''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੀਆਂ ਸਫਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ
ਅਸਲ ਵਜਾਹ 'ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਜਾਹਲਸਾਜ਼ੀ
-ਸਮਰ
ਫਰਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭੁੱਚੋ ਖੁਰਦ, ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਏਕਤਾ (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੇ ਬਲਾਕ ਨਥਾਣਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਆਪਣੀ ਟਿੱਪਣੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੁਆਲ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜਿਹੜੀ ਯੂਨੀਅਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੇ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗਾ ਆਗੂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਰਾਹ ਚੁਣਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਗੌਰ-ਫਿਕਰ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਮਾਰਚ-ਅਪ੍ਰੈਲ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਦੀ ਇਸ ਸੁਆਲੀਆ ਟਿੱਪਣੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਇੱਕ ਤਾਂ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਆਮ ਘਟਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਾਨ ਕਿਸਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਸਿਰਫ ਇਹੋ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨੀ ਦਾ ਸੰਕਟ ਕਿਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੂਜਾ- ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਿਆਨਣ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਉਂ ਬੜੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਇਸ ਘਟਨਾ (ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ) ਲਈ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲ ਉੱਠ ਰਹੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਤੋਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਲਈ ਤਿੰਘਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੀ ਇਸ ਸ਼ਾਤਰਾਨਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਬਲੇ-ਗੌਰ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦਾ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਆਗੂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ ਸਮਝਦਿਆਂ ਵੀ, ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਨਾ ਸਮਝ ਕੇ ਅਣਗੌਲਿਆਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਘਟਨਾ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅੰਦਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਈ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨਚੀ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ, ਸੰਗਰੂਰ ਬਲਾਕ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਬਲਾਕ ਦੇ ਇੱਕ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਖੇ ਦਿੱਤੇ 50 ਰੋਜ਼ਾ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਦੇ ਧਰਨੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਸਲਫਾਸ ਨਿਗਲ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਜਾ ਰਹੇ ਕਾਫਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ 'ਤੇ ਘਰਾਚੋਂ (ਸੰਗਰੂਰ) ਵਿਖੇ ਲਾਏ ਧਰਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮੰਦਹਾਲੀ ਅਤੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਪਸਰ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੇ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਤੱਕ ਨੂੰ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਸੇਧ ਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਨਤਕ-ਆਧਾਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੁਝਾਰ, ਲੜਾਕੂ, ਸੰਗਰਾਮੀ ਸਿਫਤਾਂ ਤੇ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਹੰਢੀ-ਵਰਤੀ ਸਮਰਥਾਵਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਦੀ ਮਾਲਕ ਇੱਕ ਸਿਰਮੌਰ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਜੋਂ ਵਡਿਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਲਗਾਤਾਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ, ਸਾਮਰਾਜ-ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਜਾਗ ਲਾਉਣ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸੇਧ ਵਿੱਚ ਕਦਮ-ਵਧਾਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਦਾ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੀ ਠੋਸ ਵਜਾਹ ਕੀ ਹੈ। ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਹੋਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸੇ ਵਜਾਹ ਵੱਲ ਰਮਜ਼ੀਆ ਸੈਨਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਸ਼ਾਇਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਗੌਰ ਕਰੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਰ ਮੰਚ/ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਗੇ। ਪਰ ਉਸ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਨੇ ਕੋਈ ਗੌਰ ਤਾਂ ਕੀ ਫੁਰਮਾਉਣੀ ਸੀ, ਉਲਟਾ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਨੇ ਮੂਹਰੇ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਬਣਦੀ ਅਸਲ ਵਜਾਹ ਨੂੰ ਲਫਾਜ਼ੀ ਜਾਹਲਸਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੱਜਣ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਮਾਰਿਆ ਹੈ।
''ਸੁਰਖ ਲੀਹ'' ਦੇ ਲਫਾਜ਼ੀ ਜਾਲ 'ਚੋਂ ਉੱਭਰਦੇ ਨੁਕਤੇ
ਉਸਦੀ ਲੰਮੀ-ਚੌੜੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨੁਕਤੇ ਧਿਆਨਯੋਗ ਹਨ: (À) ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲੋਂ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਤੇ ਵਕਤੀ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ ਮੰਨਾਉਣ ਲਈ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; (ਅ) ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਜਾਣ ਦੀ ਆਸ ਬੰਨ੍ਹਾਉਣ ਜੋਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ; (Â) ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਹੀ ਸਮਰੱਥ ਹਨ; (ਸ) ਇਹ ਜਨਤਕ ਸਰਗਰਮੀ (ਯਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼- ਲੇਖਕ) ਵੱਖ ਵੱਖ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ, ਮਾਣ-ਤਾਣ, ਜਾਤੀ ਵਕਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਖਾਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਅਸਰ-ਰਸੂਖ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਧਨ ਵੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ-ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨੂੰ ਸਮੁਹਿਕ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਆਪਾ ਵਾਰਨ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਤਹਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਰਲ਼ਗੱਡ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਗੋਂ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਸੰਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਅੰਦਰ ਨਿੱਕ-ਬੁਰਜੂਆ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਹੋਣ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਉਘਾੜਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਧਾਰਨ ਲੋਕਾਈ ਨਾਲੋਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; (ਹ) ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਤਬਕਾਤੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿਚਲੀ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਨਾਲ ਰਲ਼ਗੱਡ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨਿਗੂਣੀ ਤੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਆਸਰੇ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਦਰਪੇਸ਼ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸੁਆਲਾਂ ਨਾਲ ਭਿੜ ਸਕਣ ਤੇ ਸਾਬਤਕਦਮੀ ਨਿਕਲ ਜਾਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਣ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਯਾਨੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਨਿਗੂਣੀ ਤੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦੀ; (ਕ) ਇਹ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਜ਼ਰੀਏ ਇਹਨਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰੋਂ ਅਰਥਾਤ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੇ।
ਉਪਰੋਕਤ ਨੁਕਤੇ ਬਿਆਨਦਿਆਂ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਬਲਬੂਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਹੀ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਭਿੜਦਿਆਂ, ਸਾਬਤਕਦਮ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਵੀ ਲੋਕ ਅਤੇ ਲੋਕ ਆਗੂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਲੈਸ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ, ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਇਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀ, ਫਿਰ ਜੇ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਆਗੂ ਜਾਂ ਮੈਂਬਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਹੈ? ਅਜਿਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਲਈ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨੂੰ ਭੋਰਾ ਭਰ ਵੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਭਾਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗਲਤ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮਾਰਕਸੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਿਰੇ ਦੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਲਾਚਾਰਪੁਣੇ ਅਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਢਾਹੂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਆਗੂ ਕਾਰੁਕੰਨਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ (ਪਦਾਰਥਵਾਦੀ) ਨਜ਼ਰੀਆ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਉਣਾ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਵਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਤਾਣੇਪੁਣੇ ਅਤੇ ਲਾਚਾਰਪੁਣੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰਹੇਗੀ।
ਇੱਥੇ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਨਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਠੋਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾ ਹੀ ਇਉਂ ਕਰਨਾ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਇਉਂ ਕਰਨ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਵਿਕਸਤ ਪਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਲਿਆਉਂਦਿਆਂ, ਇਸਦੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਅੰਦਰ ਲਿਆਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਹੱਥ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਸਿਆਸੀ ਅਗਵਾਈ ਜਤਲਾਉਣ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਹਾਲਤ ਸਿਰਜਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯਤਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਵ-ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਨਫਰੀ ਘੱਟ-ਸੰਮਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਿਆਸੀ ਅਗਵਾਈ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੈਰ-ਮਾਰਕਸੀ ਧਾਰਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿੱਪ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਕੋਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਰਹੇਗੀ।
ਕਿਸਾਨਾਂ-ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਅਸਲ ਵਜਾਹ
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ (ਆਰਥਿਕ, ਸਿਆਸੀ, ਸਮਾਜਿਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਕਟ) ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਹੱਥ-ਪੱਲਾ ਮਾਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਕੋਈ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਸਿਰੇ ਦੇ ਨਿਤਾਣੇਪਣ, ਬੇਵਸੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਿਰੇ ਦੀ ਦੁਖਦਾਇਕ ਅਤੇ ਅਸਹਿ ਹਾਲਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਹਮਣੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਉਭਾਰੀਆਂ ਜਾਣ, ਸਗੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾਰਣਯੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਜਗਾਇਆ ਅਤੇ ਬੰਨ੍ਹਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੀ ਨਿਤਾਣੇਪਣ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਯਾਨੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਹੱਲ (ਬਦਲ) ਲੱਭਣ ਲਈ ਜੱਦੋਜਹਿਦ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੇਗਾ।
