਲ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਸਨਾਤਨ ਸੰਸਥਾ ਨਾਂ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਨਾਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਗੋਆ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਹੀ ਇੱਕ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨੂੰ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਐਲਾਨਦਿਆਂ, ਇਸਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਸੀ.ਬੀ.ਆਈ. ਵੱਲੋਂ ਗੋਬਿੰਦ ਪਨਸਾਰੇ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁੰਨ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਦੇ ਬੜਬੋਲੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵਲੋਂ ਦੜ ਵੱਟੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਚਾਹੇ ਮੁੰਬਈ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਚਾਹੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਤਾਜ ਹੋਟਲ ਆਦਿ 'ਤੇ ਬੰਦੂਕਧਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਬੋਲੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇ— ਸਭਨਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਸਮੇਤ ਸਮੁੱਚੇ ਫਿਰਕੂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਕਥਿਤ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਫਾਂਸੀ 'ਤੇ ਲਟਕਾਉਣ ਦੀ ਵਾਰ ਵਾਰ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਬਿਆਨਾਂ ਦੀ ਵਾਛੜ ਕਰਦਿਆਂ, ਆਪਣੀ ਨਕਲੀ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦਾ ਦੰਭੀ ਰਾਗ ਅਲਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸਪਸ਼ਟ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਦੇ ਸਭ ਕਥਿਤ ਦੋਸ਼ੀ ਮੁਸਲਿਮ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ।
ਪਰ ਹਿੰਦੂ ਫਾਸ਼ੀ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਬਾਰੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਫਿਰਕੂ ਲਾਣੇ ਦਾ ਨਕਲੀ-ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦਾ ਭਰੜਾਇਆ ਰਾਗ ਠੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਿੱਧੇ/ਅਸਿੱਧੇ ਢੰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਹਨਾਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਥਾਪੜਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਮਿਸਾਲਾਂ ਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਕਰ ਹਨ। ਇੱਕ 2008 ਵਿੱਚ ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਮਾਲੇਗਾਉਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 8 ਵਿਅਕਤੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸੌ ਦੇ ਕਰੀਬ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਿੰਦੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਾਧਵੀ ਪ੍ਰੱਗਿਆ ਸਿੰਘ ਠਾਕੁਰ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਸ੍ਰੀਕਾਂਤ ਪ੍ਰੋਹਿਤ, ਰਾਕੇਸ਼ ਧਾਵੜੇ, ਸੁਧਾਕਰ ਦਿਵੇਦੀ ਉਰਫ ਦਿਆਨੰਦ ਪਾਂਡੇ ਅਤੇ ਰਾਮੇਸ਼ ਉਪਾਧਿਆਏ ਨੂੰ ਸੀ.ਬੀ.ਆਈ. ਵੱਲੋਂ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਹੜਾ ਅੱਜ ਤੱਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ 2009 ਵਿੱਚ ਫੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵੱਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਰੌਲਾ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਰੁਣ ਜੇਤਲੀ ਸਮੇਤ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਚੌਧਰੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਡੈਪੂਟੇਸ਼ਨ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਗ ਪੱਤਰ ਸੌਂਪਦਿਆਂ, ਇਹ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਹਨ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ 2014 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜਿਵੇਂ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਟਿੱਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਹਾਲ ਫਾਂਸੀ 'ਤੇ ਲਟਕਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਮਾਲੇਗਾਉਂ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ ਟਿੱਕੇ ਇਹਨਾਂ ਹਿੰਦੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼-ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਭਾਂਡਾ, ਮਾਲੇਗਾਉਂ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪਬਲਿਕ ਪਰਾਸੀਕਿਊਟਰ (ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲ) ਰੋਹਿਣੀ ਸਲਿਆਣ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨ ਨੇ ਭੰਨਿਆ ਹੈ।
ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ''ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਣਯੋਗ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਮੁਜਰਮਾਂ 'ਤੇ ਇੱਜਤ ਹੱਤਕ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਖਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ ਦੇ ਤਕਾਜ਼ਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੈਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਟਿੰਗ ਏਜੰਸੀ (ਐਨ.ਆਈ.ਏ.) ਦੇ ਉਸ ਅਫਸਰ ਦਾ ਨਾਂ ਨਸ਼ਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਦੂਤ ਵਜੋਂ ਇਨਸਾਫ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਦਾ ਨਾਂ ਸ੍ਰੀ ਸੁਹਾਸ ਵਾਰਕੇ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਐਨ.ਆਈ.ਏ. ਦੀ ਮੁੰਬਈ ਬਰਾਂਚ ਦਾ ਐਸ.ਪੀ. ਹੈ।'' ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ''ਮੈਂ 12 ਜੂਨ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਕਿ ਉਹੀ ਅਫਸਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਪਰੋਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਆਈਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਬਜਾਇ ਹੋਰ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰੇਗਾ।'' ਇਹ ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨ ਮੁੰਬਈ ਹਾਈਕੋਰਟ ਰਾਹੀਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਸਲਿਆਣ ਵੱਲੋਂ ਅਖਬਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ''ਹਕੂਮਤ ਤਬਦੀਲੀ ਤੋਂ ਫੌਰੀ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਐਨ.ਆਈ.ਏ. ਅਫਸਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਰਮ ਪੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 12 ਜੂਨ ਨੂੰ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਮੈਨੂੰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੀ।'' ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਸਲਿਆਣ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨਰਮ ਪੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੇ ਅਮਲ 'ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਨਿਹੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਪਾ ਕੇ ਇੱਕ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਮੁਸਲਿਮ ਯਕੂਬ ਮੈਨਨ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ 'ਤੇ ਟੰਗਣ ਲਈ ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋਈ ਮੋਦੀ ਹਕੂਮਤ ਮਾਲੇਗਾਉਂ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤਾ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਧਮਾਕਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਦਰਜ਼ਨਾਂ ਨਿਹੱਥਿਆਂ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੂ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਤੁਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਜ਼ਾਹਰਾ ਮਿਸਾਲ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਸਨਾਤਨ ਸੰਸਥਾ ਨਾਂ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਨਾਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਗੋਆ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਹੀ ਇੱਕ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨੂੰ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਐਲਾਨਦਿਆਂ, ਇਸਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਸੀ.ਬੀ.ਆਈ. ਵੱਲੋਂ ਗੋਬਿੰਦ ਪਨਸਾਰੇ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁੰਨ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਦੇ ਬੜਬੋਲੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅਤੇ ਸੰਘ ਲਾਣੇ ਵਲੋਂ ਦੜ ਵੱਟੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਸਾਥੀ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਦੇ ਜਨਮ-ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
26 ਦਸੰਬਰ: ਸਾਥੀ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਦੇ ਜਨਮ-ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
ਲਮਕਵੇਂ ਲੋਕ-ਯੁੱਧ ਦੇ ਰਾਹ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰੋ
ਸਾਥੀ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਰਹਿਬਰ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 1920-21 ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ-ਵਿਰੋਧੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਪੈਰ ਧਰਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਕਤ ''ਪੂਰਬ ਦੇ ਮੁਲਕ'' (ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਮੁਲਕਾਂ) ਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਰੋਧੀ, ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕ ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਦੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚਾਂ ਦੇ ਠੋਸ ਨਕਸ਼ ਘੜਨ-ਤਰਾਸ਼ਣ ਦਾ ਮਹਾਨ ਲੈਨਿਨ ਵੱਲੋਂ ਸੌਂਪਿਆ ਕਾਰਜ ਦਰਪੇਸ਼ ਸੀ। ਸਾਥੀ ਮਾਓ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀਆਂ ਤਰਥੱਲੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰਕਸਵਾਦ-ਲੈਨਿਨਵਾਦ ਦਾ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਠੋਸ ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਸੰਜੋਗ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਕਮਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾਵਾਨ ਸੂਝ ਅਤੇ ਮੁਹਾਰਤ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿੰਦਿਆਂ ਨਵ-ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚਾਂ ਦੇ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਲਮਕਵੇਂ ਲੋਕ-ਯੁੱਧ ਦੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚਾਂ ਨੂੰ ਚਿਤਵਣ, ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਸ਼ਕਲ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਲਮਕਵੇਂ ਲੋਕ-ਯੁੱਧ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ, ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਮਾਰਕਸੀ-ਲੈਨਿਨੀ ਫੌਜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੇ ਮਹਾਨ ਦੇਣ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਰਕਸੀ-ਲੈਨਿਨੀ ਫੌਜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਟੀਸੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਨਿਵੇਕਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉੱਭਰਵੀਆਂ ਅਮਿੱਟ ਸਿਧਾਂਤਕ ਦੇਣਾਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਹੇਠ ਅਸੀਂ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਦੇ ਕਥਨਾਂ ਦੇ ਉਹ ਹਵਾਲੇ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ 1921 ਤੋਂ 1937 ਤੱਕ ਦੇ ਤਰਥੱਲੀਆਂ ਭਰੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਕੱਢਦੇ ਹੋਏ, ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਮੁਲਕਾਂ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਖਰੇਵਾਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਦੋਵਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੁਲਕਾਂ ਅੰਦਰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਯਾਨੀ ਆਮ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਲਮਕਵੇਂ ਯੁੱਧ ਦੀਆਂ ਯੁੱਧਨੀਤੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਵਖਰੇਵੇਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ, ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਰਾਹ— ਲਮਕਵੇਂ ਲੋਕ-ਯੁੱਧ ਦੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ— ਦੀਆਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਬੁਨਿਆਦਾਂ ਟਿੱਕਦਿਆਂ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਖਾਕਾ ਉਲੀਕਦਿਆਂ, ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਤਨਦੇਹੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ 'ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇਣ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਾਰਜ ਸੌਂਪਿਆ ਹੈ।
—ਸੰਪਾਦਕ)
''ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਤਾਕਤ ਰਾਹੀਂ ਸੱਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ, ਮਾਮਲੇ ਦਾ ਜੰਗ ਰਾਹੀਂ ਨਿਬੇੜਾ ਕਰਨਾ ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਸਰਬ-ਉੱਚ ਰੂਪ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਇਹ ਮਾਰਕਸੀ-ਲੈਨਿਨੀ ਅਸੂਲ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਚੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ।
ਅਸੂਲ ਚਾਹੇ ਉਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਅਭਿਆਸ ਅੰਦਰ ਇਸਦਾ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕ ਫਾਸ਼ਿਸ਼ਟ ਫਾਸ਼ੀ ਹਕੂਮਤ ਹੇਠ ਨਾ ਹੋਣ ਅਤੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਰਜੂਆ ਜਮਹੂਰੀਅਤ (ਨਾ ਕਿ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ) ਅਨੁਸਾਰ ਚੱਲਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਬਾਹਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੂਜੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਦਾਬੇ ਹੇਠ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਖੁਦ ਹੋਰਨਾਂ ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਾਨੂੰਨੀ ਘੋਲ ਦੇ ਲੰਮੇਰੇ ਅਰਸੇ ਰਾਹੀਂ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰੇ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰੇ ਅਤੇ ਇਉਂ, ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵਗਾਹ ਮਾਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਸੇ। ਇਹਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਆਲ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਹੜਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਥੜ੍ਹੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦਿਆਂ, ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਲੰਬੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਘੋਲਾਂ ਦੇ ਅਮਲ 'ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਕਾਨੂੰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਘੋਲ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਗੈਰ-ਹਿੰਸਕ (ਗੈਰ-ਫੌਜੀ) ਬਣਦੀ ਹੈ। ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀਆਂ ਜੰਗ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਿੱਢੀਆਂ ਸਾਮਰਾਜੀ ਜੰਗਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਨੀਤੀ ਆਪਣੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਪਿਛਾਖੜੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਦੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਜੰਗ ਜਿਹੜੀ ਉਹ ਲੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਘਰੋਗੀ ਜੰਗ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਜੰਗ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਆਰੰਭਣੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬੁਰਜੂਆਜੀ ਨਿਤਾਣੀ ਨਾ ਬਣ ਜਾਵੇ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਜਨਤਾ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਲੜਨ ਲਈ ਇਰਾਦਾ ਨਾ ਧਾਰੇ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪੇਂਡੂ ਜਨਤਾ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਇੱਛਤ ਮੱਦਦ ਮੁਹੱਈਆ ਨਾ ਕਰੇ। ਜਦੋਂ ਅਜਿਹੀ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਜੰਗ ਆਰੰਭਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਕਦਮੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਨਾ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ। ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਅਕਤੂਬਰ ਇਨਕਲਾਬ ਵੱਲੋਂ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਪਰ ਚੀਨ ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਮੁਲਕ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਇੱਕ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕ ਹੈ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਇਹ ਜਾਗੀਰੂ ਦਾਬੇ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਬਾਹਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੌਮੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਵਿਰਵਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਦਾਬੇ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਵਰਤਣ ਲਈ ਨਾ ਕੋਈ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਹੜਤਾਲ ਵਾਸਤੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਿਆਂ, ਇੱਥੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਜੰਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਘੋਲ ਦੇ ਇੱਕ ਲੰਮੇਰੇ ਅਰਸੇ ਰਾਹੀਂ ਗੁਜ਼ਰਦਿਆਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਣਾ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ ਬਣਦਾ ਹੈ।
.. .. ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਚੀਨ ਅਤੇ ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਵਖਰੇਵੇਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਅੰਦਰ ਜੰਗ ਘੋਲ ਦੀ ਮੁੱਖ ਸ਼ਕਲ ਹੈ ਅਤੇ ਫੌਜ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਦੂਜੀਆਂ ਸ਼ਕਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਘੋਲ ਬੇਹੱਦ ਅਹਿਮ ਅਤੇ ਅਸਲੋਂ ਅਣਸਰਦੀ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ। ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਜੰਗ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਣਾ ਹੈ। ਜੰਗ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਘੋਲ ਜੰਗ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ 4 ਮਈ 1919 ਅਤੇ 30 ਮਈ 1925 ਦਰਮਿਆਨ ਦੇ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਘੋਲਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧੇ ਜਾਂ ਅਸਿੱਧੇ ਜੰਗ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਬਿਠਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.. ..'' (ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ, ਜੰਗ ਅਤੇ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਗ੍ਰੰਥ-2, ਸਫਾ 219, 220, 221 ਜ਼ੋਰ ਸਾਡਾ)
''ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਚੀਨ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਹੈਸੀਅਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੋਵੇਗਾ।''
ਸਾਡੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੰਜ-ਛੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਅਰਥਾਤ 1921 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1926 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਮੁਹਿੰਮ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਨੁਕਤੇ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਕੜ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨ ਅੰਦਰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੀ ਸਰਬਉੱਚ ਅਹਿਮੀਅਤ ਜਾਂ ਜੰਗ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਤਾਕਤਾਂ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵੱਲ ਤਵੱਜੋ ਦੇਣ ਦੀ ਸਰਬਉੱਚ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਗਿਆ। ਉੱਤਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਵੱਲੋਂ ਫੌਜ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਜਿੱਤਣ ਵੱਲ ਤਵੱਜੋ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਪਰ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ 'ਤੇ ਇੱਕਪਾਸੜ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਜਦੋਂ ਕੌਮਿਨਤਾਂਗ ਪਿਛਾਖੜੀ ਮੋੜਾ ਕੱਟ ਗਈ, ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਤਹਿਸ਼-ਨਹਿਸ਼ ਹੋ ਗਈ।'' (ਜੰਗ ਅਤੇ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਗ੍ਰੰਥ-2, ਸਫਾ 222)
''ਸਿਆਸੀ ਤਾਕਤ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨਾਲੀ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਅਸੂਲ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਦੂਕ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕਾਂ ਉਠਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਪਾਰਟੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਹਾ ਕਿ ਉੱਤਰੀ ਚੀਨ ਅੰਦਰ ਅੱਠਵੀਂ ਰਾਹ ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਤਾਕਤਵਰ ਪਾਰਟੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਸਿਰਜੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਪਾਰਟੀ ਕਾਡਰ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਸਕੂਲ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਸਭਿਆਚਾਰ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਨਤਕ ਲਹਿਰਾਂ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਯੇਨਾਨ ਅੰਦਰ ਸਭ ਕੁੱਝ ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ..।'' (ਜੰਗ ਅਤੇ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਗ੍ਰੰਥ-2, ਸਫਾ 225)
''ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਸਾਨੂੰ 'ਜੰਗ ਦੀ ਸਰਬ-ਸ਼ਕਤੀਮਾਨਤਾ' ਦੇ ਵਕੀਲ ਕਹਿੰਦਿਆਂ, ਸਾਡਾ ਮਖੌਲ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜੰਗ ਦੀ ਸਰਬਸ਼ਕਤੀਮਾਨਤਾ ਦੇ ਵਕੀਲ ਹਾਂ। ਇਹ ਬੁਰੀ ਨਹੀਂ, ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਗੱਲ ਹੈ''.. (ਜੰਗ ਅਤੇ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਗ੍ਰੰਥ-2, ਸਫਾ 225)
0-0
ਲਮਕਵੇਂ ਲੋਕ-ਯੁੱਧ ਦੇ ਰਾਹ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰੋ
ਸਾਥੀ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਰਹਿਬਰ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 1920-21 ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ-ਵਿਰੋਧੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਪੈਰ ਧਰਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਕਤ ''ਪੂਰਬ ਦੇ ਮੁਲਕ'' (ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਮੁਲਕਾਂ) ਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿਰੋਧੀ, ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕ ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਦੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚਾਂ ਦੇ ਠੋਸ ਨਕਸ਼ ਘੜਨ-ਤਰਾਸ਼ਣ ਦਾ ਮਹਾਨ ਲੈਨਿਨ ਵੱਲੋਂ ਸੌਂਪਿਆ ਕਾਰਜ ਦਰਪੇਸ਼ ਸੀ। ਸਾਥੀ ਮਾਓ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀਆਂ ਤਰਥੱਲੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰਕਸਵਾਦ-ਲੈਨਿਨਵਾਦ ਦਾ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਠੋਸ ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਸੰਜੋਗ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਕਮਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾਵਾਨ ਸੂਝ ਅਤੇ ਮੁਹਾਰਤ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿੰਦਿਆਂ ਨਵ-ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚਾਂ ਦੇ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਲਮਕਵੇਂ ਲੋਕ-ਯੁੱਧ ਦੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚਾਂ ਨੂੰ ਚਿਤਵਣ, ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਸ਼ਕਲ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਲਮਕਵੇਂ ਲੋਕ-ਯੁੱਧ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ, ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਮਾਰਕਸੀ-ਲੈਨਿਨੀ ਫੌਜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੇ ਮਹਾਨ ਦੇਣ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਰਕਸੀ-ਲੈਨਿਨੀ ਫੌਜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਟੀਸੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਨਿਵੇਕਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉੱਭਰਵੀਆਂ ਅਮਿੱਟ ਸਿਧਾਂਤਕ ਦੇਣਾਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਹੇਠ ਅਸੀਂ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਦੇ ਕਥਨਾਂ ਦੇ ਉਹ ਹਵਾਲੇ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ 1921 ਤੋਂ 1937 ਤੱਕ ਦੇ ਤਰਥੱਲੀਆਂ ਭਰੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਕੱਢਦੇ ਹੋਏ, ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਮੁਲਕਾਂ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਖਰੇਵਾਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਦੋਵਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੁਲਕਾਂ ਅੰਦਰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਯਾਨੀ ਆਮ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਲਮਕਵੇਂ ਯੁੱਧ ਦੀਆਂ ਯੁੱਧਨੀਤੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਵਖਰੇਵੇਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ, ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਰਾਹ— ਲਮਕਵੇਂ ਲੋਕ-ਯੁੱਧ ਦੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ— ਦੀਆਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਬੁਨਿਆਦਾਂ ਟਿੱਕਦਿਆਂ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਖਾਕਾ ਉਲੀਕਦਿਆਂ, ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਤਨਦੇਹੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ 'ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇਣ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਾਰਜ ਸੌਂਪਿਆ ਹੈ।
—ਸੰਪਾਦਕ)
''ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਤਾਕਤ ਰਾਹੀਂ ਸੱਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ, ਮਾਮਲੇ ਦਾ ਜੰਗ ਰਾਹੀਂ ਨਿਬੇੜਾ ਕਰਨਾ ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਸਰਬ-ਉੱਚ ਰੂਪ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਇਹ ਮਾਰਕਸੀ-ਲੈਨਿਨੀ ਅਸੂਲ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਚੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ।
ਅਸੂਲ ਚਾਹੇ ਉਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਅਭਿਆਸ ਅੰਦਰ ਇਸਦਾ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕ ਫਾਸ਼ਿਸ਼ਟ ਫਾਸ਼ੀ ਹਕੂਮਤ ਹੇਠ ਨਾ ਹੋਣ ਅਤੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਰਜੂਆ ਜਮਹੂਰੀਅਤ (ਨਾ ਕਿ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ) ਅਨੁਸਾਰ ਚੱਲਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਬਾਹਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੂਜੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਦਾਬੇ ਹੇਠ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਇ, ਖੁਦ ਹੋਰਨਾਂ ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਾਨੂੰਨੀ ਘੋਲ ਦੇ ਲੰਮੇਰੇ ਅਰਸੇ ਰਾਹੀਂ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰੇ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰੇ ਅਤੇ ਇਉਂ, ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵਗਾਹ ਮਾਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਸੇ। ਇਹਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਆਲ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਹੜਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਥੜ੍ਹੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦਿਆਂ, ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਲੰਬੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਘੋਲਾਂ ਦੇ ਅਮਲ 'ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਕਾਨੂੰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਘੋਲ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਗੈਰ-ਹਿੰਸਕ (ਗੈਰ-ਫੌਜੀ) ਬਣਦੀ ਹੈ। ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀਆਂ ਜੰਗ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਿੱਢੀਆਂ ਸਾਮਰਾਜੀ ਜੰਗਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਨੀਤੀ ਆਪਣੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਪਿਛਾਖੜੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਦੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਜੰਗ ਜਿਹੜੀ ਉਹ ਲੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਘਰੋਗੀ ਜੰਗ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਜੰਗ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਆਰੰਭਣੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬੁਰਜੂਆਜੀ ਨਿਤਾਣੀ ਨਾ ਬਣ ਜਾਵੇ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਜਨਤਾ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਲੜਨ ਲਈ ਇਰਾਦਾ ਨਾ ਧਾਰੇ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪੇਂਡੂ ਜਨਤਾ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਇੱਛਤ ਮੱਦਦ ਮੁਹੱਈਆ ਨਾ ਕਰੇ। ਜਦੋਂ ਅਜਿਹੀ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਜੰਗ ਆਰੰਭਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਕਦਮੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਨਾ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ। ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਅਕਤੂਬਰ ਇਨਕਲਾਬ ਵੱਲੋਂ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਪਰ ਚੀਨ ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਮੁਲਕ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਇੱਕ ਅਰਧ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਰਧ-ਜਾਗੀਰੂ ਮੁਲਕ ਹੈ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਇਹ ਜਾਗੀਰੂ ਦਾਬੇ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਬਾਹਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੌਮੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਵਿਰਵਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਦਾਬੇ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਵਰਤਣ ਲਈ ਨਾ ਕੋਈ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਹੜਤਾਲ ਵਾਸਤੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਿਆਂ, ਇੱਥੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਜੰਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਘੋਲ ਦੇ ਇੱਕ ਲੰਮੇਰੇ ਅਰਸੇ ਰਾਹੀਂ ਗੁਜ਼ਰਦਿਆਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਣਾ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ ਬਣਦਾ ਹੈ।
.. .. ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਚੀਨ ਅਤੇ ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਮੁਲਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਵਖਰੇਵੇਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਅੰਦਰ ਜੰਗ ਘੋਲ ਦੀ ਮੁੱਖ ਸ਼ਕਲ ਹੈ ਅਤੇ ਫੌਜ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਦੂਜੀਆਂ ਸ਼ਕਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਘੋਲ ਬੇਹੱਦ ਅਹਿਮ ਅਤੇ ਅਸਲੋਂ ਅਣਸਰਦੀ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ। ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਜੰਗ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਣਾ ਹੈ। ਜੰਗ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਘੋਲ ਜੰਗ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ 4 ਮਈ 1919 ਅਤੇ 30 ਮਈ 1925 ਦਰਮਿਆਨ ਦੇ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਘੋਲਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧੇ ਜਾਂ ਅਸਿੱਧੇ ਜੰਗ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਬਿਠਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.. ..'' (ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ, ਜੰਗ ਅਤੇ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਗ੍ਰੰਥ-2, ਸਫਾ 219, 220, 221 ਜ਼ੋਰ ਸਾਡਾ)
''ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਚੀਨ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਹੈਸੀਅਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੋਵੇਗਾ।''
ਸਾਡੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੰਜ-ਛੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਅਰਥਾਤ 1921 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1926 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਮੁਹਿੰਮ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਨੁਕਤੇ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਕੜ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨ ਅੰਦਰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੀ ਸਰਬਉੱਚ ਅਹਿਮੀਅਤ ਜਾਂ ਜੰਗ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਤਾਕਤਾਂ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਅਪੇਚਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵੱਲ ਤਵੱਜੋ ਦੇਣ ਦੀ ਸਰਬਉੱਚ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਗਿਆ। ਉੱਤਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਵੱਲੋਂ ਫੌਜ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਜਿੱਤਣ ਵੱਲ ਤਵੱਜੋ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਪਰ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ 'ਤੇ ਇੱਕਪਾਸੜ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਜਦੋਂ ਕੌਮਿਨਤਾਂਗ ਪਿਛਾਖੜੀ ਮੋੜਾ ਕੱਟ ਗਈ, ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਤਹਿਸ਼-ਨਹਿਸ਼ ਹੋ ਗਈ।'' (ਜੰਗ ਅਤੇ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਗ੍ਰੰਥ-2, ਸਫਾ 222)
''ਸਿਆਸੀ ਤਾਕਤ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨਾਲੀ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਅਸੂਲ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਦੂਕ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦੂਕਾਂ ਉਠਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਪਾਰਟੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਹਾ ਕਿ ਉੱਤਰੀ ਚੀਨ ਅੰਦਰ ਅੱਠਵੀਂ ਰਾਹ ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਤਾਕਤਵਰ ਪਾਰਟੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਸਿਰਜੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਪਾਰਟੀ ਕਾਡਰ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਸਕੂਲ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਸਭਿਆਚਾਰ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਨਤਕ ਲਹਿਰਾਂ ਸਿਰਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਯੇਨਾਨ ਅੰਦਰ ਸਭ ਕੁੱਝ ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ..।'' (ਜੰਗ ਅਤੇ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਗ੍ਰੰਥ-2, ਸਫਾ 225)
''ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਸਾਨੂੰ 'ਜੰਗ ਦੀ ਸਰਬ-ਸ਼ਕਤੀਮਾਨਤਾ' ਦੇ ਵਕੀਲ ਕਹਿੰਦਿਆਂ, ਸਾਡਾ ਮਖੌਲ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜੰਗ ਦੀ ਸਰਬਸ਼ਕਤੀਮਾਨਤਾ ਦੇ ਵਕੀਲ ਹਾਂ। ਇਹ ਬੁਰੀ ਨਹੀਂ, ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਗੱਲ ਹੈ''.. (ਜੰਗ ਅਤੇ ਯੁੱਧਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਗ੍ਰੰਥ-2, ਸਫਾ 225)
0-0
ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦਾ ਅਰਥ
ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦਾ ਅਰਥ
ਆਓ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਬਣੀਏ
-ਬਲਵਿੰਦਰ ਮੰਗੂਵਾਲ
ਇਹ ਵਰ੍ਹਾ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ, ਫੇਰੂ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਾਕਾ, ਵੱਲਾ ਪੁਲ ਦਾ ਸਾਕਾ, 23 ਨੰਬਰ ਰਸਾਲੇ, ਸਿੰਘਾਪੁਰ ਦੀ ਬਗਾਵਤ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਸਮੇਤ ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦਾ ਵਰ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਅਰਥ ਮਹਿਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਚੰਦ ਸ਼ਬਦ ਤਕਰੀਰਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਫੁਲ ਅਰਪਣ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਫੋਕੀ ਤਸੱਲੀ ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੌ ਸਵਾ ਸੌ ਸਾਲ ਪਿਛਾਂਹ ਵੱਲ ਝਾਤ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਭਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨੂੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਇਥੇ ਕਾਲ, ਪਲੇਗ, ਭੁੱਖਮਰੀ, ਗਰੀਬੀ, ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ, ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰੀ, ਜਾਤ-ਪਾਤੀ ਵਿਤਕਰਾ ਆਦਿ ਅਲਾਮਤਾਂ ਵਧ-ਫੈਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਮੌਕੇ ਅੱਜ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਵਧੇਰੇ ਸਪਸ਼ਟ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਪਛਾਣ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਗੋਰੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮ ਦੂਰ ਦੇਸ਼ੋ ਚੱਲ ਕੇ ਇੱਥੇ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਥੋਂ ਦਾ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਲਾਣਾ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲੈਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਕਦੇ ਕੂਕਾ ਲਹਿਰ, ਕਦੇ ਪੱਗੜੀ ਸੰਭਾਲ ਜੱਟਾ ਲਹਿਰ ਦੇ ਰੂਪਾਂ 'ਚ ਲਹਿਰਾਂ ਉੱਠਦੀਆਂ ਤੇ ਲੜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭੇ ਦਾ 23 ਮਈ 1896 ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਰਾਭਾ ਵਿਖੇ ਸ. ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਤੇ ਬੀਬੀ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰੇ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਦਰਦ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ। ਉਸ ਵਕਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਪਰੋਕਤ ਹਾਲਤਾਂ ਚਰਮ ਸੀਮਾ 'ਤੇ ਸਨ। ਖੇਤੀ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਕੁਦਰਤ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮੜ੍ਹੇ ਜ਼ਮੀਨੀ-ਮਾਲੇਏ ਅਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹੀਂ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜੀਣਾ ਦੁੱਭਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪੇਟ ਦੀ ਭੁੱਖ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਵਾਸਤੇ ਲੋਕ ਚੰਦ ਛਿੱਲੜਾਂ ਲਈ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਕੇ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਕਾਇਮ ਕਰਨ 'ਚ ਜੰਗਾਂ ਦਾ ਚਾਰਾ ਬਣਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਸਨ। ਕੁਝ ਅਮਰੀਕਾ, ਕਨੈਡਾ ਜਾ ਕੇ ਰੇਲਵੇ ਲਾਇਨਾਂ ਵਿਛਾਉਣ, ਕੁਝ ਲੱਕੜ ਕੱਟਣ-ਚੀਰਨ ਦੀਆਂ ਮਿਲਾਂ ਵਿਚ ਤੇ ਕੁਝ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਲਕ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਕੰਮ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੜਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਪੜਾ੍ਹਈ ਵਿੱਚ ਤੇਜ ਤਰਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾ ਪੁੱਜਿਆ।
ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਮਿਹਨਤ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਕੇ ਵੀ ਤਾਹਨੇ ਮਿਹਣੇ ਸੁਣਨੇ ਪੈਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਹਲੂਣਾ ਆਇਆ ਤੇ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਗ਼ੁਲਾਮ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਇੱਜਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਹਨਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਲਾਹਾਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਂਣ ਲਈ ਹਿੰਦ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਪੈਸੇਫਿਕ ਕੋਸਟ ਨਾਂਅ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਖੜ੍ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿਧੀ ਮਿਲੀ। ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਵੀ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਪਣਾਈਆਂ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀ ਸਨ ਅਪਣਾਈਆ ਇੱਕ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਤੇ ਧਰੋਹ ਕਮਾ ਰਹੀ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਦਲਾਲ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਹਿੱਤ ਪਾਲਕ ਹੈ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲੀ ਪੋਸੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਵਰਤਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸੰਦ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਇਹ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲ ਹੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਆ ਕੇ ਫੌਜੀ ਛਾਉਂਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਕੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਗ਼ਾਵਤ(ਜਿਸ ਨੂੰ ਗ਼ਦਰ ਕਰਨਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ) ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਅਮਲ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦਾ ਅਸੂਲ ਲਿਆਦਾ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਧਰਮ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਵਖਰਿਆਉਦਿਆ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੌਮਪ੍ਰਸਤੀ ਦਾ ਜ਼ਜ਼ਬਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਸਭਨਾਂ ਧਰਮਾਂ, ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਕੌਮ ਦੀ ਖਾਤਰ ਜਬਰ ਤਸ਼ੱਸ਼ਦ ਝੱਲਦਿਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਿਆ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰਤਾ ਦੇਣ ਤੇ ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸਭਨਾ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਵਿਦਿਆ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਉਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਬਰਾਬਰੀ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦਾਂ 'ਤੇ ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਦਿਆਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਰਾਹੀਂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਰਤਾਨਵੀ ਗੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ।
ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ 'ਚ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਭਾਵੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਸਿਆਸੀ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਭਕਨਾ ਸਰਾਭੇ ਨੂੰ 'ਬਾਲ ਜਰਨੈਲ' ਕਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀ ਆਪਣੇ ਮਿਥੇ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵੱਲ ਚੱਲੇ ਤੇ ਇਥੇ ਆ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖਾਤਰ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਫੰਦੇ ਤੇ ਝੂਲ ਗਏ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਾਏ ਪੂਰਨਿਆਂ 'ਤੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਸਰਾਭੇ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਿਆਸੀ ਗੁਰੂ ਕਬੂਲਦਿਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਜਾਮ ਪੀਤਾ ਗਿਆ।
ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਉੱਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰਿਆਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੁਆਲ ਹਨ ਕਿ 1947 ਵਿੱਚ ਜੋ ਸੱਤਾ ਬਦਲੀ ਹੋਈ, ਕੀ ਉਹ ਅਸਲੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੀ? ਕੀ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਅਸਲੀ ਹੈ? ਕੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰੀ ਮਿਲੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ! ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਦਲਾਲ-ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰੂ ਲਾਣੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲਿਆ ਕੇ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦਾ ਘੱਟਾ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਕੌਮੀ ਮੁਕਤੀ ਲਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਲੀਹੋਂ ਲਾਹਿਆ ਹੈ, ਫਿਰਕੂ-ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਹਨੇਰਗਰਦੀ ਫੈਲਾ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਟੋਟੇ ਟੋਟੇ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਧਰਮ-ਜਾਤ ਅਤੇ ਬੋਲੀ-ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਉਣ ਦੇ ਬੀਜ ਬੀਜੇ ਹਨ।
ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ਅੰਦਰ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦਲਾਲ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੰਗਲ, ਜ਼ਮੀਨਾਂ, ਦਰਿਆਵਾਂ, ਪਹਾੜਾਂ, ਖਣਿਜਾਂ, ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਅੱਗੇ ਪਰੋਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਲਾਣੇ ਨੂੰ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਲ-ਵਰੇਸ ਨੂੰ ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ 'ਚ ਧੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਿਆਂ, ਗੈਂਗਵਾਰ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ, ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ੀ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੁਢਾਪੇ ਨੂੰ ਰੋਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਆਰਥਿਕ ਪਾੜਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ 'ਚ ਬੇ-ਥਾਹ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮੀਰਾਂ ਕੋਲ ਧਨ ਦੌਲਤਾਂ ਦੇ ਅੰਬਾਰ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀਆਂ ਕਾਰਨ ਫਾਹੇ ਲੈ ਕੇ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਪੀ ਕੇ, ਨਹਿਰਾਂ 'ਚ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਗੰਧਲ ਚੌਦੇਂ ਹੈ। ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸੀ ਟੋਲੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੋਹੀਂ ਹੱਥੀ ਲੁੱਟ ਰਹੇ ਹਨ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਫਿਰਕੂ ਫਸਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਧੂਹ ਕੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਤੋੜ ਮਰੋੜ ਕੇ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਭਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਰਮ-ਕਾਢਾਂ ਭਰੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਉੱਪਰ ਲੱਦਣ ਲਈ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਸੁਰ ਨੂੰ ਨੱਪਣ ਲਈ ਕਾਤਲੀ ਫਿਰਕੂ ਟੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਕਸਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਮਾਜਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੇ ਰੋਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸ਼ਲੀਲ, ਢਾਹੂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰ ਸਾਹਿਤ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਦਲਦਲ 'ਚ ਧੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮੁਲਕ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਆਪਾ-ਨਿਰਣੇ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਲਈ ਕਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਮੜ੍ਹੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਰਧ-ਸੈਨਿਕ ਬਲ, ਸੈਨਿਕ ਬਲ, ਸਪੈਸ਼ਲ ਫੋਰਸਾਂ, ਹਵਾਈ ਫੌਜਾਂ ਝੋਕ ਕੇ ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਚੱਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਸਾਥੋਂ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਉਹਨਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਲੀਡਰਾਂ ਤੋ ਖ਼ਬਰਦਾਰ ਹੋ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜੋ ਗ਼ਦਰੀ ਸੂਰਬੀਰ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਬੁਰਕੇ ਹੇਠ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ-ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਦੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦੰਭ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਾਡੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਬਦੀਲੀ ਤੋਂ ਭਟਕਾਉਣ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵਰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ, ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਭਰਿਆ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜਣ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਲਏ ਸਨ।
ਕੀ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਅਸੀਂ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਅਖੌਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 68 ਸਾਲ ਬਾਦ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਲਈ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਪੜ ਵੇਲਦੇ ਹਨ। ਲੱਖਾਂ ਹੀ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੋਣ ਵਾਸਤੇ ਨਾ ਸੱਨਅਤਾਂ ਲੱਗੀਆਂ, ਨਾ ਹੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਨੇ। ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਤਰਥੱਲੀਆਂ ਮਚਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜੀ ਬੇਗਾਨਗੀ, ਮਾਯੂਸੀ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈ ਪਈ ਹੈ। ਉੱਚ ਵਿਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਲਿਆਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਿਸਮਾਨੀ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪਿਛਾਹ ਖਿਚੂ ਤਾਕਤਾਂ ਵਲੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਲੋਂ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਕੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗੇ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਸਕਣ। ਸਾਡੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜੀ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਾਂਮੱਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਕਮਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਨੌਜਵਾਨ ਆਪਣੇ ਵਿਰਸੇ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰ ਲੈਣ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਲੁੱਟ ਜਬਰ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ 'ਤੇ ਟਿਕਿਆ ਰਾਜਭਾਗ ਖਤਰੇ ਮੂੰਹ ਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸੋ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ''ਨੌਜਵਾਨੋਂ ਜਾਗੋ! ਉਠੋਂ!! ਸੁੱਤਿਆ ਨੂੰ ਜੁਗ ਬੀਤ ਗਏ!!!'' ਇਹਨਾਂ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕੋਝੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋਂ। ਲੁੱਟ ਜਬਰ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ 'ਤੇ ਟਿਕੇ ਇਸ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਅਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧੋ ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਅਸਲ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਵਾਰਸ ਕਹਾ ਸਕਾਂਗੇ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਸੁਆਲ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਏਸ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਨਾਲ ਸਹਿੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਜੀਵਨ ਕਟੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਾਂ ਅਜੋਕੇ ਗਲੇ-ਸੜੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਦੇ ਰਾਹੀ ਬਣਨਾ ਹੈ।
ਆਓ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਬਣੀਏ
-ਬਲਵਿੰਦਰ ਮੰਗੂਵਾਲ
ਇਹ ਵਰ੍ਹਾ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ, ਫੇਰੂ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਾਕਾ, ਵੱਲਾ ਪੁਲ ਦਾ ਸਾਕਾ, 23 ਨੰਬਰ ਰਸਾਲੇ, ਸਿੰਘਾਪੁਰ ਦੀ ਬਗਾਵਤ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਸਮੇਤ ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦਾ ਵਰ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਅਰਥ ਮਹਿਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਚੰਦ ਸ਼ਬਦ ਤਕਰੀਰਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਫੁਲ ਅਰਪਣ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਫੋਕੀ ਤਸੱਲੀ ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੌ ਸਵਾ ਸੌ ਸਾਲ ਪਿਛਾਂਹ ਵੱਲ ਝਾਤ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਭਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨੂੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਇਥੇ ਕਾਲ, ਪਲੇਗ, ਭੁੱਖਮਰੀ, ਗਰੀਬੀ, ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ, ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰੀ, ਜਾਤ-ਪਾਤੀ ਵਿਤਕਰਾ ਆਦਿ ਅਲਾਮਤਾਂ ਵਧ-ਫੈਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਮੌਕੇ ਅੱਜ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਵਧੇਰੇ ਸਪਸ਼ਟ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਪਛਾਣ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਗੋਰੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਾਕਮ ਦੂਰ ਦੇਸ਼ੋ ਚੱਲ ਕੇ ਇੱਥੇ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਥੋਂ ਦਾ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਲਾਣਾ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲੈਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਕਦੇ ਕੂਕਾ ਲਹਿਰ, ਕਦੇ ਪੱਗੜੀ ਸੰਭਾਲ ਜੱਟਾ ਲਹਿਰ ਦੇ ਰੂਪਾਂ 'ਚ ਲਹਿਰਾਂ ਉੱਠਦੀਆਂ ਤੇ ਲੜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭੇ ਦਾ 23 ਮਈ 1896 ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਰਾਭਾ ਵਿਖੇ ਸ. ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਤੇ ਬੀਬੀ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰੇ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਦਰਦ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ। ਉਸ ਵਕਤ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਪਰੋਕਤ ਹਾਲਤਾਂ ਚਰਮ ਸੀਮਾ 'ਤੇ ਸਨ। ਖੇਤੀ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਕੁਦਰਤ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮੜ੍ਹੇ ਜ਼ਮੀਨੀ-ਮਾਲੇਏ ਅਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹੀਂ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜੀਣਾ ਦੁੱਭਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪੇਟ ਦੀ ਭੁੱਖ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਵਾਸਤੇ ਲੋਕ ਚੰਦ ਛਿੱਲੜਾਂ ਲਈ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਕੇ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਕਾਇਮ ਕਰਨ 'ਚ ਜੰਗਾਂ ਦਾ ਚਾਰਾ ਬਣਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਸਨ। ਕੁਝ ਅਮਰੀਕਾ, ਕਨੈਡਾ ਜਾ ਕੇ ਰੇਲਵੇ ਲਾਇਨਾਂ ਵਿਛਾਉਣ, ਕੁਝ ਲੱਕੜ ਕੱਟਣ-ਚੀਰਨ ਦੀਆਂ ਮਿਲਾਂ ਵਿਚ ਤੇ ਕੁਝ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਲਕ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਕੰਮ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੜਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਪੜਾ੍ਹਈ ਵਿੱਚ ਤੇਜ ਤਰਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾ ਪੁੱਜਿਆ।
ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਮਿਹਨਤ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਕੇ ਵੀ ਤਾਹਨੇ ਮਿਹਣੇ ਸੁਣਨੇ ਪੈਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਹਲੂਣਾ ਆਇਆ ਤੇ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਗ਼ੁਲਾਮ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਇੱਜਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਹਨਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਲਾਹਾਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਂਣ ਲਈ ਹਿੰਦ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਪੈਸੇਫਿਕ ਕੋਸਟ ਨਾਂਅ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਖੜ੍ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿਧੀ ਮਿਲੀ। ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਵੀ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਪਣਾਈਆਂ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਹੀ ਸਨ ਅਪਣਾਈਆ ਇੱਕ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਤੇ ਧਰੋਹ ਕਮਾ ਰਹੀ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਦਲਾਲ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਹਿੱਤ ਪਾਲਕ ਹੈ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲੀ ਪੋਸੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਵਰਤਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸੰਦ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਇਹ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲ ਹੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਆ ਕੇ ਫੌਜੀ ਛਾਉਂਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਕੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਗ਼ਾਵਤ(ਜਿਸ ਨੂੰ ਗ਼ਦਰ ਕਰਨਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ) ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਅਮਲ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦਾ ਅਸੂਲ ਲਿਆਦਾ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਧਰਮ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਮਾਮਲਾ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਵਖਰਿਆਉਦਿਆ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੌਮਪ੍ਰਸਤੀ ਦਾ ਜ਼ਜ਼ਬਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਸਭਨਾਂ ਧਰਮਾਂ, ਜਾਤਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਕੌਮ ਦੀ ਖਾਤਰ ਜਬਰ ਤਸ਼ੱਸ਼ਦ ਝੱਲਦਿਆਂ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਿਆ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰਤਾ ਦੇਣ ਤੇ ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸਭਨਾ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਵਿਦਿਆ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਉਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਬਰਾਬਰੀ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦਾਂ 'ਤੇ ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਦਿਆਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਰਾਹੀਂ ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਰਤਾਨਵੀ ਗੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ।
ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ 'ਚ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਭਾਵੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਸਿਆਸੀ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਭਕਨਾ ਸਰਾਭੇ ਨੂੰ 'ਬਾਲ ਜਰਨੈਲ' ਕਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀ ਆਪਣੇ ਮਿਥੇ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵੱਲ ਚੱਲੇ ਤੇ ਇਥੇ ਆ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖਾਤਰ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਫੰਦੇ ਤੇ ਝੂਲ ਗਏ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਾਏ ਪੂਰਨਿਆਂ 'ਤੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਸਰਾਭੇ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਿਆਸੀ ਗੁਰੂ ਕਬੂਲਦਿਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਜਾਮ ਪੀਤਾ ਗਿਆ।
ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਉੱਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰਿਆਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੁਆਲ ਹਨ ਕਿ 1947 ਵਿੱਚ ਜੋ ਸੱਤਾ ਬਦਲੀ ਹੋਈ, ਕੀ ਉਹ ਅਸਲੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੀ? ਕੀ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਅਸਲੀ ਹੈ? ਕੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰੀ ਮਿਲੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ! ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਦਲਾਲ-ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰੂ ਲਾਣੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲਿਆ ਕੇ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦਾ ਘੱਟਾ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਕੌਮੀ ਮੁਕਤੀ ਲਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਲੀਹੋਂ ਲਾਹਿਆ ਹੈ, ਫਿਰਕੂ-ਜਨੂੰਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਹਨੇਰਗਰਦੀ ਫੈਲਾ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਟੋਟੇ ਟੋਟੇ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਧਰਮ-ਜਾਤ ਅਤੇ ਬੋਲੀ-ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਉਣ ਦੇ ਬੀਜ ਬੀਜੇ ਹਨ।
ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ਅੰਦਰ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦਲਾਲ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੰਗਲ, ਜ਼ਮੀਨਾਂ, ਦਰਿਆਵਾਂ, ਪਹਾੜਾਂ, ਖਣਿਜਾਂ, ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਅੱਗੇ ਪਰੋਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਲਾਣੇ ਨੂੰ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਲ-ਵਰੇਸ ਨੂੰ ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ 'ਚ ਧੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਿਆਂ, ਗੈਂਗਵਾਰ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ, ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ੀ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੁਢਾਪੇ ਨੂੰ ਰੋਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਆਰਥਿਕ ਪਾੜਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ 'ਚ ਬੇ-ਥਾਹ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮੀਰਾਂ ਕੋਲ ਧਨ ਦੌਲਤਾਂ ਦੇ ਅੰਬਾਰ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀਆਂ ਕਾਰਨ ਫਾਹੇ ਲੈ ਕੇ, ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਪੀ ਕੇ, ਨਹਿਰਾਂ 'ਚ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਗੰਧਲ ਚੌਦੇਂ ਹੈ। ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਸਿਆਸੀ ਟੋਲੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੋਹੀਂ ਹੱਥੀ ਲੁੱਟ ਰਹੇ ਹਨ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਫਿਰਕੂ ਫਸਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਧੂਹ ਕੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਤੋੜ ਮਰੋੜ ਕੇ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਭਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਰਮ-ਕਾਢਾਂ ਭਰੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਉੱਪਰ ਲੱਦਣ ਲਈ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਦੀ ਸੁਰ ਨੂੰ ਨੱਪਣ ਲਈ ਕਾਤਲੀ ਫਿਰਕੂ ਟੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਕਸਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਮਾਜਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੇ ਰੋਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸ਼ਲੀਲ, ਢਾਹੂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰ ਸਾਹਿਤ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਦਲਦਲ 'ਚ ਧੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮੁਲਕ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਆਪਾ-ਨਿਰਣੇ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਲਈ ਕਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਮੜ੍ਹੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਰਧ-ਸੈਨਿਕ ਬਲ, ਸੈਨਿਕ ਬਲ, ਸਪੈਸ਼ਲ ਫੋਰਸਾਂ, ਹਵਾਈ ਫੌਜਾਂ ਝੋਕ ਕੇ ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਚੱਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਸਾਥੋਂ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਉਹਨਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਲੀਡਰਾਂ ਤੋ ਖ਼ਬਰਦਾਰ ਹੋ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜੋ ਗ਼ਦਰੀ ਸੂਰਬੀਰ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਬੁਰਕੇ ਹੇਠ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ-ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਦੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦੰਭ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਾਡੇ ਕਿਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰੋਹ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਬਦੀਲੀ ਤੋਂ ਭਟਕਾਉਣ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵਰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ, ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਭਰਿਆ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜਣ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਲਏ ਸਨ।
ਕੀ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਅਸੀਂ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਅਖੌਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 68 ਸਾਲ ਬਾਦ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਲਈ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਪੜ ਵੇਲਦੇ ਹਨ। ਲੱਖਾਂ ਹੀ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੋਣ ਵਾਸਤੇ ਨਾ ਸੱਨਅਤਾਂ ਲੱਗੀਆਂ, ਨਾ ਹੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਨੇ। ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਤਰਥੱਲੀਆਂ ਮਚਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜੀ ਬੇਗਾਨਗੀ, ਮਾਯੂਸੀ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈ ਪਈ ਹੈ। ਉੱਚ ਵਿਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਲਿਆਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਿਸਮਾਨੀ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪਿਛਾਹ ਖਿਚੂ ਤਾਕਤਾਂ ਵਲੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਲੋਂ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਕੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਫਿਰਕੂ ਦੰਗੇ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਸਕਣ। ਸਾਡੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜੀ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਾਂਮੱਤੀ ਵਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਕਮਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਨੌਜਵਾਨ ਆਪਣੇ ਵਿਰਸੇ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰ ਲੈਣ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਲੁੱਟ ਜਬਰ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ 'ਤੇ ਟਿਕਿਆ ਰਾਜਭਾਗ ਖਤਰੇ ਮੂੰਹ ਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸੋ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ''ਨੌਜਵਾਨੋਂ ਜਾਗੋ! ਉਠੋਂ!! ਸੁੱਤਿਆ ਨੂੰ ਜੁਗ ਬੀਤ ਗਏ!!!'' ਇਹਨਾਂ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕੋਝੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋਂ। ਲੁੱਟ ਜਬਰ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ 'ਤੇ ਟਿਕੇ ਇਸ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਅਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧੋ ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਅਸਲ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਵਾਰਸ ਕਹਾ ਸਕਾਂਗੇ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਸੁਆਲ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਏਸ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਨਾਲ ਸਹਿੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਜੀਵਨ ਕਟੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਾਂ ਅਜੋਕੇ ਗਲੇ-ਸੜੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਦੇ ਰਾਹੀ ਬਣਨਾ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ 'ਚ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਭੜਕਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹੈ— ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ
ਦੇਸ਼ 'ਚ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਭੜਕਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹੈ— ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ
-ਦਲਜੀਤ
ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਵੀ ਪਾਸ਼ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ, ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪਾਸ਼ ਯਾਦਗਾਰੀ ਟਰੱਸਟ ਵੱਲੋਂ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯਾਦਗਾਰ ਹਾਲ ਜਲੰਧਰ ਵਿਖੇ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬੁਲਾਰੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਿਕਾ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਕੋਲ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਅਮੁੱਲਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਆਪਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲਾ ਪਾਸ਼ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਿਸੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੇ ਉਸ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਮਾਰਨਾ ਸੀ। ਇਹ ਹਕੂਮਤਾਂ ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਕੀ ਖੁਦ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਤੋਂ ਲਾਂਭੇ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਨੂੰ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਹੀਰੋ ਵਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਇੱਕ ਲੀਡਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ, ਰਿਕਸ਼ੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ, ਕਿਰਤੀ-ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਕੇ ਅਮੀਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਹੀਰੋ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਹਕੂਮਤਾਂ ਦੀ ਸੋਚੀ ਸਮਝੀ ਚਾਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗਰੀਬਾਂ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਵੀ ਗੁਣ ਨੂੰ ਉਭਾਰ ਕੇ ਦਿਖਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਟ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟਰੋਨਿਕ ਮੀਡੀਆ ਸਭ ਕੁੱਝ ਅੰਬਾਨੀਆਂ, ਅਡਾਨੀਆਂ ਵਰਗੇ ਉੱਚ-ਵਰਗ ਦੇ ਅਮੀਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆ ਨੇ ਹਥਿਆਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੋਝੇ ਮਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਖਾਤਰ ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਢਾਹੁਣੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਰ ਸਾਲ 'ਰਮਾਇਣ' ਅਤੇ 'ਮਹਾਂਭਾਰਤ' ਵਰਗੇ ਟੀ.ਵੀ. ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰਤਾ ਬਣਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਭਰੇ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਭਗਵੇਂਕਰਨ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤ ਸਿਲੇਬਸ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਨਾਲ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਸਿੱਖਾਂ, ਇਸਾਈਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਲ ਅਤੇ ਪਛੜੇ ਹੋਏ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜਾਈ 'ਚ ਅਨੇਕਾਂ ਨੇ ਮਿਸਾਲੀ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਹਾਕਮ ਅਜਿਹੇ ਸਿਲੇਬਸ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੇ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਖੋਹੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਸੋਚਣ ਦੇ ਹੱਕ ਤੋਂ ਵਿਰਵੇਂ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਪਿਛਾਖੜੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਧੱਕ ਰਹੇ ਹਨ।
ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਵਰ੍ਹਦੇ ਹੋਏ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਉਸਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਕੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਜੋ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਹਿ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਕੋਲੋਂ ਉਸਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਜਾਂ ਉਸਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਖੋਹਣੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਉਥੇ ਤਹਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆ ਨੇ ਪੂੰਜੀ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ 'ਤੇ ਗਲਬਾ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਵੀਜ਼ੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀਜ਼ੇ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਹ ਇਸਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਚੀਨ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਜਾਂ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਲਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੰਡ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੂਸਰਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਕਰਕੇ ਉੱਪਰ ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਚੇ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪੈਦਾਵਾਰ ਕਿੱਥੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਹਥਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਯੋਗ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਹਥਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਹੜੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਮਤੀ ਖਣਿਜ ਜਾਂ ਧਾਤਾਂ ਪਈਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਉਣ ਲਈ ਫੌਜਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਝਪੱਟ ਮਾਰਨੀ ਹੋਵੇ, ਉੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਉਤਾਰਦੇ ਹਨ। ਫੌਜਾਂ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਿੱਚ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਪਰ 1947 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇੱਕ ਵੀ ਦਿਨ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਫੌਜਾਂ ਨਾ ਚਾੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋਣ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਲਈ ਫੋਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਾਰਗਰ ਹਥਿਆਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਫੋਟੋਆਂ, ਫਿਲਮਾਂ, ਈ-ਮੇਲਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇ ਸਭ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਕਪਿੰਊਟਰ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
1991 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੇ ਦੋ ਤਾਲੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਤਾਲਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਸੀ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਦਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਤਾਲਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਨਵੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ। ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਚਾਬੀਆਂ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਖੌਤੀ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਹੋ ਹੱਲਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਸੀ ਮੁਸਲਿਮ ਆਤੰਕਵਾਦ ਦਾ, ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਰਦਾਨ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਭੜਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਟੁੱਟੇ। ਦੂਸਰਾ ਇਹ ਉਭਾਰਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ''ਨਕਸਲੀ'', ''ਮਾਓਵਾਦੀ'' ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਨ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੜਿੱਕਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੌਜਾਂ ਚਾੜ੍ਹੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਸਿਰਫ ਲੰਗੋਟ ਪਹਿਨੇ ਕਿਸੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਜਾਂ ਕਬਾਇਲੀ ਨੂੰ ਖਤਰਨਾਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਲੋਕ ''ਅੱਤਵਾਦੀ'' ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਏ?