ਇਹੀ ਗੱਲ ਵਿਰਾਟ ਸੰਕਟ ਮੂੰਹ ਆਏ ਕਿਸਾਨਾਂ (ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ) 'ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਗਹਿਰੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਇਸ ਨਰਕ-ਕੁੰਡ ਵਰਗੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛਟਪਟਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਉਹ ਸਾਰਥਿਕ ਹੀਲਿਆਂ-ਵਸੀਲਿਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਮਾਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਿਣਕੇ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਵੀ ਉਸ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਚੰਗੇਰੇ-ਰੁੱਖ ਕਰਵਟ ਲੈਣ ਦੀ ਆਸ ਜਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਆਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਿਸਾਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਘੋਲ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਭੁੱਖੇ-ਤਿਹਾਏ ਢਿੱਡਾਂ ਨੂੰ ਗੰਢਾਂ ਦੇ ਕੇ ਵੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵਰਗੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਗੋਲਕਾਂ ਭਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੰ ਲੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਰੰਗ-ਭਾਗ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂਬੱਧੀ ਅਮਲ ਨੂੰ ਖੁਦ ਹੰਢਾਉਂਦਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਮਨ-ਮਸਤਕਾਂ ਅੰਦਰ ਹੰਘਾਲਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਇਹ ਕੌੜੀ ਹਕੀਕਤ ਆ ਵੱਜਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਕੋਲ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਦਰੁਸਤ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਸੰਕਟ ਦੇ ਜਬਾੜ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਈ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਦਰੁਸਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਤੇ ਰਾਹ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ, ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਕਦਮ-ਬ-ਕਦਮ ਲਾਗੂ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਥਾਪਤ ਕਰਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਅਮਲ ਚਲਾਉਣ ਪੱਖੋਂ ਨਾਕਾਮ ਤੇ ਆਹਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਇਥੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ- ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਕਾਣੀ-ਵੰਡ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਦਾ ਫਸਤਾ ਵੱਢਣ, ਸੂਦਖੋਰ ਕਰਜ਼ਾ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹੋਂ ਪੁੱਟਣ ਅਤੇ ਮੁਲਕ 'ਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਅਧੀਨਗੀ ਤੇ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਦੇ ਜੂਲੇ ਨੂੰ ਵਗਾਹ ਮਾਰਨ ਦੇ ਠੋਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੁਆਲੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰਾਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ- ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਤੇ ਫੁਰਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਛਮਣ-ਰੇਖਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਦਿਆਂ, ਖਾੜਕੂ ਅਤੇ ਭੇੜੂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ। ਇਉਂ, ਹੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵਰਗੀ ਵੱਡੇ ਜਨਤਕ ਆਧਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਕਦੀ-ਕਦਾਈਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਈ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਅਖੌਤੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਰਸਮ ਤਾਂ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਯਤਨ ਜੁਟਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਠੰਢੇ ਬਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਹੈ- ਵਾਰ ਵਾਰ ਉਹੀ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੇ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਕੰਮਲ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲਛਮਣ ਰੇਖਾਵਾਂ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨਾਂ, ਧਰਨਿਆਂ ਤੇ ਵਿਖਾਵਿਆਂ ਦੇ ਦੁਹਰਾਓ ਦਾ ਗੈਰ-ਉਪਜਾਊ ਤੇ ਉਕਤਾਊ ਸਿਲਸਿਲਾ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਕਿਸਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਦੀ ਕਹਿਣੀ ਅਤੇ ਕਰਨੀ ਅੰਦਰਲੇ ਪਾੜੇ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਉਘਾੜਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਦੇ ਸਿਰ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਪਸਰਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਅਜਿਹੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਲੜ ਫੜ ਕੇ ਸੰਕਟ ਰੂਪੀ ਭਵ-ਸਾਗਰ ਤਰ ਜਾਣ ਦਾ ਭਰਮ ਟੁੱਟ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵੱਲ ਮੁੜਦੇ ਹਨ।
ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਹੈ
ਇਸ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਖੁਦ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ ਮੂੰਹ ਆਈ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਦੀ ਲੋੜ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਇਸ ਲਈ ਟਾਲਾ ਵੱਟਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੇ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਮੁਕੰਮਲ ਨਾਕਾਰੇਪਣ 'ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕੇ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਮਲ ਤੋਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਇਹਨਾਂ ''ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ'' ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਇਕਬਾਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਰਗਰਮੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਨਰਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਜਗਾਉਂਦੀ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਹੀ ਸਮੱਰਥ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅੰਦਰ ਨਿੱਕ-ਬੁਰਜੂਆ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਅਜਿਹੇ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੂਹਰੇ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਣ ਅਤੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਤੇ ਇਸਦੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖੇ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਕਟਗ੍ਰਸਤ ਹਾਲਤ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਨਾਲ ਨਾ ਕੋਈ ਸਰੋਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹੈ— ਅਜਿਹੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।
''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ''ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ'' ਜਦੋਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰੋਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਵਿਹੁ-ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਵੀ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ, ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਅਮਲ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰਨ ਅਰਥਾਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਮੋੜਾਂ-ਘੋੜਾਂ ਅਤੇ ਉਤਰਾਵਾਂ-ਚੜ੍ਹਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਦਮੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਪਾਰਟੀ ਘੇਰੇ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਅਮਲ ਅਗੇ ਵੱਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਅਤੇ ਪਿਛਲਮੋੜੇ ਦੇ ਅਮਲ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਘੇਰੇ ਦੇਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੁੰਗੜਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਮੁਢਲੇ ਕਦਮ ਪੁੱਟਣ ਤੋਂ ਆਹਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਵਿਹੁ-ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦਾ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਅਸਰਦਾਰ ਸਾਮਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ।
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗਾ ਰੈਡੀ ਮਾਰਕਾ ਸੋਧਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਸੰਕਟ
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗੀਰੈਡੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਨੁਕਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੁਲਕ ਪੱਧਰੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ, ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਮੁਲਕ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਨੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣਦਿਆਂ ਪ੍ਰਸਪਰ ਅੰਤਰਕਰਮ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਪੱਖਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਲਕ-ਪੱਧਰੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕੇਂਦਰੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਪੱਧਰੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਵਜੂਦ ਧਾਰੇਗਾ। ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਅਮਲਾਂ- ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ, ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦੇ ਸਿਰੇ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੋਧਵਾਦੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਰਹਿਬਰ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ, ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦਾ ਪ੍ਰਸਪਰ ਅੰਤਰ-ਕਰਮ, ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੜੁੱਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣਦਿਆਂ, ਚੱਲਦੇ ਅਟੁੱਟ ਅਤੇ ਸਾਲਮ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮਾਰਕਸੀ ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਮੁਤਬਾਦਲ ਸਮਝ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਕ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਉਭਾਰਿਆ ਤੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੇ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਪੁਰਅਮਨ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਲਗਣਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਅੰਦਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ-ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾਖਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦੀ ਜਾਗ ਲਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਉਂ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਪਾਰਟੀ ਮੁੜ-ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਇਹੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਮਝ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਸੰਕਟ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਜ਼ੋਰ ਫੜ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਸਨਮੁੱਖ ਬੇਵੱਸ ਤੇ ਨਿਤਾਣੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਗਈ ਹੈ, ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖ ਦੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰਦੀਆਂ ਉਸਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਜ਼ਰਖੇਜ਼ ਭੋਇੰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗਾ ਰੈਡੀ ਮਾਰਕਾ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਤੱਤ ਤੇ ''ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਜ'' ਭੁਲੇਖੇ ਵਸ ਇਸਦੀ ਕੀਲ ਅੰਦਰ ਆਈਆਂ ਸਫਾਂ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤੰਤ ਅਤੇ ਲੜਾਕੂ ਕਣ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂਦੇ ਰਾਹ ਪਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਉਂ, ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੈਰ-ਸਰਗਰਮੀ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਣਾ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਹਾਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜਿਆ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੈਂਕੜੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਲਟ ਲਟ ਬਲਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਂਘ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਜੁਝਾਰੂ ਤੱਤਪਰਤਾ ਦੀ ਫੂਕ ਕੱਢਦਿਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪਿਛਾਂਹਖਿੱਚੂ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਵਿੱਚ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਆ ਕੇ ਆਪਾ-ਵਾਰੂ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਬੇਦੀ 'ਤੇ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਣ ਲਈ ਨਿੱਤਰੇ ਕਈ ਦਰਜ਼ਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲੀਹ ਵੱਲੋਂ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਟੜੀ 'ਤੇ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਹੋਣਹਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਘੋਰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਧੱਸਦਿਆਂ, ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ-ਲੀਲਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੋ, ਜਿਹੜੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਕਾਰਜ ਹੀ ਹੋਣਹਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਤਬਾਹਕੁੰਨ ਰਾਹ 'ਤੇ ਧੱਕਣਾ ਹੈ, ਉਸ ਲੀਹ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਵਰਗੇ ਪਰਚੇ ਦੇ ਦੰਭੀ ਸਿਧਾਂਤਾਕਰਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਪਰਚੇ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤਾਵਾਦੀ, ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਮਝ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੰਦੇ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦਾ ਢਹਿੰਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਧਸਦੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਸਨਮੁੱਖ ਬੇਵਸ ਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਹੋ ਨਿੱਬੜਨ ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ।
-ਸਮਰ
ਫਰਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭੁੱਚੋ ਖੁਰਦ, ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਏਕਤਾ (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੇ ਬਲਾਕ ਨਥਾਣਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਆਪਣੀ ਟਿੱਪਣੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੁਆਲ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜਿਹੜੀ ਯੂਨੀਅਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੇ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗਾ ਆਗੂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਰਾਹ ਚੁਣਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਗੌਰ-ਫਿਕਰ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਮਾਰਚ-ਅਪ੍ਰੈਲ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਦੀ ਇਸ ਸੁਆਲੀਆ ਟਿੱਪਣੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਇੱਕ ਤਾਂ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਆਮ ਘਟਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਾਨ ਕਿਸਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਸਿਰਫ ਇਹੋ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨੀ ਦਾ ਸੰਕਟ ਕਿਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੂਜਾ- ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਿਆਨਣ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਉਂ ਬੜੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਇਸ ਘਟਨਾ (ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ) ਲਈ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲ ਉੱਠ ਰਹੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਤੋਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਲਈ ਤਿੰਘਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੀ ਇਸ ਸ਼ਾਤਰਾਨਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਬਲੇ-ਗੌਰ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦਾ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਆਗੂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ ਸਮਝਦਿਆਂ ਵੀ, ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਨਾ ਸਮਝ ਕੇ ਅਣਗੌਲਿਆਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਘਟਨਾ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅੰਦਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਈ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨਚੀ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ, ਸੰਗਰੂਰ ਬਲਾਕ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਬਲਾਕ ਦੇ ਇੱਕ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਖੇ ਦਿੱਤੇ 50 ਰੋਜ਼ਾ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਦੇ ਧਰਨੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਸਲਫਾਸ ਨਿਗਲ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਜਾ ਰਹੇ ਕਾਫਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ 'ਤੇ ਘਰਾਚੋਂ (ਸੰਗਰੂਰ) ਵਿਖੇ ਲਾਏ ਧਰਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮੰਦਹਾਲੀ ਅਤੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਪਸਰ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੇ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਤੱਕ ਨੂੰ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਸੇਧ ਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਨਤਕ-ਆਧਾਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੁਝਾਰ, ਲੜਾਕੂ, ਸੰਗਰਾਮੀ ਸਿਫਤਾਂ ਤੇ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਹੰਢੀ-ਵਰਤੀ ਸਮਰਥਾਵਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਦੀ ਮਾਲਕ ਇੱਕ ਸਿਰਮੌਰ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਜੋਂ ਵਡਿਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਲਗਾਤਾਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ, ਸਾਮਰਾਜ-ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਜਾਗ ਲਾਉਣ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸੇਧ ਵਿੱਚ ਕਦਮ-ਵਧਾਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਦਾ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੀ ਠੋਸ ਵਜਾਹ ਕੀ ਹੈ। ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਹੋਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸੇ ਵਜਾਹ ਵੱਲ ਰਮਜ਼ੀਆ ਸੈਨਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਸ਼ਾਇਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਗੌਰ ਕਰੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਰ ਮੰਚ/ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਗੇ। ਪਰ ਉਸ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਨੇ ਕੋਈ ਗੌਰ ਤਾਂ ਕੀ ਫੁਰਮਾਉਣੀ ਸੀ, ਉਲਟਾ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਨੇ ਮੂਹਰੇ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਬਣਦੀ ਅਸਲ ਵਜਾਹ ਨੂੰ ਲਫਾਜ਼ੀ ਜਾਹਲਸਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੱਜਣ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਮਾਰਿਆ ਹੈ।
''ਸੁਰਖ ਲੀਹ'' ਦੇ ਲਫਾਜ਼ੀ ਜਾਲ 'ਚੋਂ ਉੱਭਰਦੇ ਨੁਕਤੇ
ਉਸਦੀ ਲੰਮੀ-ਚੌੜੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨੁਕਤੇ ਧਿਆਨਯੋਗ ਹਨ: (À) ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲੋਂ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਤੇ ਵਕਤੀ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ ਮੰਨਾਉਣ ਲਈ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; (ਅ) ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਜਾਣ ਦੀ ਆਸ ਬੰਨ੍ਹਾਉਣ ਜੋਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ; (Â) ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਹੀ ਸਮਰੱਥ ਹਨ; (ਸ) ਇਹ ਜਨਤਕ ਸਰਗਰਮੀ (ਯਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼- ਲੇਖਕ) ਵੱਖ ਵੱਖ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ, ਮਾਣ-ਤਾਣ, ਜਾਤੀ ਵਕਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਖਾਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਅਸਰ-ਰਸੂਖ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਧਨ ਵੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ-ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨੂੰ ਸਮੁਹਿਕ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਆਪਾ ਵਾਰਨ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਤਹਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਰਲ਼ਗੱਡ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਗੋਂ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਸੰਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਅੰਦਰ ਨਿੱਕ-ਬੁਰਜੂਆ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਹੋਣ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਉਘਾੜਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਧਾਰਨ ਲੋਕਾਈ ਨਾਲੋਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; (ਹ) ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਤਬਕਾਤੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿਚਲੀ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਨਾਲ ਰਲ਼ਗੱਡ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨਿਗੂਣੀ ਤੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਆਸਰੇ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਦਰਪੇਸ਼ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸੁਆਲਾਂ ਨਾਲ ਭਿੜ ਸਕਣ ਤੇ ਸਾਬਤਕਦਮੀ ਨਿਕਲ ਜਾਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਣ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਯਾਨੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਨਿਗੂਣੀ ਤੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦੀ; (ਕ) ਇਹ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਜ਼ਰੀਏ ਇਹਨਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰੋਂ ਅਰਥਾਤ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੇ।
ਉਪਰੋਕਤ ਨੁਕਤੇ ਬਿਆਨਦਿਆਂ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਬਲਬੂਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਹੀ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਭਿੜਦਿਆਂ, ਸਾਬਤਕਦਮ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਵੀ ਲੋਕ ਅਤੇ ਲੋਕ ਆਗੂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਲੈਸ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ, ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਇਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀ, ਫਿਰ ਜੇ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਆਗੂ ਜਾਂ ਮੈਂਬਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਹੈ? ਅਜਿਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਲਈ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨੂੰ ਭੋਰਾ ਭਰ ਵੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਭਾਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗਲਤ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮਾਰਕਸੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਿਰੇ ਦੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਲਾਚਾਰਪੁਣੇ ਅਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਢਾਹੂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਆਗੂ ਕਾਰੁਕੰਨਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ (ਪਦਾਰਥਵਾਦੀ) ਨਜ਼ਰੀਆ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਉਣਾ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਵਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਤਾਣੇਪੁਣੇ ਅਤੇ ਲਾਚਾਰਪੁਣੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰਹੇਗੀ।
ਇੱਥੇ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਨਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਠੋਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾ ਹੀ ਇਉਂ ਕਰਨਾ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਇਉਂ ਕਰਨ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਵਿਕਸਤ ਪਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਲਿਆਉਂਦਿਆਂ, ਇਸਦੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਅੰਦਰ ਲਿਆਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਹੱਥ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਸਿਆਸੀ ਅਗਵਾਈ ਜਤਲਾਉਣ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਹਾਲਤ ਸਿਰਜਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯਤਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਵ-ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਨਫਰੀ ਘੱਟ-ਸੰਮਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਿਆਸੀ ਅਗਵਾਈ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੈਰ-ਮਾਰਕਸੀ ਧਾਰਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿੱਪ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਕੋਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਰਹੇਗੀ।
ਕਿਸਾਨਾਂ-ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਅਸਲ ਵਜਾਹ
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ (ਆਰਥਿਕ, ਸਿਆਸੀ, ਸਮਾਜਿਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਕਟ) ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਹੱਥ-ਪੱਲਾ ਮਾਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਕੋਈ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਸਿਰੇ ਦੇ ਨਿਤਾਣੇਪਣ, ਬੇਵਸੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਿਰੇ ਦੀ ਦੁਖਦਾਇਕ ਅਤੇ ਅਸਹਿ ਹਾਲਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਹਮਣੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਉਭਾਰੀਆਂ ਜਾਣ, ਸਗੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾਰਣਯੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਜਗਾਇਆ ਅਤੇ ਬੰਨ੍ਹਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੀ ਨਿਤਾਣੇਪਣ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਯਾਨੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਹੱਲ (ਬਦਲ) ਲੱਭਣ ਲਈ ਜੱਦੋਜਹਿਦ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੇਗਾ।