ਜਿਵੇਂ Âੱਕ ਲੇਖਕ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਸਲੇ 'ਤੇ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਦੀ ਘੋਖ-ਪੜਤਾਲ ਕਰੇ, ਮੈਂ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਖਾਤਰ ਆਦਿਵਾਸੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਈ। ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਅਮਰਾਵਤੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਮੈਡਮ ਨਦੀ ਦੇ ਉਸ ਪਾਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉੱਧਰ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੰਡ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਾਂਘ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸਿਉਂ ਕੋਈ ਸੱਦਾ ਆਵੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਧਰ ਜਾ ਕੇ ਵੀ ਦੇਖਾਂ ਕਿ ਉੱਧਰ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਮੈਂ ਉਧਰਲੇ ਪਾਸੇ ਵੀ ਗਈ। ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਅਤਿ ਦੇ ਗਰੀਬ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਤੋਰਨ ਲਈ ਅੰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਤਨ ਢਕਣ ਲਈ ਪੂਰੇ ਕੱਪੜੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਨਣ ਵਾਸਤੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਰਹਿਣ ਵਾਸਤੇ ਪੱਕੇ ਮਕਾਨ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਉਹ ਲੋਕ ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਨ-ਕਟੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਤਰਜ਼ੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਹਕੂਮਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੋਂ ਉਜਾੜ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ, ਪਹਾੜਾਂ, ਖਾਣਾਂ, ਨਦੀਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਚਾੜ੍ਹ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ''ਮਾਓਵਾਦੀ-ਅੱਤਵਾਦੀ'' ਆਖ ਆਖ ਕੇ ਮਾਰਿਆ, ਕੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਭਜਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਗੀ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਹਕੂਮਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਡੱਕ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਹੁਣ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ— ਉਸ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਨਾਲੋਂ ਫਰਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਕੂਮਤਾਂ ਉੱਚ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਕੁੱਝ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂ ਲਿਖੀ ਜਾਣ ਪਰ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਕ-ਸੱਚ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕੱਢਣ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਹੀ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾਤ-ਪਾਤ 'ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਛੂਆ-ਛਾਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਤਾਂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਜਾਤ-ਪਾਤੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾਤ-ਪਾਤੀ ਵਿਤਕਰਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਗਰੀਬ-ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਤ-ਆਧਾਰਤ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਮਿਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਨਾ ਕੁੱਝ ਰਾਹਤ ਜਾਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹਾਸਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਰਾਹਤਾਂ ਨੂੰ ਖੋਹਣ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਪੂਰਾ ਟਿੱਲ ਲਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਪਟੇਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦੇ ਨਾਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਮਨੋਰਥਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਪਟੇਲਾਂ ਵਾਸਤੇ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਹੋਰਨਾਂ ਤਬਕਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲੀਆਂ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਕੁਝ ਕੁ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ (ਐਨ.ਜੀ.ਓਜ਼) ਦੇ ਰੋਲ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਕੁੱਲ ਮਨੋਰਥ ਉਹਨਾਂ ਫੰਡ-ਦਾਨੀਆਂ ਦੇ ਕੋਝੇ ਮਨੋਰਥਾਂ 'ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਆਪਣੀ ਅੰਨ੍ਹੀਂ ਲੁੱਟ 'ਤੇ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਹੋਣ ਦੀ ਪਰਦਾਪੋਸ਼ੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਫੋਰਡ ਜਾਂ ਰੌਕਫੈਲਰ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਫੰਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਜਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਹ ਕੁੱਝ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦਾ ਪਾਖੰਡ ਰਚਦੇ ਹਨ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਸਹਿਮਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਫੇਰ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਨ੍ਹੇ ਮੁਨਾਫੇ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੱਤ ਨਿਚੋੜਦੇ ਹਨ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਤੋਂ ਫੰਡ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਵੀ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕੋਝੇ ਕਾਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਲਫਜ਼ ਤੱਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦੀ।
ਨਾਰੀ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਕੁ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਮਰਦਾਵੇਂ ਦਾਬੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਖਾਤਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਐਲਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਅਸਲੀ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਰਹੀਆਂ, ਨਾ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਨਾਰੀ-ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਅਸਲੀ ਨਾਰੀ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅਸਲ ਨਾਰੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਅੰਦੋਲਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਲੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੋਢੇ ਸੰਗ ਮੋਢਾ ਜੋੜ ਕੇ ਇੱਥੋਂ ਵਿਤਕਰੇ ਭਰੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਖਿਲਾਫ ਜੂਝ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
-੦-
-ਦਲਜੀਤ
ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਵੀ ਪਾਸ਼ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ, ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪਾਸ਼ ਯਾਦਗਾਰੀ ਟਰੱਸਟ ਵੱਲੋਂ 30 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯਾਦਗਾਰ ਹਾਲ ਜਲੰਧਰ ਵਿਖੇ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬੁਲਾਰੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਿਕਾ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਕੋਲ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਅਮੁੱਲਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਆਪਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲਾ ਪਾਸ਼ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਿਸੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੇ ਉਸ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਮਾਰਨਾ ਸੀ। ਇਹ ਹਕੂਮਤਾਂ ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਕੀ ਖੁਦ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਤੋਂ ਲਾਂਭੇ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਨੂੰ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਹੀਰੋ ਵਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਇੱਕ ਲੀਡਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ, ਰਿਕਸ਼ੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ, ਕਿਰਤੀ-ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਕੇ ਅਮੀਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਹੀਰੋ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਹਕੂਮਤਾਂ ਦੀ ਸੋਚੀ ਸਮਝੀ ਚਾਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗਰੀਬਾਂ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਵੀ ਗੁਣ ਨੂੰ ਉਭਾਰ ਕੇ ਦਿਖਾਉਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਟ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟਰੋਨਿਕ ਮੀਡੀਆ ਸਭ ਕੁੱਝ ਅੰਬਾਨੀਆਂ, ਅਡਾਨੀਆਂ ਵਰਗੇ ਉੱਚ-ਵਰਗ ਦੇ ਅਮੀਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆ ਨੇ ਹਥਿਆਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੋਝੇ ਮਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਖਾਤਰ ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਢਾਹੁਣੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਰ ਸਾਲ 'ਰਮਾਇਣ' ਅਤੇ 'ਮਹਾਂਭਾਰਤ' ਵਰਗੇ ਟੀ.ਵੀ. ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰਤਾ ਬਣਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਭਰੇ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਭਗਵੇਂਕਰਨ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤ ਸਿਲੇਬਸ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਨਾਲ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਸਿੱਖਾਂ, ਇਸਾਈਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਲ ਅਤੇ ਪਛੜੇ ਹੋਏ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜਾਈ 'ਚ ਅਨੇਕਾਂ ਨੇ ਮਿਸਾਲੀ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਹਾਕਮ ਅਜਿਹੇ ਸਿਲੇਬਸ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੇ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਖੋਹੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਸੋਚਣ ਦੇ ਹੱਕ ਤੋਂ ਵਿਰਵੇਂ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਪਿਛਾਖੜੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਧੱਕ ਰਹੇ ਹਨ।
ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਵਰ੍ਹਦੇ ਹੋਏ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਉਸਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਕੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਜੋ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਹਿ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਕੋਲੋਂ ਉਸਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਜਾਂ ਉਸਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਖੋਹਣੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਉਥੇ ਤਹਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆ ਨੇ ਪੂੰਜੀ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ 'ਤੇ ਗਲਬਾ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਵੀਜ਼ੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀਜ਼ੇ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਹ ਇਸਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਚੀਨ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਜਾਂ ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਲਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੰਡ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੂਸਰਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਕਰਕੇ ਉੱਪਰ ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਚੇ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪੈਦਾਵਾਰ ਕਿੱਥੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਹਥਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਯੋਗ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਹਥਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਹੜੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਮਤੀ ਖਣਿਜ ਜਾਂ ਧਾਤਾਂ ਪਈਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਉਣ ਲਈ ਫੌਜਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਝਪੱਟ ਮਾਰਨੀ ਹੋਵੇ, ਉੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਉਤਾਰਦੇ ਹਨ। ਫੌਜਾਂ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਿੱਚ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਪਰ 1947 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇੱਕ ਵੀ ਦਿਨ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਫੌਜਾਂ ਨਾ ਚਾੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋਣ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਲਈ ਫੋਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਾਰਗਰ ਹਥਿਆਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਫੋਟੋਆਂ, ਫਿਲਮਾਂ, ਈ-ਮੇਲਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇ ਸਭ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਕਪਿੰਊਟਰ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
1991 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੇ ਦੋ ਤਾਲੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਤਾਲਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਸੀ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਦਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਤਾਲਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਨਵੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ। ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਚਾਬੀਆਂ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਖੌਤੀ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਹੋ ਹੱਲਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਸੀ ਮੁਸਲਿਮ ਆਤੰਕਵਾਦ ਦਾ, ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਬਾਬਰੀ ਮਸਜ਼ਿਦ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਰਦਾਨ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਹਿੰਦੂ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਭੜਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਟੁੱਟੇ। ਦੂਸਰਾ ਇਹ ਉਭਾਰਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ''ਨਕਸਲੀ'', ''ਮਾਓਵਾਦੀ'' ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਨ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੜਿੱਕਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੌਜਾਂ ਚਾੜ੍ਹੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਸਿਰਫ ਲੰਗੋਟ ਪਹਿਨੇ ਕਿਸੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਜਾਂ ਕਬਾਇਲੀ ਨੂੰ ਖਤਰਨਾਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਲੋਕ ''ਅੱਤਵਾਦੀ'' ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਏ?
ਜਿਵੇਂ Âੱਕ ਲੇਖਕ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਸਲੇ 'ਤੇ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਦੀ ਘੋਖ-ਪੜਤਾਲ ਕਰੇ, ਮੈਂ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਖਾਤਰ ਆਦਿਵਾਸੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਈ। ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਅਮਰਾਵਤੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਮੈਡਮ ਨਦੀ ਦੇ ਉਸ ਪਾਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉੱਧਰ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੰਡ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਾਂਘ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸਿਉਂ ਕੋਈ ਸੱਦਾ ਆਵੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਧਰ ਜਾ ਕੇ ਵੀ ਦੇਖਾਂ ਕਿ ਉੱਧਰ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਮੈਂ ਉਧਰਲੇ ਪਾਸੇ ਵੀ ਗਈ। ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਅਤਿ ਦੇ ਗਰੀਬ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਤੋਰਨ ਲਈ ਅੰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਤਨ ਢਕਣ ਲਈ ਪੂਰੇ ਕੱਪੜੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਨਣ ਵਾਸਤੇ ਜੁੱਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਰਹਿਣ ਵਾਸਤੇ ਪੱਕੇ ਮਕਾਨ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਉਹ ਲੋਕ ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਨ-ਕਟੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਤਰਜ਼ੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਹਕੂਮਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੋਂ ਉਜਾੜ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ, ਪਹਾੜਾਂ, ਖਾਣਾਂ, ਨਦੀਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਚਾੜ੍ਹ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ''ਮਾਓਵਾਦੀ-ਅੱਤਵਾਦੀ'' ਆਖ ਆਖ ਕੇ ਮਾਰਿਆ, ਕੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਭਜਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਗੀ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਹਕੂਮਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਡੱਕ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਹੁਣ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ— ਉਸ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਨਾਲੋਂ ਫਰਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਕੂਮਤਾਂ ਉੱਚ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਕੁੱਝ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂ ਲਿਖੀ ਜਾਣ ਪਰ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਕ-ਸੱਚ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕੱਢਣ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਹੀ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾਤ-ਪਾਤ 'ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਛੂਆ-ਛਾਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਤਾਂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਜਾਤ-ਪਾਤੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾਤ-ਪਾਤੀ ਵਿਤਕਰਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਗਰੀਬ-ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਤ-ਆਧਾਰਤ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਮਿਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਨਾ ਕੁੱਝ ਰਾਹਤ ਜਾਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹਾਸਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਰਾਹਤਾਂ ਨੂੰ ਖੋਹਣ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਪੂਰਾ ਟਿੱਲ ਲਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਪਟੇਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦੇ ਨਾਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਮਨੋਰਥਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਪਟੇਲਾਂ ਵਾਸਤੇ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਹੋਰਨਾਂ ਤਬਕਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲੀਆਂ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਕੁਝ ਕੁ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ (ਐਨ.ਜੀ.ਓਜ਼) ਦੇ ਰੋਲ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਕੁੱਲ ਮਨੋਰਥ ਉਹਨਾਂ ਫੰਡ-ਦਾਨੀਆਂ ਦੇ ਕੋਝੇ ਮਨੋਰਥਾਂ 'ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਆਪਣੀ ਅੰਨ੍ਹੀਂ ਲੁੱਟ 'ਤੇ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਹੋਣ ਦੀ ਪਰਦਾਪੋਸ਼ੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਫੋਰਡ ਜਾਂ ਰੌਕਫੈਲਰ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਫੰਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਜਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਹ ਕੁੱਝ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦਾ ਪਾਖੰਡ ਰਚਦੇ ਹਨ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਸਹਿਮਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਫੇਰ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਨ੍ਹੇ ਮੁਨਾਫੇ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੱਤ ਨਿਚੋੜਦੇ ਹਨ। ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਤੋਂ ਫੰਡ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਵੀ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕੋਝੇ ਕਾਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਲਫਜ਼ ਤੱਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦੀ।
ਨਾਰੀ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਕੁ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਮਰਦਾਵੇਂ ਦਾਬੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਖਾਤਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਐਲਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਅਸਲੀ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਰਹੀਆਂ, ਨਾ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਨਾਰੀ-ਮੁਕਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਅਸਲੀ ਨਾਰੀ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅਸਲ ਨਾਰੀ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਅੰਦੋਲਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਲੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੋਢੇ ਸੰਗ ਮੋਢਾ ਜੋੜ ਕੇ ਇੱਥੋਂ ਵਿਤਕਰੇ ਭਰੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਖਿਲਾਫ ਜੂਝ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
-੦-
ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਦਾ ਹਮਲਾ
ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਦਾ ਹਮਲਾ
ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦਾ 'ਫਲ'
ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਹਫਤਿਆਂ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਅੰਦਰ ਲੋਕਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗਰੀਬ ਬਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਜਨਤਾ 'ਤੇ ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਅਖਬਾਰੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਸਮੇਤ ਮੁਲਕ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਅਖਬਾਰਾਂ 'ਚ ਛਪੀਆਂ ਹਨ।
ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬੇਹੱਦ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਹੋਵੇ। 99 ਫੀਸਦੀ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਸਫਲ ਇਲਾਜ ਮੁਮਕਿਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਡੇਂਗੂ ਜਾਂ ਹੋਰਨਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਤੇ ਨੀਤ ਸਹੀ ਹੋਵੇ। ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਤੇ ਨੀਤ ਖੋਟੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੋ-ਢਾਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ, ਵਿਦਿਆ, ਪਾਣੀ, ਰਾਸ਼ਣ ਆਦਿ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੋਂ ਹੱਥ ਪਿੱਛੇ ਖਿੱਚਣ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਦੇਸੀ-ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਣ ਦਾ ਰਾਹ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਇਹ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਖੋਹੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਰਹਿਮੋਕਰਮ ਦੇ ਪਾਤਰ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ।
ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੇ ਹਮਲੇ ਹੇਠ ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਸਰਕਾਰੀ ਖੇਤਰ ਅੰਦਰ ਉਸਾਰੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਪਬਲਿਕ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ ਡਿਸਪੈਂਸਰੀਆਂ ਦਾ ਫਸਤਾ ਵੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸੌਂਪਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰੀ, ਵਿਦਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਹੱਥ ਪਿੱਛੇ ਖਿੱਚਦਿਆਂ, ਨਿੱਜੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਵੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਨਤਕ ਵਿਰੋਧ ਕਾਰਨ ਹਾਲੀਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣੀਆਂ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਪੱਕੇ ਸਟਾਫ਼ ਦੀ ਭਰਤੀ ਨੂੰ ਜਾਮ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅੰਦਰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਰੋਗ ਮਾਹਰਾਂ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਸਟਾਫ ਦੀ ਤੋਟ ਹੈ, ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਅੰਦਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਆਸਾਮੀਆਂ ਖਾਲੀ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਬਚਿਆ-ਖੁਚਿਆ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਵੀ ਲੜਖੜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਿਗੂਣਾ ਹਿੱਸਾ ਪਬਲਿਕ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਖਰਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾ (ਡਬਲਿਊ.ਐੱਚ.ਓ.) ਵੱਲੋਂ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਾ 5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਗਿਆਰਵੀਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਯੋਜਨਾ (2007-12) ਦਰਮਿਆਨ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਾ ਸਿਰਫ 1.9 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਖਰਚਿਆ ਗਿਆ। ਬਾਰਵੀਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਯੋਜਨਾ (2012-17 ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪਿਚਕਾ ਕੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੀ 1.58 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ 'ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ (2012-15) ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੋਰ ਵੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਹੈ। 2013-14 ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਰਵਾਰ ਦਾ ਸਿਰਫ 1.16 ਪ੍ਰਤੀ ਹੀ ਖਰਚਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 2014-15 ਦੌਰਾਨ ਇਸਦੇ 1.16 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣ ਦੀ ਆਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।
ਉਪਰੋਕਤ ਅੰਕੜਾ ਤਸਵੀਰ ਕੇਂਦਰੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਵਾਸਤੇ ਸਰਮਾਇਆ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਹੱਥ ਪਿੱਛੇ ਖਿੱਚਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਦੀ ਜ਼ਾਹਰਾ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੀ ਹੈ। ਬੱਜਟਾਂ ਅੰਦਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਗਿਰਝਾਂ ਲਈ ਟੈਕਸ ਛੋਟਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਕਰਜ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਲੀਕ ਫੇਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਕਰੋੜ ਰੁਪਇਆਂ ਦੇ ਗੱਫੇ ਵਰਤਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਮਾਊ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਾਸਤੇ ਬੱਜਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਭੋਰ-ਚੂਰ 'ਤੇ ਵੀ ਕੈਂਚੀ ਫੇਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਸਟਾਫ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੁੰਗੜ ਰਹੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਪਬਲਿਕ ਸਿਹਤ ਮਿਆਰ ਸੰਸਥਾ (ਆਈ.ਪੀ.ਐਸ.ਐਸ.) ਨੇ ਹਾਸਲ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਢਾਂਚੇ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਪੈਮਾਨੇ ਤਹਿ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਪੈਮਾਨਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ 2014 ਵਿੱਚ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਸੀ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ, ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ 91 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ, 39 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ 48 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਉੱਪ-ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ। ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ 66 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ, 22 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ 35 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਉੱਪ-ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਸੀ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ 58 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਅਤੇ 36 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਸੀ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 67 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਉੱਪ-ਕੇਂਦਰਾਂ, 62 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਤੋਟ ਸੀ। ਲੱਗਭੱਗ ਇਹੀ ਤਸਵੀਰ ਹੋਰਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਉੱਭਰਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਅੰਦਰ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਮਾਹਰਾਂ ਦੀਆਂ ਆਸਾਮੀਆਂ ਧੜਾਧੜ ਖਾਲੀ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਚ 2013 ਤੋਂ ਮਾਰਚ 2014 ਦਰਮਿਆਨ ਕੁੱਲ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 29652 ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ 27355 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੁੰਗੜ ਗਈ ਸੀ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਤੋਂ ਸੱਖਣੇ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1072 ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2225 ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਮਾਹਰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਨਫਰੀ 2013-14 ਦਰਮਿਆਨ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਗਈ ਸੀ, ਯਾਨੀ 5805 ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 4091 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਮਾਰਚ 2014 ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਮਾਹਰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ 81 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਭੱਗ ਇਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਰਖ ਸਾਜੋ-ਸਮਾਨ ਪੱਖੋਂ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਹੈ।