ਇਹੀ ਗੱਲ ਵਿਰਾਟ ਸੰਕਟ ਮੂੰਹ ਆਏ ਕਿਸਾਨਾਂ (ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ) 'ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਗਹਿਰੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਇਸ ਨਰਕ-ਕੁੰਡ ਵਰਗੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛਟਪਟਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਉਹ ਸਾਰਥਿਕ ਹੀਲਿਆਂ-ਵਸੀਲਿਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਮਾਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਿਣਕੇ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਵੀ ਉਸ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਚੰਗੇਰੇ-ਰੁੱਖ ਕਰਵਟ ਲੈਣ ਦੀ ਆਸ ਜਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਆਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਿਸਾਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਘੋਲ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਭੁੱਖੇ-ਤਿਹਾਏ ਢਿੱਡਾਂ ਨੂੰ ਗੰਢਾਂ ਦੇ ਕੇ ਵੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵਰਗੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਗੋਲਕਾਂ ਭਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੰ ਲੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਰੰਗ-ਭਾਗ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂਬੱਧੀ ਅਮਲ ਨੂੰ ਖੁਦ ਹੰਢਾਉਂਦਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਮਨ-ਮਸਤਕਾਂ ਅੰਦਰ ਹੰਘਾਲਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਇਹ ਕੌੜੀ ਹਕੀਕਤ ਆ ਵੱਜਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਕੋਲ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਦਰੁਸਤ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਸੰਕਟ ਦੇ ਜਬਾੜ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਈ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਦਰੁਸਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਤੇ ਰਾਹ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ, ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਕਦਮ-ਬ-ਕਦਮ ਲਾਗੂ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਥਾਪਤ ਕਰਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਅਮਲ ਚਲਾਉਣ ਪੱਖੋਂ ਨਾਕਾਮ ਤੇ ਆਹਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਇਥੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ- ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਕਾਣੀ-ਵੰਡ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਦਾ ਫਸਤਾ ਵੱਢਣ, ਸੂਦਖੋਰ ਕਰਜ਼ਾ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹੋਂ ਪੁੱਟਣ ਅਤੇ ਮੁਲਕ 'ਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਅਧੀਨਗੀ ਤੇ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਦੇ ਜੂਲੇ ਨੂੰ ਵਗਾਹ ਮਾਰਨ ਦੇ ਠੋਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੁਆਲੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰਾਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ- ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਤੇ ਫੁਰਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਛਮਣ-ਰੇਖਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਦਿਆਂ, ਖਾੜਕੂ ਅਤੇ ਭੇੜੂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ। ਇਉਂ, ਹੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵਰਗੀ ਵੱਡੇ ਜਨਤਕ ਆਧਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਕਦੀ-ਕਦਾਈਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਈ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਅਖੌਤੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਰਸਮ ਤਾਂ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਯਤਨ ਜੁਟਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਠੰਢੇ ਬਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਹੈ- ਵਾਰ ਵਾਰ ਉਹੀ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੇ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਕੰਮਲ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲਛਮਣ ਰੇਖਾਵਾਂ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨਾਂ, ਧਰਨਿਆਂ ਤੇ ਵਿਖਾਵਿਆਂ ਦੇ ਦੁਹਰਾਓ ਦਾ ਗੈਰ-ਉਪਜਾਊ ਤੇ ਉਕਤਾਊ ਸਿਲਸਿਲਾ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਕਿਸਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਦੀ ਕਹਿਣੀ ਅਤੇ ਕਰਨੀ ਅੰਦਰਲੇ ਪਾੜੇ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਉਘਾੜਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਦੇ ਸਿਰ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਪਸਰਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਅਜਿਹੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਲੜ ਫੜ ਕੇ ਸੰਕਟ ਰੂਪੀ ਭਵ-ਸਾਗਰ ਤਰ ਜਾਣ ਦਾ ਭਰਮ ਟੁੱਟ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵੱਲ ਮੁੜਦੇ ਹਨ।
ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਹੈ
ਇਸ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਖੁਦ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ ਮੂੰਹ ਆਈ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਦੀ ਲੋੜ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਇਸ ਲਈ ਟਾਲਾ ਵੱਟਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੇ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਮੁਕੰਮਲ ਨਾਕਾਰੇਪਣ 'ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕੇ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਮਲ ਤੋਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਇਹਨਾਂ ''ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ'' ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਇਕਬਾਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਰਗਰਮੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਨਰਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਜਗਾਉਂਦੀ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਹੀ ਸਮੱਰਥ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅੰਦਰ ਨਿੱਕ-ਬੁਰਜੂਆ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਅਜਿਹੇ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੂਹਰੇ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਣ ਅਤੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਤੇ ਇਸਦੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖੇ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਕਟਗ੍ਰਸਤ ਹਾਲਤ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਨਾਲ ਨਾ ਕੋਈ ਸਰੋਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹੈ— ਅਜਿਹੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।
''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ''ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ'' ਜਦੋਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰੋਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਵਿਹੁ-ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਵੀ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ, ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਅਮਲ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰਨ ਅਰਥਾਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਮੋੜਾਂ-ਘੋੜਾਂ ਅਤੇ ਉਤਰਾਵਾਂ-ਚੜ੍ਹਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਦਮੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਪਾਰਟੀ ਘੇਰੇ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਅਮਲ ਅਗੇ ਵੱਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਅਤੇ ਪਿਛਲਮੋੜੇ ਦੇ ਅਮਲ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਘੇਰੇ ਦੇਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੁੰਗੜਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਮੁਢਲੇ ਕਦਮ ਪੁੱਟਣ ਤੋਂ ਆਹਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਵਿਹੁ-ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦਾ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਅਸਰਦਾਰ ਸਾਮਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ।
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗਾ ਰੈਡੀ ਮਾਰਕਾ ਸੋਧਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਸੰਕਟ
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗੀਰੈਡੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਨੁਕਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੁਲਕ ਪੱਧਰੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ, ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਮੁਲਕ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਨੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣਦਿਆਂ ਪ੍ਰਸਪਰ ਅੰਤਰਕਰਮ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਪੱਖਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਲਕ-ਪੱਧਰੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕੇਂਦਰੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਪੱਧਰੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਵਜੂਦ ਧਾਰੇਗਾ। ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਅਮਲਾਂ- ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ, ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦੇ ਸਿਰੇ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੋਧਵਾਦੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਰਹਿਬਰ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ, ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦਾ ਪ੍ਰਸਪਰ ਅੰਤਰ-ਕਰਮ, ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੜੁੱਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣਦਿਆਂ, ਚੱਲਦੇ ਅਟੁੱਟ ਅਤੇ ਸਾਲਮ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮਾਰਕਸੀ ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਮੁਤਬਾਦਲ ਸਮਝ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਕ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਉਭਾਰਿਆ ਤੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੇ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਪੁਰਅਮਨ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਲਗਣਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਅੰਦਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ-ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾਖਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦੀ ਜਾਗ ਲਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਉਂ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਪਾਰਟੀ ਮੁੜ-ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਇਹੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਮਝ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਸੰਕਟ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਜ਼ੋਰ ਫੜ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਸਨਮੁੱਖ ਬੇਵੱਸ ਤੇ ਨਿਤਾਣੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਗਈ ਹੈ, ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖ ਦੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰਦੀਆਂ ਉਸਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਜ਼ਰਖੇਜ਼ ਭੋਇੰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗਾ ਰੈਡੀ ਮਾਰਕਾ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਤੱਤ ਤੇ ''ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਜ'' ਭੁਲੇਖੇ ਵਸ ਇਸਦੀ ਕੀਲ ਅੰਦਰ ਆਈਆਂ ਸਫਾਂ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤੰਤ ਅਤੇ ਲੜਾਕੂ ਕਣ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂਦੇ ਰਾਹ ਪਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਉਂ, ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੈਰ-ਸਰਗਰਮੀ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਣਾ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਹਾਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜਿਆ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੈਂਕੜੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਲਟ ਲਟ ਬਲਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਂਘ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਜੁਝਾਰੂ ਤੱਤਪਰਤਾ ਦੀ ਫੂਕ ਕੱਢਦਿਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪਿਛਾਂਹਖਿੱਚੂ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਵਿੱਚ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਆ ਕੇ ਆਪਾ-ਵਾਰੂ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਬੇਦੀ 'ਤੇ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਣ ਲਈ ਨਿੱਤਰੇ ਕਈ ਦਰਜ਼ਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲੀਹ ਵੱਲੋਂ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਟੜੀ 'ਤੇ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਹੋਣਹਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਘੋਰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਧੱਸਦਿਆਂ, ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ-ਲੀਲਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੋ, ਜਿਹੜੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਕਾਰਜ ਹੀ ਹੋਣਹਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਤਬਾਹਕੁੰਨ ਰਾਹ 'ਤੇ ਧੱਕਣਾ ਹੈ, ਉਸ ਲੀਹ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਵਰਗੇ ਪਰਚੇ ਦੇ ਦੰਭੀ ਸਿਧਾਂਤਾਕਰਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਪਰਚੇ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤਾਵਾਦੀ, ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਮਝ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੰਦੇ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦਾ ਢਹਿੰਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਧਸਦੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਸਨਮੁੱਖ ਬੇਵਸ ਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਹੋ ਨਿੱਬੜਨ ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ।
ਅਸਲ ਵਜਾਹ 'ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਜਾਹਲਸਾਜ਼ੀ
-ਸਮਰ
ਫਰਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭੁੱਚੋ ਖੁਰਦ, ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਏਕਤਾ (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੇ ਬਲਾਕ ਨਥਾਣਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਆਪਣੀ ਟਿੱਪਣੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੁਆਲ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜਿਹੜੀ ਯੂਨੀਅਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੇ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗਾ ਆਗੂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਰਾਹ ਚੁਣਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਗੌਰ-ਫਿਕਰ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਮਾਰਚ-ਅਪ੍ਰੈਲ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਦੀ ਇਸ ਸੁਆਲੀਆ ਟਿੱਪਣੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਇੱਕ ਤਾਂ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਆਮ ਘਟਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਾਨ ਕਿਸਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਸਿਰਫ ਇਹੋ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨੀ ਦਾ ਸੰਕਟ ਕਿਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੂਜਾ- ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਿਆਨਣ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਉਂ ਬੜੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਇਸ ਘਟਨਾ (ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ) ਲਈ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲ ਉੱਠ ਰਹੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਤੋਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਲਈ ਤਿੰਘਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੀ ਇਸ ਸ਼ਾਤਰਾਨਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਬਲੇ-ਗੌਰ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦਾ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਆਗੂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ ਸਮਝਦਿਆਂ ਵੀ, ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਨਾ ਸਮਝ ਕੇ ਅਣਗੌਲਿਆਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਘਟਨਾ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅੰਦਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਈ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨਚੀ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ, ਸੰਗਰੂਰ ਬਲਾਕ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਬਲਾਕ ਦੇ ਇੱਕ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਖੇ ਦਿੱਤੇ 50 ਰੋਜ਼ਾ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਦੇ ਧਰਨੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਸਲਫਾਸ ਨਿਗਲ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਜਾ ਰਹੇ ਕਾਫਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ 'ਤੇ ਘਰਾਚੋਂ (ਸੰਗਰੂਰ) ਵਿਖੇ ਲਾਏ ਧਰਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮੰਦਹਾਲੀ ਅਤੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਪਸਰ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੇ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਤੱਕ ਨੂੰ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਸੇਧ ਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਨਤਕ-ਆਧਾਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੁਝਾਰ, ਲੜਾਕੂ, ਸੰਗਰਾਮੀ ਸਿਫਤਾਂ ਤੇ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਹੰਢੀ-ਵਰਤੀ ਸਮਰਥਾਵਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਦੀ ਮਾਲਕ ਇੱਕ ਸਿਰਮੌਰ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਜੋਂ ਵਡਿਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਲਗਾਤਾਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ, ਸਾਮਰਾਜ-ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਜਾਗ ਲਾਉਣ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸੇਧ ਵਿੱਚ ਕਦਮ-ਵਧਾਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਦਾ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੀ ਠੋਸ ਵਜਾਹ ਕੀ ਹੈ। ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਹੋਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸੇ ਵਜਾਹ ਵੱਲ ਰਮਜ਼ੀਆ ਸੈਨਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਸ਼ਾਇਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਗੌਰ ਕਰੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਰ ਮੰਚ/ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਗੇ। ਪਰ ਉਸ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਨੇ ਕੋਈ ਗੌਰ ਤਾਂ ਕੀ ਫੁਰਮਾਉਣੀ ਸੀ, ਉਲਟਾ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਨੇ ਮੂਹਰੇ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਬਣਦੀ ਅਸਲ ਵਜਾਹ ਨੂੰ ਲਫਾਜ਼ੀ ਜਾਹਲਸਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੱਜਣ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਮਾਰਿਆ ਹੈ।
''ਸੁਰਖ ਲੀਹ'' ਦੇ ਲਫਾਜ਼ੀ ਜਾਲ 'ਚੋਂ ਉੱਭਰਦੇ ਨੁਕਤੇ
ਉਸਦੀ ਲੰਮੀ-ਚੌੜੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨੁਕਤੇ ਧਿਆਨਯੋਗ ਹਨ: (À) ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲੋਂ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਤੇ ਵਕਤੀ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ ਮੰਨਾਉਣ ਲਈ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; (ਅ) ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਜਾਣ ਦੀ ਆਸ ਬੰਨ੍ਹਾਉਣ ਜੋਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ; (Â) ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਹੀ ਸਮਰੱਥ ਹਨ; (ਸ) ਇਹ ਜਨਤਕ ਸਰਗਰਮੀ (ਯਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼- ਲੇਖਕ) ਵੱਖ ਵੱਖ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ, ਮਾਣ-ਤਾਣ, ਜਾਤੀ ਵਕਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਖਾਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਅਸਰ-ਰਸੂਖ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਧਨ ਵੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ-ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨੂੰ ਸਮੁਹਿਕ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਆਪਾ ਵਾਰਨ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਤਹਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਰਲ਼ਗੱਡ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਗੋਂ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਸੰਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਅੰਦਰ ਨਿੱਕ-ਬੁਰਜੂਆ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਹੋਣ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਉਘਾੜਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਧਾਰਨ ਲੋਕਾਈ ਨਾਲੋਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; (ਹ) ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਤਬਕਾਤੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿਚਲੀ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਨਾਲ ਰਲ਼ਗੱਡ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨਿਗੂਣੀ ਤੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਆਸਰੇ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਦਰਪੇਸ਼ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸੁਆਲਾਂ ਨਾਲ ਭਿੜ ਸਕਣ ਤੇ ਸਾਬਤਕਦਮੀ ਨਿਕਲ ਜਾਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਣ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਯਾਨੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਨਿਗੂਣੀ ਤੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦੀ; (ਕ) ਇਹ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਜ਼ਰੀਏ ਇਹਨਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰੋਂ ਅਰਥਾਤ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੇ।
ਉਪਰੋਕਤ ਨੁਕਤੇ ਬਿਆਨਦਿਆਂ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਬਲਬੂਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਹੀ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਭਿੜਦਿਆਂ, ਸਾਬਤਕਦਮ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਵੀ ਲੋਕ ਅਤੇ ਲੋਕ ਆਗੂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਲੈਸ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ, ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਇਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀ, ਫਿਰ ਜੇ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਆਗੂ ਜਾਂ ਮੈਂਬਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਹੈ? ਅਜਿਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਲਈ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨੂੰ ਭੋਰਾ ਭਰ ਵੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਭਾਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗਲਤ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮਾਰਕਸੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਿਰੇ ਦੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਲਾਚਾਰਪੁਣੇ ਅਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਢਾਹੂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਆਗੂ ਕਾਰੁਕੰਨਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ (ਪਦਾਰਥਵਾਦੀ) ਨਜ਼ਰੀਆ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਉਣਾ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਵਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਤਾਣੇਪੁਣੇ ਅਤੇ ਲਾਚਾਰਪੁਣੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰਹੇਗੀ।
ਇੱਥੇ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਨਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਠੋਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾ ਹੀ ਇਉਂ ਕਰਨਾ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਇਉਂ ਕਰਨ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਵਿਕਸਤ ਪਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਲਿਆਉਂਦਿਆਂ, ਇਸਦੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਅੰਦਰ ਲਿਆਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਹੱਥ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਸਿਆਸੀ ਅਗਵਾਈ ਜਤਲਾਉਣ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਹਾਲਤ ਸਿਰਜਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯਤਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਵ-ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਨਫਰੀ ਘੱਟ-ਸੰਮਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਿਆਸੀ ਅਗਵਾਈ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੈਰ-ਮਾਰਕਸੀ ਧਾਰਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿੱਪ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਕੋਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਰਹੇਗੀ।
ਕਿਸਾਨਾਂ-ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਅਸਲ ਵਜਾਹ
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ (ਆਰਥਿਕ, ਸਿਆਸੀ, ਸਮਾਜਿਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਕਟ) ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਹੱਥ-ਪੱਲਾ ਮਾਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਕੋਈ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਸਿਰੇ ਦੇ ਨਿਤਾਣੇਪਣ, ਬੇਵਸੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਿਰੇ ਦੀ ਦੁਖਦਾਇਕ ਅਤੇ ਅਸਹਿ ਹਾਲਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਹਮਣੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਉਭਾਰੀਆਂ ਜਾਣ, ਸਗੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾਰਣਯੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਜਗਾਇਆ ਅਤੇ ਬੰਨ੍ਹਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੀ ਨਿਤਾਣੇਪਣ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਯਾਨੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਹੱਲ (ਬਦਲ) ਲੱਭਣ ਲਈ ਜੱਦੋਜਹਿਦ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੇਗਾ।
ਇਹੀ ਗੱਲ ਵਿਰਾਟ ਸੰਕਟ ਮੂੰਹ ਆਏ ਕਿਸਾਨਾਂ (ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ) 'ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਗਹਿਰੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਇਸ ਨਰਕ-ਕੁੰਡ ਵਰਗੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛਟਪਟਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਉਹ ਸਾਰਥਿਕ ਹੀਲਿਆਂ-ਵਸੀਲਿਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਮਾਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਿਣਕੇ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਵੀ ਉਸ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਚੰਗੇਰੇ-ਰੁੱਖ ਕਰਵਟ ਲੈਣ ਦੀ ਆਸ ਜਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਆਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਿਸਾਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਘੋਲ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਭੁੱਖੇ-ਤਿਹਾਏ ਢਿੱਡਾਂ ਨੂੰ ਗੰਢਾਂ ਦੇ ਕੇ ਵੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵਰਗੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਗੋਲਕਾਂ ਭਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੰ ਲੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਰੰਗ-ਭਾਗ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂਬੱਧੀ ਅਮਲ ਨੂੰ ਖੁਦ ਹੰਢਾਉਂਦਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਮਨ-ਮਸਤਕਾਂ ਅੰਦਰ ਹੰਘਾਲਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਇਹ ਕੌੜੀ ਹਕੀਕਤ ਆ ਵੱਜਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਕੋਲ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਦਰੁਸਤ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਸੰਕਟ ਦੇ ਜਬਾੜ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਈ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਦਰੁਸਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਤੇ ਰਾਹ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ, ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਕਦਮ-ਬ-ਕਦਮ ਲਾਗੂ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਥਾਪਤ ਕਰਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਅਮਲ ਚਲਾਉਣ ਪੱਖੋਂ ਨਾਕਾਮ ਤੇ ਆਹਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਇਥੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ- ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਕਾਣੀ-ਵੰਡ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਦਾ ਫਸਤਾ ਵੱਢਣ, ਸੂਦਖੋਰ ਕਰਜ਼ਾ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹੋਂ ਪੁੱਟਣ ਅਤੇ ਮੁਲਕ 'ਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਅਧੀਨਗੀ ਤੇ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਦੇ ਜੂਲੇ ਨੂੰ ਵਗਾਹ ਮਾਰਨ ਦੇ ਠੋਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੁਆਲੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰਾਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ- ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਤੇ ਫੁਰਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਛਮਣ-ਰੇਖਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਦਿਆਂ, ਖਾੜਕੂ ਅਤੇ ਭੇੜੂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ। ਇਉਂ, ਹੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵਰਗੀ ਵੱਡੇ ਜਨਤਕ ਆਧਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਕਦੀ-ਕਦਾਈਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਈ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਅਖੌਤੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਰਸਮ ਤਾਂ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਯਤਨ ਜੁਟਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਠੰਢੇ ਬਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਹੈ- ਵਾਰ ਵਾਰ ਉਹੀ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੇ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਕੰਮਲ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲਛਮਣ ਰੇਖਾਵਾਂ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨਾਂ, ਧਰਨਿਆਂ ਤੇ ਵਿਖਾਵਿਆਂ ਦੇ ਦੁਹਰਾਓ ਦਾ ਗੈਰ-ਉਪਜਾਊ ਤੇ ਉਕਤਾਊ ਸਿਲਸਿਲਾ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਕਿਸਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਦੀ ਕਹਿਣੀ ਅਤੇ ਕਰਨੀ ਅੰਦਰਲੇ ਪਾੜੇ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਉਘਾੜਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਦੇ ਸਿਰ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਪਸਰਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਅਜਿਹੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਲੜ ਫੜ ਕੇ ਸੰਕਟ ਰੂਪੀ ਭਵ-ਸਾਗਰ ਤਰ ਜਾਣ ਦਾ ਭਰਮ ਟੁੱਟ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵੱਲ ਮੁੜਦੇ ਹਨ।
ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਹੈ
ਇਸ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਖੁਦ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ ਮੂੰਹ ਆਈ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਦੀ ਲੋੜ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਇਸ ਲਈ ਟਾਲਾ ਵੱਟਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੇ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਮੁਕੰਮਲ ਨਾਕਾਰੇਪਣ 'ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕੇ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਮਲ ਤੋਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਇਹਨਾਂ ''ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ'' ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਇਕਬਾਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਰਗਰਮੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਨਰਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਜਗਾਉਂਦੀ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਹੀ ਸਮੱਰਥ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅੰਦਰ ਨਿੱਕ-ਬੁਰਜੂਆ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਅਜਿਹੇ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੂਹਰੇ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਣ ਅਤੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਤੇ ਇਸਦੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖੇ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਕਟਗ੍ਰਸਤ ਹਾਲਤ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਨਾਲ ਨਾ ਕੋਈ ਸਰੋਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹੈ— ਅਜਿਹੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।
''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ''ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ'' ਜਦੋਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰੋਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਵਿਹੁ-ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਵੀ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ, ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਅਮਲ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰਨ ਅਰਥਾਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਮੋੜਾਂ-ਘੋੜਾਂ ਅਤੇ ਉਤਰਾਵਾਂ-ਚੜ੍ਹਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਦਮੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਪਾਰਟੀ ਘੇਰੇ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਅਮਲ ਅਗੇ ਵੱਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਅਤੇ ਪਿਛਲਮੋੜੇ ਦੇ ਅਮਲ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਘੇਰੇ ਦੇਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੁੰਗੜਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਮੁਢਲੇ ਕਦਮ ਪੁੱਟਣ ਤੋਂ ਆਹਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਵਿਹੁ-ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦਾ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਅਸਰਦਾਰ ਸਾਮਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ।
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗਾ ਰੈਡੀ ਮਾਰਕਾ ਸੋਧਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਸੰਕਟ
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗੀਰੈਡੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਨੁਕਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੁਲਕ ਪੱਧਰੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ, ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਮੁਲਕ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਨੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣਦਿਆਂ ਪ੍ਰਸਪਰ ਅੰਤਰਕਰਮ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਪੱਖਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਲਕ-ਪੱਧਰੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕੇਂਦਰੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਪੱਧਰੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਵਜੂਦ ਧਾਰੇਗਾ। ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਅਮਲਾਂ- ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ, ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦੇ ਸਿਰੇ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੋਧਵਾਦੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਰਹਿਬਰ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ, ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦਾ ਪ੍ਰਸਪਰ ਅੰਤਰ-ਕਰਮ, ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੜੁੱਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣਦਿਆਂ, ਚੱਲਦੇ ਅਟੁੱਟ ਅਤੇ ਸਾਲਮ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮਾਰਕਸੀ ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਮੁਤਬਾਦਲ ਸਮਝ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਕ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਉਭਾਰਿਆ ਤੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੇ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਪੁਰਅਮਨ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਲਗਣਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਅੰਦਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ-ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾਖਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦੀ ਜਾਗ ਲਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਉਂ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਪਾਰਟੀ ਮੁੜ-ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਇਹੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਮਝ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਸੰਕਟ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਜ਼ੋਰ ਫੜ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਸਨਮੁੱਖ ਬੇਵੱਸ ਤੇ ਨਿਤਾਣੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਗਈ ਹੈ, ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖ ਦੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰਦੀਆਂ ਉਸਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਜ਼ਰਖੇਜ਼ ਭੋਇੰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗਾ ਰੈਡੀ ਮਾਰਕਾ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਤੱਤ ਤੇ ''ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਜ'' ਭੁਲੇਖੇ ਵਸ ਇਸਦੀ ਕੀਲ ਅੰਦਰ ਆਈਆਂ ਸਫਾਂ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤੰਤ ਅਤੇ ਲੜਾਕੂ ਕਣ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂਦੇ ਰਾਹ ਪਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਉਂ, ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੈਰ-ਸਰਗਰਮੀ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਣਾ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਹਾਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜਿਆ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੈਂਕੜੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਲਟ ਲਟ ਬਲਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਂਘ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਜੁਝਾਰੂ ਤੱਤਪਰਤਾ ਦੀ ਫੂਕ ਕੱਢਦਿਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪਿਛਾਂਹਖਿੱਚੂ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਵਿੱਚ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਆ ਕੇ ਆਪਾ-ਵਾਰੂ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਬੇਦੀ 'ਤੇ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਣ ਲਈ ਨਿੱਤਰੇ ਕਈ ਦਰਜ਼ਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲੀਹ ਵੱਲੋਂ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਟੜੀ 'ਤੇ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਹੋਣਹਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਘੋਰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਧੱਸਦਿਆਂ, ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ-ਲੀਲਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੋ, ਜਿਹੜੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਕਾਰਜ ਹੀ ਹੋਣਹਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਤਬਾਹਕੁੰਨ ਰਾਹ 'ਤੇ ਧੱਕਣਾ ਹੈ, ਉਸ ਲੀਹ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਵਰਗੇ ਪਰਚੇ ਦੇ ਦੰਭੀ ਸਿਧਾਂਤਾਕਰਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਪਰਚੇ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤਾਵਾਦੀ, ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਮਝ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੰਦੇ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦਾ ਢਹਿੰਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਧਸਦੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਸਨਮੁੱਖ ਬੇਵਸ ਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਹੋ ਨਿੱਬੜਨ ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ।
-ਸਮਰ
ਫਰਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭੁੱਚੋ ਖੁਰਦ, ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਏਕਤਾ (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੇ ਬਲਾਕ ਨਥਾਣਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਆਪਣੀ ਟਿੱਪਣੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੁਆਲ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜਿਹੜੀ ਯੂਨੀਅਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੇ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗਾ ਆਗੂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਰਾਹ ਚੁਣਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਗੌਰ-ਫਿਕਰ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਮਾਰਚ-ਅਪ੍ਰੈਲ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਦੀ ਇਸ ਸੁਆਲੀਆ ਟਿੱਪਣੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਇੱਕ ਤਾਂ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਆਮ ਘਟਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਾਨ ਕਿਸਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਸਿਰਫ ਇਹੋ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨੀ ਦਾ ਸੰਕਟ ਕਿਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੂਜਾ- ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਬਿਆਨਣ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਉਂ ਬੜੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਇਸ ਘਟਨਾ (ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ) ਲਈ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲ ਉੱਠ ਰਹੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਤੋਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਲਈ ਤਿੰਘਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੀ ਇਸ ਸ਼ਾਤਰਾਨਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਬਲੇ-ਗੌਰ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦਾ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਆਗੂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾ ਸਮਝਦਿਆਂ ਵੀ, ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਨਾ ਸਮਝ ਕੇ ਅਣਗੌਲਿਆਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਘਟਨਾ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅੰਦਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਈ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨਚੀ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ, ਸੰਗਰੂਰ ਬਲਾਕ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਬਲਾਕ ਦੇ ਇੱਕ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਖੇ ਦਿੱਤੇ 50 ਰੋਜ਼ਾ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਦੇ ਧਰਨੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਸਲਫਾਸ ਨਿਗਲ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਜਾ ਰਹੇ ਕਾਫਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ 'ਤੇ ਘਰਾਚੋਂ (ਸੰਗਰੂਰ) ਵਿਖੇ ਲਾਏ ਧਰਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮੰਦਹਾਲੀ ਅਤੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਪਸਰ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੇ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਤੱਕ ਨੂੰ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਸੇਧ ਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਨਤਕ-ਆਧਾਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੁਝਾਰ, ਲੜਾਕੂ, ਸੰਗਰਾਮੀ ਸਿਫਤਾਂ ਤੇ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਹੰਢੀ-ਵਰਤੀ ਸਮਰਥਾਵਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਦੀ ਮਾਲਕ ਇੱਕ ਸਿਰਮੌਰ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਜੋਂ ਵਡਿਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਲਗਾਤਾਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ, ਸਾਮਰਾਜ-ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਜਾਗ ਲਾਉਣ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਉਗਾਸਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸੇਧ ਵਿੱਚ ਕਦਮ-ਵਧਾਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਦਾ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੀ ਠੋਸ ਵਜਾਹ ਕੀ ਹੈ। ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਹੋਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸੇ ਵਜਾਹ ਵੱਲ ਰਮਜ਼ੀਆ ਸੈਨਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਸ਼ਾਇਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਗੌਰ ਕਰੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਰ ਮੰਚ/ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਗੇ। ਪਰ ਉਸ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਨੇ ਕੋਈ ਗੌਰ ਤਾਂ ਕੀ ਫੁਰਮਾਉਣੀ ਸੀ, ਉਲਟਾ ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਨੇ ਮੂਹਰੇ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਬਣਦੀ ਅਸਲ ਵਜਾਹ ਨੂੰ ਲਫਾਜ਼ੀ ਜਾਹਲਸਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੱਜਣ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਤਿਲ੍ਹਕਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਮਾਰਿਆ ਹੈ।
''ਸੁਰਖ ਲੀਹ'' ਦੇ ਲਫਾਜ਼ੀ ਜਾਲ 'ਚੋਂ ਉੱਭਰਦੇ ਨੁਕਤੇ
ਉਸਦੀ ਲੰਮੀ-ਚੌੜੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨੁਕਤੇ ਧਿਆਨਯੋਗ ਹਨ: (À) ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲੋਂ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਤੇ ਵਕਤੀ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ ਮੰਨਾਉਣ ਲਈ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; (ਅ) ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਜਾਣ ਦੀ ਆਸ ਬੰਨ੍ਹਾਉਣ ਜੋਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ; (Â) ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਹੀ ਸਮਰੱਥ ਹਨ; (ਸ) ਇਹ ਜਨਤਕ ਸਰਗਰਮੀ (ਯਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼- ਲੇਖਕ) ਵੱਖ ਵੱਖ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ, ਮਾਣ-ਤਾਣ, ਜਾਤੀ ਵਕਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਖਾਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਅਸਰ-ਰਸੂਖ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਧਨ ਵੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ-ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨੂੰ ਸਮੁਹਿਕ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਆਪਾ ਵਾਰਨ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਤਹਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਰਲ਼ਗੱਡ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਗੋਂ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਸੰਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਅੰਦਰ ਨਿੱਕ-ਬੁਰਜੂਆ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਹੋਣ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਉਘਾੜਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਧਾਰਨ ਲੋਕਾਈ ਨਾਲੋਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; (ਹ) ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਤਬਕਾਤੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਿਚਲੀ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਨਾਲ ਰਲ਼ਗੱਡ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨਿਗੂਣੀ ਤੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਆਸਰੇ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਦਰਪੇਸ਼ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸੁਆਲਾਂ ਨਾਲ ਭਿੜ ਸਕਣ ਤੇ ਸਾਬਤਕਦਮੀ ਨਿਕਲ ਜਾਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਣ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਯਾਨੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਨਿਗੂਣੀ ਤੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦੀ; (ਕ) ਇਹ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਜ਼ਰੀਏ ਇਹਨਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰੋਂ ਅਰਥਾਤ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੇ।
ਉਪਰੋਕਤ ਨੁਕਤੇ ਬਿਆਨਦਿਆਂ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਬਲਬੂਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਹੀ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਭਿੜਦਿਆਂ, ਸਾਬਤਕਦਮ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਵੀ ਲੋਕ ਅਤੇ ਲੋਕ ਆਗੂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਲੈਸ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ, ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਇਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀ, ਫਿਰ ਜੇ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਆਗੂ ਜਾਂ ਮੈਂਬਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਹੈ? ਅਜਿਹੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਲਈ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨੂੰ ਭੋਰਾ ਭਰ ਵੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਭਾਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗਲਤ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮਾਰਕਸੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਿਰੇ ਦੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਲਾਚਾਰਪੁਣੇ ਅਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਢਾਹੂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਸਭਨਾਂ ਆਗੂ ਕਾਰੁਕੰਨਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ (ਪਦਾਰਥਵਾਦੀ) ਨਜ਼ਰੀਆ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਉਣਾ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਵਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਿਤਾਣੇਪੁਣੇ ਅਤੇ ਲਾਚਾਰਪੁਣੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰਹੇਗੀ।
ਇੱਥੇ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਨਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਠੋਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾ ਹੀ ਇਉਂ ਕਰਨਾ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਇਉਂ ਕਰਨ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਵਿਕਸਤ ਪਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਲਿਆਉਂਦਿਆਂ, ਇਸਦੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਅੰਦਰ ਲਿਆਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਹੱਥ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਸਿਆਸੀ ਅਗਵਾਈ ਜਤਲਾਉਣ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਹਾਲਤ ਸਿਰਜਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯਤਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਵ-ਜਮਹੂਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਨਫਰੀ ਘੱਟ-ਸੰਮਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ 'ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਿਆਸੀ ਅਗਵਾਈ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੈਰ-ਮਾਰਕਸੀ ਧਾਰਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹਨਾਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿੱਪ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਕੋਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਰਹੇਗੀ।
ਕਿਸਾਨਾਂ-ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਅਸਲ ਵਜਾਹ
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ (ਆਰਥਿਕ, ਸਿਆਸੀ, ਸਮਾਜਿਕ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਕਟ) ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਸ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਹੱਥ-ਪੱਲਾ ਮਾਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਕੋਈ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਸਿਰੇ ਦੇ ਨਿਤਾਣੇਪਣ, ਬੇਵਸੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਿਰੇ ਦੀ ਦੁਖਦਾਇਕ ਅਤੇ ਅਸਹਿ ਹਾਲਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਹਮਣੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਉਭਾਰੀਆਂ ਜਾਣ, ਸਗੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾਰਣਯੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਜਗਾਇਆ ਅਤੇ ਬੰਨ੍ਹਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੀ ਨਿਤਾਣੇਪਣ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਯਾਨੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਹੱਲ (ਬਦਲ) ਲੱਭਣ ਲਈ ਜੱਦੋਜਹਿਦ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੇਗਾ।
ਇਹੀ ਗੱਲ ਵਿਰਾਟ ਸੰਕਟ ਮੂੰਹ ਆਏ ਕਿਸਾਨਾਂ (ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ) 'ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਗਹਿਰੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਜ਼ਰੱਈ ਸੰਕਟ ਦੀ ਝੰਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਇਸ ਨਰਕ-ਕੁੰਡ ਵਰਗੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛਟਪਟਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਉਹ ਸਾਰਥਿਕ ਹੀਲਿਆਂ-ਵਸੀਲਿਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਮਾਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਿਣਕੇ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਵੀ ਉਸ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਚੰਗੇਰੇ-ਰੁੱਖ ਕਰਵਟ ਲੈਣ ਦੀ ਆਸ ਜਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਆਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਿਸਾਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਘੋਲ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਭੁੱਖੇ-ਤਿਹਾਏ ਢਿੱਡਾਂ ਨੂੰ ਗੰਢਾਂ ਦੇ ਕੇ ਵੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵਰਗੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਗੋਲਕਾਂ ਭਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੰ ਲੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਰੰਗ-ਭਾਗ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂਬੱਧੀ ਅਮਲ ਨੂੰ ਖੁਦ ਹੰਢਾਉਂਦਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਮਨ-ਮਸਤਕਾਂ ਅੰਦਰ ਹੰਘਾਲਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਇਹ ਕੌੜੀ ਹਕੀਕਤ ਆ ਵੱਜਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਕੋਲ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਦਰੁਸਤ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਸੰਕਟ ਦੇ ਜਬਾੜ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਈ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਦਰੁਸਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਤੇ ਰਾਹ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ, ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਕਦਮ-ਬ-ਕਦਮ ਲਾਗੂ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਥਾਪਤ ਕਰਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਅਮਲ ਚਲਾਉਣ ਪੱਖੋਂ ਨਾਕਾਮ ਤੇ ਆਹਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਇਥੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ- ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਕਾਣੀ-ਵੰਡ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਗੀਰਦਾਰੀ ਦਾ ਫਸਤਾ ਵੱਢਣ, ਸੂਦਖੋਰ ਕਰਜ਼ਾ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹੋਂ ਪੁੱਟਣ ਅਤੇ ਮੁਲਕ 'ਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀ ਅਧੀਨਗੀ ਤੇ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ ਦੇ ਜੂਲੇ ਨੂੰ ਵਗਾਹ ਮਾਰਨ ਦੇ ਠੋਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੁਆਲੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰਾਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ- ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਤੇ ਫੁਰਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਛਮਣ-ਰੇਖਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਦਿਆਂ, ਖਾੜਕੂ ਅਤੇ ਭੇੜੂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ। ਇਉਂ, ਹੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਵਰਗੀ ਵੱਡੇ ਜਨਤਕ ਆਧਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਕਦੀ-ਕਦਾਈਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਪਾਰਲੀਮਾਨੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਈ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਅਖੌਤੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਰਸਮ ਤਾਂ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਯਤਨ ਜੁਟਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਠੰਢੇ ਬਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਹੈ- ਵਾਰ ਵਾਰ ਉਹੀ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੇ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਕੰਮਲ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲਛਮਣ ਰੇਖਾਵਾਂ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨਾਂ, ਧਰਨਿਆਂ ਤੇ ਵਿਖਾਵਿਆਂ ਦੇ ਦੁਹਰਾਓ ਦਾ ਗੈਰ-ਉਪਜਾਊ ਤੇ ਉਕਤਾਊ ਸਿਲਸਿਲਾ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਕਿਸਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿੱਪ ਦੀ ਕਹਿਣੀ ਅਤੇ ਕਰਨੀ ਅੰਦਰਲੇ ਪਾੜੇ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਉਘਾੜਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਦੇ ਸਿਰ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਪਸਰਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਅਜਿਹੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਲੜ ਫੜ ਕੇ ਸੰਕਟ ਰੂਪੀ ਭਵ-ਸਾਗਰ ਤਰ ਜਾਣ ਦਾ ਭਰਮ ਟੁੱਟ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਬੇਉਮੀਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਹੋਰ ਗਹਿਰਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵੱਲ ਮੁੜਦੇ ਹਨ।
ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਹੈ
ਇਸ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਖੁਦ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ ਮੂੰਹ ਆਈ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਦੀ ਲੋੜ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਇਸ ਲਈ ਟਾਲਾ ਵੱਟਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੇ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਮੁਕੰਮਲ ਨਾਕਾਰੇਪਣ 'ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕੇ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਮਲ ਤੋਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਇਹਨਾਂ ''ਸਿਧਾਂਤਕਾਰਾਂ'' ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਇਕਬਾਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਰਗਰਮੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਨਰਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਜਗਾਉਂਦੀ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਜੇ ਸੀਮਤ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਹੀ ਸਮੱਰਥ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅੰਦਰ ਨਿੱਕ-ਬੁਰਜੂਆ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਅਜਿਹੇ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੂਹਰੇ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਣ ਅਤੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਤੇ ਇਸਦੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖੇ ਆਗੂ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਕਟਗ੍ਰਸਤ ਹਾਲਤ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਨਾਲ ਨਾ ਕੋਈ ਸਰੋਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹੈ— ਅਜਿਹੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।
''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਦੇ ''ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ'' ਜਦੋਂ ਜਨਤਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰੋਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਵਿਹੁ-ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀਆਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ਾਂ ਵੀ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ, ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਅਮਲ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਉਭਾਰਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰਨ ਅਰਥਾਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਮੋੜਾਂ-ਘੋੜਾਂ ਅਤੇ ਉਤਰਾਵਾਂ-ਚੜ੍ਹਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਦਮੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਪਾਰਟੀ ਘੇਰੇ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਅਮਲ ਅਗੇ ਵੱਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਅਤੇ ਪਿਛਲਮੋੜੇ ਦੇ ਅਮਲ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਘੇਰੇ ਦੇਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੁੰਗੜਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜਮਹੂਰੀ ਬਦਲ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਮੁਢਲੇ ਕਦਮ ਪੁੱਟਣ ਤੋਂ ਆਹਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਵਿਹੁ-ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਆ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦਾ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਅਸਰਦਾਰ ਸਾਮਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ।
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗਾ ਰੈਡੀ ਮਾਰਕਾ ਸੋਧਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਸੰਕਟ
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗੀਰੈਡੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਨੁਕਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੁਲਕ ਪੱਧਰੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ, ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬੀ ਬਦਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਮੁਲਕ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰਨ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਨੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣਦਿਆਂ ਪ੍ਰਸਪਰ ਅੰਤਰਕਰਮ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਪੱਖਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਲਕ-ਪੱਧਰੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕੇਂਦਰੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਪੱਧਰੀ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਮੁਲਕ-ਵਿਆਪੀ ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਵਜੂਦ ਧਾਰੇਗਾ। ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਅਮਲਾਂ- ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ, ਜਨਤਕ ਲਹਿਰ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਮੋਰਚਾ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦੇ ਸਿਰੇ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜ਼ਰੱਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੋਧਵਾਦੀ ਸਮਝ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਰਹਿਬਰ ਮਾਓ-ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਪਾਰਟੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ, ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਘੋਲ ਦੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਅਮਲ ਦਾ ਪ੍ਰਸਪਰ ਅੰਤਰ-ਕਰਮ, ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੜੁੱਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਬਣਦਿਆਂ, ਚੱਲਦੇ ਅਟੁੱਟ ਅਤੇ ਸਾਲਮ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮਾਰਕਸੀ ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਮੁਤਬਾਦਲ ਸਮਝ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਕ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਅੰਸ਼ਿਕ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਉਭਾਰਿਆ ਤੇ ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੇ ਨਿਗੂਣੀਆਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਾਂ 'ਤੇ ਪੁਰਅਮਨ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਲਗਣਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਅੰਦਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ-ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾਖਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦੀ ਜਾਗ ਲਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਉਂ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਪਾਰਟੀ ਮੁੜ-ਜਥੇਬੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਇਹੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਮਝ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ. (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਅੰਦਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਸੰਕਟ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦਰ ਜ਼ੋਰ ਫੜ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਸਨਮੁੱਖ ਬੇਵੱਸ ਤੇ ਨਿਤਾਣੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਅੰਦਰ ਸਿਰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਘਟਨਾਕਰਮ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਗਈ ਹੈ, ਉਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਚੌਧਰ-ਭੁੱਖ ਦੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਕਰਦੀਆਂ ਉਸਦੀਆਂ ਆਗੂ ਸਫਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਜ਼ਰਖੇਜ਼ ਭੋਇੰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਡੀ.ਵੀ. ਰਾਓ-ਨਾਗਾ ਰੈਡੀ ਮਾਰਕਾ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਤੱਤ ਤੇ ''ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਜ'' ਭੁਲੇਖੇ ਵਸ ਇਸਦੀ ਕੀਲ ਅੰਦਰ ਆਈਆਂ ਸਫਾਂ ਦੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤੰਤ ਅਤੇ ਲੜਾਕੂ ਕਣ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂਦੇ ਰਾਹ ਪਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਉਂ, ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੈਰ-ਸਰਗਰਮੀ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਣਾ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਹਾਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜਿਆ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਸੈਂਕੜੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਲਟ ਲਟ ਬਲਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਾਂਘ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਜੁਝਾਰੂ ਤੱਤਪਰਤਾ ਦੀ ਫੂਕ ਕੱਢਦਿਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪਿਛਾਂਹਖਿੱਚੂ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਵਿੱਚ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਇਸ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਆ ਕੇ ਆਪਾ-ਵਾਰੂ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਬੇਦੀ 'ਤੇ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਣ ਲਈ ਨਿੱਤਰੇ ਕਈ ਦਰਜ਼ਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲੀਹ ਵੱਲੋਂ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਟੜੀ 'ਤੇ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਹੋਣਹਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਘੋਰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਧੱਸਦਿਆਂ, ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ-ਲੀਲਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੋ, ਜਿਹੜੀ ਸੋਧਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਲੀਹ ਦਾ ਕਾਰਜ ਹੀ ਹੋਣਹਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਤਬਾਹਕੁੰਨ ਰਾਹ 'ਤੇ ਧੱਕਣਾ ਹੈ, ਉਸ ਲੀਹ ਦੀ ਪੈਰਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ''ਸੁਰਖ਼ ਲੀਹ'' ਵਰਗੇ ਪਰਚੇ ਦੇ ਦੰਭੀ ਸਿਧਾਂਤਾਕਰਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਪਰਚੇ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ, ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤਾਵਾਦੀ, ਕਾਨੂੰਨਵਾਦੀ-ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਸਮਝ ਦਾ ਛੱਟਾ ਦਿੰਦੇ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠਲੀ ਕਿਸਾਨ ਲਹਿਰ ਦਾ ਢਹਿੰਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਧਸਦੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਸਨਮੁੱਖ ਬੇਵਸ ਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਹੋ ਨਿੱਬੜਨ ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ।
No comments:
Post a Comment