ਉਪਰੋਕਤ ਤਸਵੀਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਪ੍ਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਬੇਰੁਖੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀ ਸਿਰੇ ਦੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਚਾਹੇ ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣ ਜਾਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸੁੰਗੜ ਰਹੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰਾਂ, ਰੋਗ ਮਾਹਰਾਂ, ਸਟਾਫ, ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਪਰਖ-ਸਾਜੋਸਮਾਨ ਦੇ ਪੈ ਰਹੇ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਬਹੁਤ ਸੀਮਤ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਕੁੱਲ ਵਸੋਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭਾਰੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਬਣਦੀ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਕੋਲ ਦੋ ਹੀ ਚੋਣਾਂ ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਮਹਿੰਗੇ ਇਲਾਜ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਛਿੱਲ ਲੁਹਾਉਣ ਜਾਂ ਫਿਰ ਨੀਮ ਹਕੀਮਾਂ, ਪੁੜੀ ਝਾੜਾਂ ਤੇ ਟੂਣੇ-ਟਾਮਣ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਧੱਕੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਮੂੰਹ ਪਾਉਣ। ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸ ਕੋਲ ਲੈ ਦੇ ਕੇ ਪਿਛਲੀ ਚੋਣ ਹੀ ਬਾਕੀ ਬਚਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਨੀਮ ਹਕੀਮਾਂ ਤੇ ਪੁੜੀ-ਝਾੜ 'ਡਾਕਟਰਾਂ' ਦੇ ਢਹੇ ਚੜਨ ਜਾਂ ਟੂਣੇ-ਟਾਮਣ ਵਾਲਿਆਂ ਅੱਗੇ ਮੱਥਾ ਰਗੜਨ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਖੌਤੀ 'ਡਾਕਟਰ' ਮਰੀਜਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਦਾ ਖੌਅ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਉਂ, ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਰਕੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕ ਅਣਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਇੱਕ ਬੇਹੱਦ ਅਹਿਮ ਲੋਕ ਸਰੋਕਾਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਹਰ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਤਰਜੀਹੀ ਏਜੰਡਿਆਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁੱਦਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਮਰਾਜੀ ਦਲਾਲ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਕੋਲੋਂ ਇਸ ਲੋਕ ਸਰੋਕਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਗੌਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਉਲਟਾ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਦਾ ਭੋਗ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਦੇ ਰਾਹ ਤੁਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਰੋਕਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਬਜਾਇ ਮੁਨਾਫਾਬਖਸ਼ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ 'ਤੇ ਤਾਣ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ 'ਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਹਸਪਤਾਲ ਖੋਹਲ ਰਹੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਰੋਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੇ ਬਿਮਾਰ ਮੁਕਤ ਰਿਸ਼ਟ-ਪੁਸ਼ਟ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਹਜਣਾ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁਖ ਸਰੋਕਾਰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫਾ ਬਟੋਰਨਾ ਅਤੇ ਧਨ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਫੈਲਣਾ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣਾ ਇਹਨਾਂ ਮੁਨਾਫੇਖੋਰ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਨਿਆਮਤੀ ਹਾਲਤ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਜਿੰਨੀਆਂ ਵੱਧ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੇ ਬਿਮਾਰ, ਓਨੀ ਹੀ ਵੱਡੀ ਮੁਨਾਫੇ ਦੀ ਢੇਰੀ। ਇਹ ਹੈ— ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ 'ਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਲਾਲਚੀ ਅਤੇ ਬੇਦਰੇਗ ਧੁੱਸ। ਇਸ ਮੁਨਾਫੇਖੋਰ ਧੁੱਸ ਦਾ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਦੇ ਰਿਸ਼ਟ-ਪੁਸ਼ਟ ਸਿਹਤ ਦੇ ਹੱਕ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਬਣਦੇ ਇਲਾਜ ਤੇ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਹੱਕ ਨਾਲ ਇੱਟ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਵੈਰ ਹੈ।
ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਹ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਆਰਥਿਕ ਹਮਲੇ ਖਿਲਾਫ ਜਨਤਕ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਸਰੋਕਾਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਹਿਮ ਸੰਘਰਸ਼ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
੦-੦
ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦਾ 'ਫਲ'
ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਹਫਤਿਆਂ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਅੰਦਰ ਲੋਕਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗਰੀਬ ਬਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਜਨਤਾ 'ਤੇ ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਅਖਬਾਰੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਸਮੇਤ ਮੁਲਕ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਅਖਬਾਰਾਂ 'ਚ ਛਪੀਆਂ ਹਨ।
ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬੇਹੱਦ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਹੋਵੇ। 99 ਫੀਸਦੀ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਸਫਲ ਇਲਾਜ ਮੁਮਕਿਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਡੇਂਗੂ ਜਾਂ ਹੋਰਨਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਤੇ ਨੀਤ ਸਹੀ ਹੋਵੇ। ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਤੇ ਨੀਤ ਖੋਟੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੋ-ਢਾਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ, ਵਿਦਿਆ, ਪਾਣੀ, ਰਾਸ਼ਣ ਆਦਿ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੋਂ ਹੱਥ ਪਿੱਛੇ ਖਿੱਚਣ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਦੇਸੀ-ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਣ ਦਾ ਰਾਹ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਇਹ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਖੋਹੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਰਹਿਮੋਕਰਮ ਦੇ ਪਾਤਰ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ।
ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਦੇ ਹਮਲੇ ਹੇਠ ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਸਰਕਾਰੀ ਖੇਤਰ ਅੰਦਰ ਉਸਾਰੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਪਬਲਿਕ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ ਡਿਸਪੈਂਸਰੀਆਂ ਦਾ ਫਸਤਾ ਵੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸੌਂਪਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡਾਕਟਰੀ, ਵਿਦਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਹੱਥ ਪਿੱਛੇ ਖਿੱਚਦਿਆਂ, ਨਿੱਜੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਵੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਨਤਕ ਵਿਰੋਧ ਕਾਰਨ ਹਾਲੀਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣੀਆਂ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਪੱਕੇ ਸਟਾਫ਼ ਦੀ ਭਰਤੀ ਨੂੰ ਜਾਮ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਅੰਦਰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਰੋਗ ਮਾਹਰਾਂ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਸਟਾਫ ਦੀ ਤੋਟ ਹੈ, ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜਾਂ ਅੰਦਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਆਸਾਮੀਆਂ ਖਾਲੀ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਬਚਿਆ-ਖੁਚਿਆ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਵੀ ਲੜਖੜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਿਗੂਣਾ ਹਿੱਸਾ ਪਬਲਿਕ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਖਰਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾ (ਡਬਲਿਊ.ਐੱਚ.ਓ.) ਵੱਲੋਂ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਾ 5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਗਿਆਰਵੀਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਯੋਜਨਾ (2007-12) ਦਰਮਿਆਨ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਾ ਸਿਰਫ 1.9 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਖਰਚਿਆ ਗਿਆ। ਬਾਰਵੀਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਯੋਜਨਾ (2012-17 ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪਿਚਕਾ ਕੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੀ 1.58 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ 'ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ (2012-15) ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੋਰ ਵੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਹੈ। 2013-14 ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਰਵਾਰ ਦਾ ਸਿਰਫ 1.16 ਪ੍ਰਤੀ ਹੀ ਖਰਚਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 2014-15 ਦੌਰਾਨ ਇਸਦੇ 1.16 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣ ਦੀ ਆਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।
ਉਪਰੋਕਤ ਅੰਕੜਾ ਤਸਵੀਰ ਕੇਂਦਰੀ ਹਾਕਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਵਾਸਤੇ ਸਰਮਾਇਆ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਹੱਥ ਪਿੱਛੇ ਖਿੱਚਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਦੀ ਜ਼ਾਹਰਾ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੀ ਹੈ। ਬੱਜਟਾਂ ਅੰਦਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਗਿਰਝਾਂ ਲਈ ਟੈਕਸ ਛੋਟਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਕਰਜ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਲੀਕ ਫੇਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਕਰੋੜ ਰੁਪਇਆਂ ਦੇ ਗੱਫੇ ਵਰਤਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮੁਲਕ ਦੇ ਕਮਾਊ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਾਸਤੇ ਬੱਜਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਭੋਰ-ਚੂਰ 'ਤੇ ਵੀ ਕੈਂਚੀ ਫੇਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਮੁਲਕ ਭਰ ਅੰਦਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਸਟਾਫ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੁੰਗੜ ਰਹੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਪਬਲਿਕ ਸਿਹਤ ਮਿਆਰ ਸੰਸਥਾ (ਆਈ.ਪੀ.ਐਸ.ਐਸ.) ਨੇ ਹਾਸਲ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਢਾਂਚੇ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਪੈਮਾਨੇ ਤਹਿ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਪੈਮਾਨਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ 2014 ਵਿੱਚ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਸੀ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ, ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ 91 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ, 39 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ 48 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਉੱਪ-ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ। ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ 66 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ, 22 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ 35 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਉੱਪ-ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਸੀ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ 58 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਅਤੇ 36 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਸੀ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 67 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਉੱਪ-ਕੇਂਦਰਾਂ, 62 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਤੋਟ ਸੀ। ਲੱਗਭੱਗ ਇਹੀ ਤਸਵੀਰ ਹੋਰਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਉੱਭਰਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਅੰਦਰ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਮਾਹਰਾਂ ਦੀਆਂ ਆਸਾਮੀਆਂ ਧੜਾਧੜ ਖਾਲੀ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਚ 2013 ਤੋਂ ਮਾਰਚ 2014 ਦਰਮਿਆਨ ਕੁੱਲ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 29652 ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ 27355 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੁੰਗੜ ਗਈ ਸੀ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਤੋਂ ਸੱਖਣੇ ਮੁਢਲੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1072 ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2225 ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਮਾਹਰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਨਫਰੀ 2013-14 ਦਰਮਿਆਨ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਗਈ ਸੀ, ਯਾਨੀ 5805 ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 4091 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਮਾਰਚ 2014 ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਮਾਹਰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ 81 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਭੱਗ ਇਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਰਖ ਸਾਜੋ-ਸਮਾਨ ਪੱਖੋਂ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਹੈ।
ਉਪਰੋਕਤ ਤਸਵੀਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਪ੍ਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਬੇਰੁਖੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀ ਸਿਰੇ ਦੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਚਾਹੇ ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣ ਜਾਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸੁੰਗੜ ਰਹੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰਾਂ, ਰੋਗ ਮਾਹਰਾਂ, ਸਟਾਫ, ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਪਰਖ-ਸਾਜੋਸਮਾਨ ਦੇ ਪੈ ਰਹੇ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਲਾਜ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਬਹੁਤ ਸੀਮਤ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਕੁੱਲ ਵਸੋਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭਾਰੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਬਣਦੀ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਕੋਲ ਦੋ ਹੀ ਚੋਣਾਂ ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਮਹਿੰਗੇ ਇਲਾਜ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਛਿੱਲ ਲੁਹਾਉਣ ਜਾਂ ਫਿਰ ਨੀਮ ਹਕੀਮਾਂ, ਪੁੜੀ ਝਾੜਾਂ ਤੇ ਟੂਣੇ-ਟਾਮਣ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਧੱਕੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਮੂੰਹ ਪਾਉਣ। ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸ ਕੋਲ ਲੈ ਦੇ ਕੇ ਪਿਛਲੀ ਚੋਣ ਹੀ ਬਾਕੀ ਬਚਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਨੀਮ ਹਕੀਮਾਂ ਤੇ ਪੁੜੀ-ਝਾੜ 'ਡਾਕਟਰਾਂ' ਦੇ ਢਹੇ ਚੜਨ ਜਾਂ ਟੂਣੇ-ਟਾਮਣ ਵਾਲਿਆਂ ਅੱਗੇ ਮੱਥਾ ਰਗੜਨ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਖੌਤੀ 'ਡਾਕਟਰ' ਮਰੀਜਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਦਾ ਖੌਅ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਉਂ, ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਰਕੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕ ਅਣਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਇੱਕ ਬੇਹੱਦ ਅਹਿਮ ਲੋਕ ਸਰੋਕਾਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਹਰ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਤਰਜੀਹੀ ਏਜੰਡਿਆਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁੱਦਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਮਰਾਜੀ ਦਲਾਲ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕਮਾਂ ਕੋਲੋਂ ਇਸ ਲੋਕ ਸਰੋਕਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਗੌਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਉਲਟਾ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਦਾ ਭੋਗ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਦੇ ਰਾਹ ਤੁਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਰੋਕਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਬਜਾਇ ਮੁਨਾਫਾਬਖਸ਼ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ 'ਤੇ ਤਾਣ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ 'ਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਹਸਪਤਾਲ ਖੋਹਲ ਰਹੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਰੋਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੇ ਬਿਮਾਰ ਮੁਕਤ ਰਿਸ਼ਟ-ਪੁਸ਼ਟ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਹਜਣਾ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁਖ ਸਰੋਕਾਰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫਾ ਬਟੋਰਨਾ ਅਤੇ ਧਨ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਫੈਲਣਾ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣਾ ਇਹਨਾਂ ਮੁਨਾਫੇਖੋਰ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਨਿਆਮਤੀ ਹਾਲਤ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਜਿੰਨੀਆਂ ਵੱਧ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੇ ਬਿਮਾਰ, ਓਨੀ ਹੀ ਵੱਡੀ ਮੁਨਾਫੇ ਦੀ ਢੇਰੀ। ਇਹ ਹੈ— ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ 'ਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਲਾਲਚੀ ਅਤੇ ਬੇਦਰੇਗ ਧੁੱਸ। ਇਸ ਮੁਨਾਫੇਖੋਰ ਧੁੱਸ ਦਾ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਜਨਤਾ ਦੇ ਰਿਸ਼ਟ-ਪੁਸ਼ਟ ਸਿਹਤ ਦੇ ਹੱਕ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਬਣਦੇ ਇਲਾਜ ਤੇ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਹੱਕ ਨਾਲ ਇੱਟ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਵੈਰ ਹੈ।
ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਹ ਜਮਹੂਰੀ ਹੱਕ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਆਰਥਿਕ ਹਮਲੇ ਖਿਲਾਫ ਜਨਤਕ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਸਰੋਕਾਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਹਿਮ ਸੰਘਰਸ਼ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
੦-੦
Subscribe to:
Posts (Atom)